Linh mục Dòng Tên Hans Zollner. (Nguồn: IADC.)


John L. Allen Jr., chủ bút Tạp chí Crux, ngày 29 tháng 9 năm 2025, cho biết: Một trong những chuyên gia hàng đầu của Công Giáo trong cuộc chiến chống lạm dụng tình dục đã nói rằng trong cuộc phỏng vấn gần đây trên Crux, Đức Giáo Hoàng Leo đã chứng tỏ cùng một “tính chân thực”, vốn đặc trưng cho cách tiếp cận rộng rãi của ngài đối với các vụ tai tiếng lạm dụng của Giáo hội.

Linh mục Dòng Tên Hans Zollner cho biết, Đức Giáo Hoàng là “một người rất chân thực, không chỉ nhận thức đầy đủ về mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng lạm dụng mà còn làm mọi thứ trong khả năng của mình để đảm bảo rằng lạm dụng dưới nhiều hình thức được điều tra, xử lý và ngăn chặn hiệu quả một cách phù hợp, chuyên nghiệp, phân biệt và tận tâm.”

Trong số những lời khen ngợi, Zollner đã ca ngợi những bình luận của Đức Leo trong cuộc phỏng vấn với Crux vì đã đặt ra “vấn đề về cách đối xử với những kẻ phạm tội theo cách phù hợp với giáo lý đạo đức Kitô giáo, mà không đặt hình phạt, sự chuộc tội, sám hối và sự tha thứ đối lập với nhau”.

Zollner đã phản hồi lại cuộc phỏng vấn hai phần gần đây mà Đức Leo XIV đã dành cho Elise Ann Allen của Crux, một phần trong cuốn tiểu sử mới của bà về Đức Giáo Hoàng, León XIV: ciudadano del mundo, misionero del siglo XXI, hay “Đức Leo XIV: Công dân của Thế giới, Nhà truyền giáo của Thế kỷ XXI”, được Penguin Peru xuất bản bằng tiếng Tây Ban Nha và sẽ sớm ra mắt bằng các ngôn ngữ khác.

Trong cuộc phỏng vấn đó, Đức Leo kêu gọi “sự nhạy cảm và lòng trắc ẩn chân thành và sâu sắc” đối với các nạn nhân bị lạm dụng trong giáo hội, đồng thời cho biết nhân viên nhà thờ có thể cần sự giúp đỡ của các chuyên gia trong việc xác định cách tốt nhất để hỗ trợ nạn nhân. Đồng thời, ngài cũng cảnh báo về nguy cơ của những cáo buộc sai trái và cho biết giáo hội phải bảo vệ quyền được xét xử hợp pháp của các bên bị cáo buộc. Đức Giáo Hoàng cũng nhấn mạnh rằng Giáo hội không nên hoàn toàn bị nhấn chìm bởi các vụ tai tiếng lạm dụng, “bởi vì đó sẽ không phải là phản ứng đích thực đối với những gì thế giới đang tìm kiếm về nhu cầu sứ mệnh của Giáo hội.”

Zollner cho biết các chuyên gia từng làm việc để bảo vệ mọi người khỏi bị lạm dụng trong một thời gian cảm thấy “được công nhận một cách tích cực trong công việc của chúng tôi” bởi những gì Đức Giáo Hoàng nói.

Zollner, một tu sĩ Dòng Tên người Đức, đứng đầu Viện Nhân chủng học — Nghiên cứu Liên ngành về Phẩm giá và Chăm sóc Con người tại Đại học Gregorian ở Rome. Ngài là thành viên sáng lập của Ủy ban Giáo hoàng về Bảo vệ Trẻ vị thành niên, phục vụ từ năm 2014 đến năm 2023, và là cố vấn của Bộ Giáo sĩ và thành viên của Ủy ban Bảo vệ của Giáo phận Rome.

Bất chấp việc Zollner có mối quan hệ chặt chẽ với Giáo hội định chế, ngài vẫn có khả năng phê phán. Ví dụ, khi từ chức khỏi Ủy ban Giáo hoàng về Bảo vệ Trẻ vị thành niên vào năm 2023, ngài đã nêu ra những lo ngại ngày càng tăng “trong các lĩnh vực trách nhiệm, tuân thủ, giải trình và minh bạch”.

Về vấn đề cáo buộc sai trái, Zollner cho biết ngài hiểu tại sao một số nạn nhân lại e ngại khi một viên chức giáo hội nêu vấn đề này, nhưng ngài cho rằng dù sao thì Đức Leo cũng đã đúng khi nêu vấn đề này.

Zollner nói: Trước đây, “các nạn nhân đã học được bài học đắt giá rằng quyền của họ thường không có giá trị gì, nhưng quyền của người bị cáo buộc lại có giá trị hơn tất cả. Kinh nghiệm này và những bài học kinh nghiệm này thường gây đau đớn cho các nạn nhân khi quyền của người bị cáo buộc được thảo luận.”

Tuy nhiên, ngài nói, ngày nay, mọi thứ đã thay đổi.

Ngài nói: “Bất chấp có một số trở ngại, nhưng nhiều biện pháp mà Giáo hội đã thực hiện để điều tra và xử lý các vụ lạm dụng tình dục đã nhiều lần cho thấy Giáo hội nghiêm túc trong việc thay đổi hành vi trước đây, thừa nhận các nạn nhân và đòi lại công lý cho họ”.

Zollner nói: “Theo nghĩa này, cuộc thảo luận đã tiếp tục, vì vậy giờ đây chúng ta có thể và cần phải xem xét kỹ lưỡng hơn về mối quan hệ giữa quyền của nạn nhân và người bị cáo buộc, cũng như cách thức cân bằng quyền của họ”.

Ngài cũng đồng ý với Đức Leo rằng Giáo hội không thể quá tập trung vào vấn đề lạm dụng mà bỏ bê các ưu tiên khác.

Zollner nói: “Luôn có nguy cơ quá nhiều hoặc quá ít. Tất nhiên, Giáo hội không chỉ là một không gian để giải quyết vấn đề lạm dụng, và việc giải quyết vấn đề lạm dụng không chỉ là một vấn đề bên lề đối với Giáo hội.”

Sau đây là toàn văn cuộc phỏng vấn của Crux với Cha Hans Zollner qua email vào ngày 28 tháng 9.

Crux: Nhìn chung, phản ứng của Đức Giáo Hoàng Leo về những bình luận của ngài về cuộc khủng hoảng lạm dụng tình dục trong cuộc phỏng vấn với Elise là gì?

Zollner: Thật lòng mà nói? Nhóm của tôi tại IADC của Đại học Gregorian và tôi cảm thấy công việc của mình được ghi nhận một cách tích cực. Trong những tuyên bố gần đây, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã đề cập đến những vấn đề mà chúng tôi đã và đang nỗ lực giải quyết trong một thời gian, hoặc chưa được thảo luận hoặc chỉ được bàn luận rất sơ sài trong công chúng và trong giới chuyên môn, hoặc cần được phân biệt rõ ràng hơn.

Ví dụ, những vấn đề này bao gồm câu hỏi về một biện minh tích cực cho việc bảo vệ vượt ra ngoài động cơ "đơn thuần" đấu tranh chống lại lạm dụng, nguyên nhân của nó, v.v.; và một nền tảng tích cực, thúc đẩy cho việc bảo vệ như một phương tiện cổ vũ việc phát triển toàn diện con người mà không có những đe dọa có thể tránh được đối với sự an toàn và những gánh nặng không cần thiết, phù hợp với Tin Mừng và giáo huấn xã hội Công Giáo.

Điều này cũng bao gồm câu hỏi về cách đối xử với những kẻ phạm tội theo cách nhất quán với giáo huấn luân lý Kitô giáo, mà không đặt hình phạt, sự chuộc tội, sám hối và sự tha thứ đối lập với nhau.

Một cách chuyên biệt, Đức Leo nói rằng “trước hết” Giáo hội cần chứng tỏ “một sự nhạy cảm và lòng trắc ẩn chân thực và sâu sắc đối với nỗi đau, sự đau khổ mà con người đã phải chịu đựng”. Cha có tin rằng đó thực sự là những gì hầu hết các nạn nhân ngày nay trải nghiệm từ các nhân viên giáo hội không?

Nhìn vào Giáo hội hoàn vũ nói chung, thật khó để trả lời câu hỏi này một cách rõ ràng và một lần và mãi mãi. Điều này không chỉ vì sự khác biệt giữa các giáo hội địa phương khác nhau trên các châu lục khác nhau, mà còn vì sự khác biệt trong chính các giáo hội địa phương.

Những khác biệt này liên quan đến cả mức độ nhạy cảm và lòng trắc ẩn dành cho nạn nhân và chất lượng của sự nhạy cảm và lòng trắc ẩn đó. “Chất lượng” này không chỉ là vấn đề nhận thức rõ ràng hay ít rõ ràng và sự sẵn sàng tương ứng để thể hiện sự đồng cảm và lòng trắc ẩn.

Hơn thế nữa, chúng ta đang đối diện với thách thức thực tiễn và khoa học trong việc học cách hiểu rõ hơn và phân loại các hình thức phát biểu và hiện thực hóa sự nhạy cảm và lòng trắc ẩn chịu ảnh hưởng bởi văn hóa, cũng như thuật lại chúng một cách hiệp lực. Chính ở điểm này, lời kêu gọi của Đức Giáo Hoàng về việc giải quyết vấn đề nhạy cảm và lòng trắc ẩn là một điểm rất mạnh mẽ.

Đức Giáo Hoàng nói: “Tôi nghĩ rằng nhiều người trong chúng ta có lẽ vẫn còn là những người mới bắt đầu tìm hiểu về cách tốt nhất để đồng hành với những người này trong nỗi đau của họ. Tôi nghĩ rằng có một trong những lĩnh vực mà chúng ta vẫn cần sự giúp đỡ của các chuyên gia để hỗ trợ chúng ta trong việc đó và đồng hành với các nạn nhân.” Là một trong những chuyên gia đó, cha có cảm thấy được khích lệ khi nghe ngài nói điều này không?

Lời tuyên bố này rất đáng khích lệ và tích cực cho tất cả chúng ta: cho những người làm việc chuyên nghiệp và chủ yếu tham gia vào công tác bảo vệ, cũng như cho những người tình nguyện hoặc những người muốn cống hiến công việc toàn thời gian của mình với tư cách là giáo sĩ, người tận hiến hoặc nhân viên giáo dân trong lĩnh vực trách nhiệm của Giáo hội theo một hướng đi mới dựa trên ý tưởng bảo vệ.

Bằng cách chỉ ra nhu cầu học hỏi và do đó phát triển hơn nữa, Đức Giáo Hoàng đã giảm bớt rất nhiều áp lực. Áp lực đó thường bao gồm suy nghĩ rằng mình phải hoàn hảo. Áp lực này phản tác dụng và gây ức chế, đặc biệt là khi nói đến vấn đề lạm dụng. Việc giải quyết vấn đề này dường như là một gánh nặng khi xét đến nỗi đau khổ của những người bị ảnh hưởng và sự thất bại kéo dài của Giáo hội.

Không ai muốn mắc sai lầm; mọi người đều muốn làm hết sức mình và thể hiện sự cam kết trọn vẹn, chân thành, nhưng rồi nhận ra rằng thất bại là một phần của cuộc sống hàng ngày. Với những hạn chế của con người, thất bại gần như là điều không thể tránh khỏi. Vấn đề là học hỏi từ những sai lầm và thất bại, bao gồm cả việc bảo vệ, để bắt đầu lại và tiếp tục cam kết từng bước hướng tới điều tốt đẹp. Tất cả những điều này đều vì lợi ích của những gì nạn nhân bạo lực tình dục cần, vì lợi ích của quyền lợi của họ và vị trí của họ trong cộng đồng tín hữu.

Đức Giáo Hoàng đã cảnh báo về khả năng xảy ra những cáo buộc sai trái và nói rằng các quyền tố tụng hợp pháp của bị cáo phải được bảo vệ, đồng thời nói thêm rằng "ngay cả việc nói ra điều đó đôi khi cũng gây ra nỗi đau lớn hơn cho nạn nhân." Theo kinh nghiệm của ngài, liệu có thực sự như vậy không? Liệu việc nói về việc bảo vệ quyền của bị cáo có gây đau đớn cho nạn nhân không?

Trước hết, nạn nhân có mọi quyền trên đời này để chỉ nghĩ đến bản thân, lợi ích, quyền lợi và yêu cầu của họ. Họ không phải lo lắng về quyền của bị cáo hay liệu những quyền này có được bảo vệ hay không. Đó là trách nhiệm của những người khác, chẳng hạn như các tòa án giáo hội.

Tuy nhiên, nạn nhân của bạo lực tình dục phải có thể tin tưởng rằng những người có trách nhiệm bảo vệ quyền của bị cáo sẽ không làm điều đó mà gây tổn hại đến nạn nhân. Đây chính xác là một trong những vấn đề lớn nhất trong quá khứ. Các nạn nhân đã học được một bài học đắt giá rằng quyền của họ thường không có giá trị gì, nhưng quyền của bị cáo lại có giá trị tất cả. Kinh nghiệm này và những bài học kinh nghiệm này thường gây đau đớn cho nạn nhân khi quyền của bị cáo được thảo luận.

Có một mối lo ngại dễ hiểu rằng những khuôn mẫu gây hại cũ sớm muộn gì cũng sẽ tái diễn. Trong bối cảnh này, tuyên bố của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Mặc dù ngài nói về quyền của bị cáo, nhưng ngài không hề bỏ qua nạn nhân, mà còn đề cập đến trạng thái cảm xúc, nhu cầu và yêu cầu chính đáng của họ bằng cách diễn đạt nỗi đau của họ thành lời.

Cha có đồng ý rằng quyền của bị cáo chưa được quan tâm đúng mức không?

Trước khi trả lời câu hỏi này, chúng ta cần một lần nữa nhắc nhở bản thân một điều. Trong một thời gian rất dài, quá lâu và quá thường xuyên, những người có trách nhiệm trong Giáo hội chỉ quan tâm đến thủ phạm và việc bảo vệ danh tiếng của Giáo hội. Các nạn nhân của bạo lực tình dục hầu như bị phớt lờ: nỗi đau khổ của họ bị gạt ra ngoài lề, quyền lợi của họ bị coi nhẹ, tiếng nói của họ bị bóp nghẹt.

Khi Giáo hội nhận thức được sự thất bại này, việc các nạn nhân của bạo lực tình dục trở thành tâm điểm chú ý là điều không thể tránh khỏi. Bất cứ điều gì khác sẽ khó truyền đạt và sẽ bị hiểu lầm là điều đã được thực hành từ lâu: một nỗ lực của Giáo hội nhằm sử dụng các phương tiện khác để cuối cùng lại đứng về phía thủ phạm, mà không bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân.

Bất chấp việc có một số trở ngại, nhiều biện pháp mà Giáo hội đã thực hiện để điều tra và xử lý các trường hợp lạm dụng tình dục đã nhiều lần cho thấy Giáo hội nghiêm túc trong việc thay đổi hành vi trước đây, công nhận các nạn nhân và đòi lại công lý cho họ. Theo nghĩa này, cuộc thảo luận vẫn tiếp tục, vì vậy giờ đây, việc xem xét kỹ lưỡng hơn về mối quan hệ giữa quyền của nạn nhân và người bị cáo buộc và cách thức cân bằng chúng là điều có thể và cần thiết.

Điều này cũng áp dụng cho các trường hợp bị cáo trở thành tội phạm bị kết án do quy trình tố tụng hợp pháp, vì tội lỗi của họ đã được xác định. Câu hỏi về cách xử lý tội phạm sau khi bị kết án và chấp hành bản án, và những thủ tục chuẩn hóa nào là phù hợp trong bối cảnh này, phần lớn vẫn chưa được giải quyết - giống như hầu hết các xã hội dân sự trên thế giới.

Đức Giáo Hoàng cũng nói: "Chúng ta không thể bắt toàn thể Giáo hội chỉ tập trung vào vấn đề này, bởi vì đó sẽ không phải là phản ứng đích thực đối với những gì thế giới đang tìm kiếm về nhu cầu sứ mệnh của Giáo hội." Cha có tin rằng việc tập trung quá mức vào vấn đề lạm dụng tình dục, mà bỏ qua các ưu tiên khác về sứ mệnh của Giáo hội, là nguy cơ không thể tránh khỏi?

Luôn có nguy cơ quá nhiều hoặc quá ít. Tất nhiên, Giáo hội không chỉ là một không gian để giải quyết vấn nạn lạm dụng, và việc giải quyết vấn nạn lạm dụng không chỉ là một vấn đề bên lề đối với Giáo hội. Đây là một trong những trọng tâm thiết yếu của sứ điệp Tin Mừng: đó là vấn đề nghiêm túc về mối quan tâm dành cho những người bị tổn thương, yếu đuối, dễ bị tổn thương, bị lạm dụng và bị gạt ra ngoài lề xã hội, như Chúa Giêsu Kitô đã truyền đạt và sống thực.

Nhưng làm thế nào chúng ta có thể tránh được sự phiến diện mà Đức Giáo Hoàng ám chỉ? Cuối cùng, đó là vấn đề lồng ghép vấn đề lạm dụng một cách thích hợp vào đời sống chung của Giáo hội, vào các đường hướng suy tư và hành động của Giáo hội. Đây chính xác là điều chúng tôi đã và đang thực hiện trong một thời gian qua trong công tác khoa học và giáo dục tại IADC.

Luận điểm cốt lõi của chúng tôi là việc bảo vệ, như một mối quan tâm đến sự an toàn của những người trong tình huống dễ bị tổn thương, tất cả những người đã trải qua lạm dụng hoặc có nguy cơ bị lạm dụng, là một đóng góp cho sự phát triển toàn diện của con người. Vì vậy, nó là một phần trong sứ mệnh của Giáo hội, và là điều mà các nạn nhân của bạo lực tình dục có quyền được hưởng. Do đó, việc bảo vệ liên quan đến nạn nhân bị lạm dụng tình dục có hai tiền đề diễn giải:

Thứ nhất, giáo dục, giải quyết và ngăn ngừa lạm dụng đòi hỏi, bất chấp mọi khác biệt cá nhân giữa những người bị ảnh hưởng bởi lạm dụng, việc phát triển hơn nữa tiềm năng được ban cho mỗi con người với tư cách là con cái Chúa, những triển vọng tương lai và cách tiếp cận sự phát triển cá nhân cũng như khả năng chủ động trong việc định hình cuộc sống của chính mình, càng nhiều càng tốt.

Thứ hai, việc bảo vệ cùng và vì những người bị ảnh hưởng bởi bạo lực tình dục là một hình mẫu cho các hành động cơ bản và sự phục vụ của Giáo hội đối với mọi người nói chung. Mỗi con người đều dễ bị tổn thương trong bản chất cơ bản của họ và phải học cách đối phó với điều này, ngay cả khi họ may mắn rằng điểm yếu này chưa bị ai lợi dụng.

Từ hai tiền đề diễn giải này, chúng tôi rút ra những kết luận sau:

Thứ nhất, việc chỉ tập trung vào vấn đề lạm dụng tình dục không chỉ dẫn đến sự mất cân bằng trong các biểu thức của đời sống Giáo hội, mà còn làm mất đi sự hiệp lực vốn bắt nguồn từ việc bảo vệ và trong việc thảo luận về lạm dụng tình dục, những vấn đề đã đạt đến điểm khởi đầu nhưng chưa đạt đến điểm kết thúc.

Thứ hai, tiềm năng hiệp lực có thể được phát triển từ góc độ nội dung thông qua việc bảo vệ đòi hỏi một cấu trúc tương đương. Cụ thể, các vị trí nhân sự, các cơ cấu như ủy ban, nhóm công tác, ủy hội, v.v., chỉ xử lý việc bảo vệ liên quan đến các trường hợp bạo lực tình dục, thường dẫn đến những kết quả riêng lẻ. Chúng luôn xuất hiện như một “trường hợp đặc biệt” bên cạnh các hành động “thực tế” của Giáo hội và các sứ mệnh của Giáo hội.

Nếu muốn có được những kết quả bảo vệ được kết nối, tích hợp và do đó xem mối quan tâm đến hiện tượng lạm dụng là một phần quan trọng trong sứ mệnh của Giáo hội, thì nhân sự và các cơ cấu vừa đề cập phải được kết hợp trong một khuôn khổ định chế rộng lớn hơn, tích hợp hơn. Điều này, có thể nói, thiết lập giọng điệu diễn giải và cung cấp cho định chế cơ hội kết nối và xây dựng mạng lưới. Trong trường hợp bảo vệ, điều này có nghĩa là khuôn khổ định chế mà việc bảo vệ được tích hợp vào được đặc trưng bởi chủ đề tích cực về sự phát triển toàn diện của con người, theo nhân học Kitô giáo.

Nhìn chung, cha đánh giá thế nào về cách tiếp cận của Đức Giáo Hoàng Lêô đối với cuộc khủng hoảng lạm dụng cho đến nay?

Trong lĩnh vực bảo vệ, một tiêu chuẩn có tầm quan trọng cốt lõi: tính xác thực. Hay nói cách khác, sự thống nhất giữa lời nói và hành động, vốn là nền tảng của uy tín và cam kết, mà nếu không có nó, mọi nỗ lực tạo ra không gian, cấu trúc và mối quan hệ an toàn như cốt lõi của bảo vệ sẽ trở nên vô ích.

Bản thân tôi đã có cơ hội tìm hiểu về Đức Giáo Hoàng Lêô XIV khi ngài còn là Bề trên Tổng quyền Dòng Augustinô và sau đó khi ngài là giám mục ở Peru, một con người rất xác thực, không chỉ nhận thức được toàn bộ mức độ của cuộc khủng hoảng lạm dụng mà còn làm mọi thứ trong khả năng của mình để đảm bảo rằng lạm dụng dưới nhiều hình thức được điều tra, xử lý và ngăn chặn hiệu quả một cách phù hợp, chuyên nghiệp, phân biệt và tận tâm.