Tạp chí Crux, 18 tháng 9, 2025, tiếp tục cho phổ biến các trích đoạn trong cuộc phỏng vấn Đức Leo XIV của họ. Trong trích đoạn này, câu chuyện xoay quanh giáo triều và các vấn đề tài chánh:

Allen: Thay đổi hướng đi một chút, điều hành và cải cách Giáo Triều Rôma cũng là điều mà ngài chịu trách nhiệm. Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã thực hiện nhiều cải cách, ngài đã hoàn thành Tông huấn Predicate Evangelium, nhưng vẫn còn một số việc chưa hoàn thành. Cách tiếp cận của ngài đối với cải cách sẽ như thế nào? Ngài sẽ tiếp tục điều gì, và ngài có thể làm gì khác đi?

Đức Giáo Hoàng Leo: Tôi nghĩ rằng nguồn cảm hứng cơ bản của Tông huấn Predicate Evangelium là có giá trị và rất quan trọng, vì nó đã mang đến một sự hiểu biết mới mẻ về Tòa Thánh, Giáo Triều Rôma, như thể phục vụ cho cả sứ vụ của Đức Giáo Hoàng và của các giám mục địa phương. Tông huấn này phải sẵn sàng theo cả hai cách. Rất nhiều giám mục đã nói với tôi, ngay từ khi tôi còn ở Bộ Giám mục, rằng khi họ đến Rôma, họ đã rất sợ hãi. Tôi được gọi đến Rôma để làm gì? Vấn đề là gì? Thay vì hiểu rằng Tòa Thánh ở đây để giúp đỡ họ, để phục vụ họ.

Vì vậy, hãy bắt đầu với điều đó như một sự hiểu biết cơ bản, và rằng chúng ta ở đây như một phần của sứ mệnh rao giảng Tin Mừng, chính điều mà tiêu đề [Predicate Evangelium] đã nói. Tôi nghĩ rằng đã có rất nhiều nỗ lực được thực hiện để tìm cách tổ chức định chế Tòa Thánh, để đặt Tòa Thánh vào vị thế phục vụ người khác. Giờ đây, như trong bất cứ tổ chức nào của con người, có những điều tích cực và có những điều cần được cải thiện. Tôi nghĩ sẽ có một số câu hỏi về Predicate Evangelium, một số quyết định đã được đưa ra có thể cần được điều chỉnh vào một thời điểm nào đó, nhưng điều rất quan trọng trong quá trình này là tiếp tục xem xét cách chúng ta, những người trong Tòa Thánh, đang phục vụ người khác và chúng ta có thể làm gì để cải thiện điều đó.

Một trong những vấn đề chuyên biệt mà tôi hy vọng sẽ bắt đầu giải quyết trong tương lai gần là tiếp tục phá vỡ hoặc chuyển đổi cách thức hoạt động biệt lập của mỗi Thánh bộ. Có rất nhiều vấn đề trong Tòa Thánh, trong Giáo hội, không chỉ thuộc phạm vi quản lý của một Thánh bộ. Việc thiếu đối thoại, thiếu các công cụ giao tiếp giữa các Thánh bộ khác nhau đôi khi đã gây ra những hạn chế và tổn hại lớn cho việc quản trị Giáo hội. Vì vậy, tôi nghĩ rằng có một vấn đề ở đây, có người đã dùng cụm từ "não trạng hầm lúa [silo mentality]". Vâng, "Thánh bộ của tôi là Thánh bộ Giám mục, và chúng tôi thấy điều này, và tôi không muốn nói chuyện với bất cứ ai khác. Đời sống Thánh hiến là Đời sống Thánh hiến", vân vân. Có rất nhiều, rất nhiều vấn đề trong Giáo hội thực sự liên quan đến các lĩnh vực trách nhiệm của hai, ba, bốn hoặc nhiều Thánh bộ. Chúng ta phải tìm cách tập hợp mọi người lại để thảo luận về điều đó.

Tông huấn Predicate Evangelium cung cấp nền tảng cho điều đó, nền tảng, và nó đã bắt đầu diễn ra. Tôi nhớ, trong hai năm của tôi, chúng tôi đã triệu tập các vị Hồng Y từ một vài Bộ khác nhau, 'hãy đến đây, chúng tôi muốn thảo luận về điều này điều kia', và chúng tôi đã làm điều đó rồi. Nhưng tôi nhớ có người đã ở đây nhiều năm nói với tôi, 'Tôi chưa từng họp với một Bộ nào khác trong 20 năm' hay đại loại như vậy. Tôi nghĩ, 'anh đùa à'. Vậy nên, một số việc đó đã bắt đầu rồi, nhưng tôi muốn tìm cách chính thức hóa phương tiện để việc đó diễn ra dễ dàng hơn. Điều đó có nghĩa là, tất nhiên, hãy tập hợp mọi người lại, chúng ta hãy nói chuyện với nhau, các Hồng Y và các thư ký.

Về tình hình tài chính của Tòa Thánh, trước đây ngài đã đề cập rằng tình hình không tệ như người ta vẫn nói. Ngài có thể giải thích tại sao lại như vậy không? Tình hình tài chính của Tòa Thánh như thế nào, và ngài định quản lý nó như thế nào?

Tôi chưa biết mình sẽ xử lý nó như thế nào, nhưng tôi đang có một số ý tưởng rõ ràng. Có một số đơn vị tài chính khác nhau tạo nên toàn bộ thực tế của Tòa Thánh, của Vatican. Một số đơn vị tài chính đó đang hoạt động khá tốt. APSA [Cơ quan Quản lý Di sản của Tòa Thánh] vừa công bố báo cáo tài chính năm 2024 và trong năm đó, họ báo cáo kết quả khả quan hơn 60 triệu euro. Tại sao chúng ta lại than thở về một cuộc khủng hoảng? APSA là một trong những đơn vị hỗ trợ tài chính chính cho công việc của Tòa Thánh.

Có rất nhiều nhân viên trong bộ máy này, vì vậy có lương phải trả. Có một quỹ hưu trí cần được xem xét. Tôi không biết có quốc gia nào trên thế giới không than thở về việc 'quỹ hưu trí của chúng ta sẽ phá sản trong 30 hoặc 20 năm nữa'. Đó là một vấn đề phổ quát cần được xem xét và có thể giải quyết. Nhưng bạn không nói rằng chúng ta đang gặp khủng hoảng hôm nay rồi sau đó nói chúng ta sẽ làm gì? Bạn lập kế hoạch và tự hỏi, chúng ta sẽ ứng phó với điều đó như thế nào? Đã có một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng trong thời gian đại dịch vì một trong những nguồn thu nhập quan trọng nhất của Vatican đến từ Bảo tàng Vatican. Vài năm trở lại đây, tạ ơn Chúa, mọi người lại bắt đầu đi du lịch. Có nhiều du khách hơn, năm nay, sẽ đến Rome. Có những điều đang diễn ra đã tạo nên bước ngoặt đáng kể trong một số vấn đề từng gây lo ngại trong quá khứ. Mọi thứ tôi có trong túi này không phải lúc nào cũng được chuyển đến tay tôi, và chúng ta phải học cách hợp tác theo hướng tích cực ngay cả trong Tòa thánh, trong Vatican.

Chúng ta phải tránh những lựa chọn tồi tệ đã được đưa ra trong những năm gần đây. Việc mua tòa nhà này ở London, Đại lộ Sloane, đã được quảng bá rầm rộ, và biết bao nhiêu triệu đô la đã bị mất vì điều đó. Tôi nghĩ rằng trong thời gian Đức Phanxicô trị vì, những bước đi đáng kể đã được thực hiện để thiết lập các biện pháp kiểm tra và cân bằng, kiểm soát mới, về hình thức hoạt động tài chính, cách thức vận hành. Đã có một số điều rất tích cực về mặt đó, vì vậy kết quả đang được chứng tỏ.

Tôi không nói rằng chúng ta có thể thư giãn và nói rằng cuộc khủng hoảng đã qua. Tôi không nghĩ rằng cuộc khủng hoảng đã qua, tôi nghĩ chúng ta phải tiếp tục nỗ lực giải quyết vấn đề này, nhưng tôi không mất ngủ vì điều đó, và tôi nghĩ rằng điều quan trọng là chúng ta phải truyền tải một thông điệp khác. Tôi đã có một cuộc họp với Hội đồng Kinh tế, một cơ cấu khác mà Đức Phanxicô đã thành lập để giám sát chặt chẽ hơn các thực thể khác nhau này. Họ đồng ý với tôi, họ nói rằng một phần vấn đề của chúng ta là do truyền thông, và Vatican thường xuyên đưa ra thông điệp sai lệch, điều này chắc chắn không khiến mọi người nói, 'Ồ, tôi muốn giúp bạn', [mà đúng hơn là], 'Tôi sẽ giữ tiền của mình, bởi vì nếu bạn không quản lý tốt, tại sao tôi phải đưa thêm tiền cho bạn?'

Vì vậy, tôi không chỉ thay đổi thông điệp để thay đổi thông điệp. Sau khi nghiên cứu một số câu hỏi này trong vài năm qua, tôi đã tham gia một vài hội đồng khác nhau kể từ khi tôi đến đây, mọi thứ sẽ ổn thôi, nhưng chúng ta phải tiếp tục quá trình cải cách mà Đức Phanxicô đã khởi xướng.

Về cuộc khủng hoảng lạm dụng của giáo sĩ, chúng ta đã nói về điều này rồi, nhưng ở cấp độ tổng quát hơn, vẫn còn nhận thức rằng mặc dù Giáo hội đã có luật mới nhắm vào việc lạm dụng và che đậy, nhưng chúng vẫn chưa được thực thi, và nạn nhân phần lớn vẫn không được biết về quy trình này, họ bị coi là không có bất cứ quyền nào. Trước đây, ngài từng nhắc đến việc ngài đã khởi xướng một nghiên cứu để xác định lý do tại sao các vụ án chính thức lại mất nhiều thời gian như vậy, nhưng ở bình diện tổng quát, làm thế nào Giáo hội có thể làm tốt hơn trong vấn đề này? Chiến lược của ngài để ứng phó với cuộc khủng hoảng lạm dụng của giáo sĩ là gì?

Rõ ràng có một số vấn đề nghiêm trọng, và đây là một trong những câu hỏi liên quan đến việc bảo vệ trẻ vị thành niên và cách ứng phó với cuộc khủng hoảng. Tôi nghĩ đây là một cuộc khủng hoảng thực sự, vấn đề còn lại thì không, đó là tài chính, mà Giáo hội phải tiếp tục giải quyết vì nó chưa được giải quyết. Điều này sẽ tiếp tục mất thời gian vì nạn nhân phải được đối xử với sự tôn trọng sâu xa và với sự hiểu biết rằng những người đã phải chịu đựng những vết thương rất sâu do lạm dụng, đôi khi mang những vết thương đó suốt đời. Sẽ thật ngây thơ cho bản thân tôi hay bất cứ ai nếu nghĩ rằng khi chúng tôi đã đưa cho họ một khoản tiền dàn xếp nào đó, hoặc chúng tôi đã giải quyết xong vụ việc và vị linh mục đã bị sa thải, thì những vết thương đó sẽ tự nhiên biến mất.

Vì vậy, trước hết, cần có sự nhạy cảm và lòng cảm thương chân thành và sâu xa đối với nỗi đau, sự đau khổ mà mọi người đã phải chịu đựng dưới bàn tay của các mục tử giáo hội, dù đó là linh mục, giám mục, giáo dân, tu sĩ, nam hay nữ, giáo lý viên, v.v. Đó là một vấn đề của chúng ta, và tôi nghĩ rằng nó cần được xử lý với sự tôn trọng sâu xa.

Đồng thời, một trong những yếu tố phức tạp trong vấn đề này, và cũng là nơi mọi người bắt đầu lên tiếng ngày càng nhiều: những người bị cáo buộc cũng có quyền, và nhiều người trong số họ tin rằng những quyền đó đã không được tôn trọng. Thống kê cho thấy hơn 90% những người đứng ra tố cáo, họ thực sự là nạn nhân. Họ đang nói sự thật. Họ không bịa đặt điều này. Nhưng cũng đã có những trường hợp được chứng minh là bị cáo buộc sai sự thật. Đã có những linh mục bị hủy hoại cuộc đời vì điều đó. Luật pháp tồn tại, và chúng ta có thể nói về luật dân sự hoặc luật giáo hội, nhưng luật pháp tồn tại để bảo vệ quyền của tất cả mọi người. Để có được, càng nhiều càng tốt, một hệ thống tư pháp đáng tin cậy, tôn trọng quyền của tất cả mọi người, điều đó cần có thời gian. Vì vậy, một trong những điều mà nhiều nạn nhân bình luận là, tại sao những quy trình này lại mất nhiều thời gian như vậy? Vâng, chúng tôi sống ở Ý, tôi đã sống ở Peru, thậm chí ở Hoa Kỳ, nhiều quy trình ra tòa mất rất nhiều năm, và đó chỉ là một sự kiện. Việc nạn nhân đứng ra và đưa ra lời buộc tội và lời buộc tội được cho là chính xác, không làm mất đi nguyên tắc suy đoán vô tội. Vì vậy, các linh mục cũng cần được bảo vệ, hoặc người bị buộc tội cũng cần được bảo vệ, quyền của họ phải được tôn trọng. Nhưng ngay cả việc nói như vậy đôi khi cũng gây ra nỗi đau lớn hơn cho các nạn nhân.

Vì vậy, chúng ta đang ở trong một tình thế khó xử ở đây. Giáo hội chắc chắn đã cố gắng ban hành luật mới để vừa đẩy nhanh quá trình, đặc biệt sẽ tôn trọng những vấn đề mà tôi đã nói trước đó, các nạn nhân và nỗi đau của họ, cũng như quyền được công nhận nỗi đau đó thông qua một số hình thức phản hồi từ Giáo hội, nhưng đồng thời cũng cần tôn trọng người bị cáo buộc. Việc bảo vệ quyền của người bị cáo buộc cũng là một vấn đề.

Có một điều cũng ngày càng trở nên phổ biến, đó là các nạn nhân tìm kiếm sự chữa lành và muốn lên tiếng về nỗi đau của mình, và tôi nghĩ điều đó rất lành mạnh đối với họ. Nhưng Giáo hội không phải lúc nào cũng tìm ra cách tốt nhất để xử lý, để giải quyết vấn đề đó cùng với họ. Vì vậy, có những thách thức trong việc này. Tôi nghĩ rằng nhiều người trong chúng ta có lẽ vẫn còn là những người mới bắt đầu tìm hiểu về cách tốt nhất để đồng hành cùng những người này trong nỗi đau của họ. Tôi nghĩ rằng có một trong những lĩnh vực mà chúng ta vẫn cần sự giúp đỡ của các chuyên gia để hỗ trợ chúng ta trong vấn đề đó và đồng hành cùng các nạn nhân.

Tôi nghĩ rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã có một cái nhìn sâu sắc về vấn đề này. Ngài nhận ra tầm quan trọng của vấn đề, nhưng đồng thời cũng nhận ra rằng vấn đề lạm dụng tình dục không thể trở thành trọng tâm của Giáo hội. Giáo hội có một sứ mệnh. Những người trên hành trình này đã bị tổn thương sâu xa và chúng tôi sẽ cố gắng chăm sóc họ hết sức có thể và đồng hành cùng họ, và họ cũng là một phần của Giáo hội, những người vẫn mong muốn được như vậy. Tôi biết những người đã rời bỏ Giáo hội vì nỗi đau mà họ phải chịu đựng, và lựa chọn của họ cần được tôn trọng.

Đồng thời, Giáo hội cũng có sứ mệnh rao giảng Tin Mừng, và tạ ơn Chúa, đại đa số những người tận tụy với Giáo hội, các linh mục, giám mục, tu sĩ, chưa bao giờ lạm dụng bất cứ ai. Vì vậy, chúng ta không thể bắt toàn thể Giáo hội chỉ tập trung vào vấn đề này, bởi vì đó sẽ không phải là một phản ứng đích thực đối với những gì thế giới đang tìm kiếm về nhu cầu sứ mệnh của Giáo hội.

Đó là một điều thực sự khó khăn để quan tâm, bởi vì một người đã trải qua cuộc sống thường xuyên bị tổn thương sâu xa hoặc thậm chí bị hủy hoại bởi lạm dụng tình dục, chỉ có thể cảm nhận được điều đó. Đó là lúc chúng ta cần tôn trọng và đồng hành cùng họ. Có rất nhiều người khác trong Giáo hội cũng có quyền được đồng hành trong bất cứ điều gì họ đang sống và trải nghiệm, và Giáo hội cũng phải ở bên họ. Đây là một trong nhiều thách thức mà tôi đang cố gắng tìm cách giải quyết.