Tạp chí Crux tiếp tục cho phổ biến nội dung cược phỏng vấn Đức Leo XIV của họ:
Allen: Con muốn tiếp tục chủ đề này sau, về chủ đề trí tuệ nhân tạo và cuộc khủng hoảng mà ngài đang mô tả, nhưng xét về sự phân cực và chia rẽ mà ngài đã nói đến, không có gì bí mật rằng điều đó đã có tác động đáng kể đến triều giáo hoàng của Đức Phanxicô, những lời chỉ trích mà ngài phải đối diện và cách ngài được nhìn. Đây có phải là điều ngài lo lắng khi đảm nhận cùng một vai trò không?
Đức Giáo Hoàng Leo: Trở lại với những gì tôi thấy về vai trò của mình, tôi không cảm thấy cần phải phức tạp hóa vai trò của mình vì vai trò của tôi là loan báo Tin Mừng, rao giảng Tin Mừng. Tôi nghĩ Tin Mừng giải quyết một số câu hỏi này trên cơ sở xuất phát từ cảm thức mình là con cái của Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa, của Thiên Chúa, Đấng đã sai Con Người đến, Đấng đã nhập thể giữa chúng ta và dạy chúng ta giá trị của sự sống con người, hướng đến sự sống vĩnh cửu. Nếu chúng ta đánh mất chân trời, bà sẽ mất la bàn, bà có thể lang thang vô ích và không biết đi đâu.
Vì vậy, theo một nghĩa nào đó, tôi không thấy vai trò chính của mình là cố gắng giải quyết các vấn đề của thế giới. Thực sự, tôi không thấy vai trò của mình là như vậy, mặc dù tôi nghĩ rằng Giáo hội có một tiếng nói, một thông điệp cần tiếp tục được rao giảng, cần được nói ra và nói to. Những giá trị mà Giáo hội sẽ thúc đẩy khi giải quyết một số cuộc khủng hoảng thế giới này không phải tự nhiên mà có, chúng xuất phát từ Tin Mừng. Chúng đến từ một nơi cho thấy rất rõ cách chúng ta hiểu mối quan hệ giữa Thiên Chúa và chúng ta, và giữa chúng ta với nhau. Quay trở lại những điều cơ bản nhất của việc tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng nhân phẩm: Nhân phẩm đó đến từ đâu và làm thế nào chúng ta có thể sử dụng điều đó như một cách để nói rằng thế giới có thể trở nên tốt đẹp hơn, và chúng ta có thể đối xử với nhau tốt hơn?
Đã có những giai đoạn mà tiếng nói đó bị mất đi, bị phớt lờ hoặc ít được coi trọng. Tuy nhiên, thật đáng lưu ý khi thấy ở những quốc gia như Pháp, nơi từng được coi là một trong những quốc gia thế tục hóa nhất thời bấy giờ. Hôm qua, tôi đã gặp một nhóm thanh niên nam nữ người Pháp. Năm ngoái, có hàng ngàn người, giờ đã là những người trẻ tuổi, đã tự nguyện tìm kiếm phép rửa. Họ muốn đến với giáo hội vì họ nhận ra rằng cuộc sống của họ trống rỗng, hoặc đang thiếu điều gì đó, hoặc không có ý nghĩa, và họ lại khám phá ra điều gì đó mà giáo hội có thể mang lại. Theo hướng đó, tôi tin rằng sứ mệnh của tôi phải là, và rất rõ ràng khi nói rằng, chúng ta bắt đầu từ đâu, chúng ta sẽ đi đâu, và sau đó làm thế nào thông điệp đó cũng có thể có ý nghĩa khi chúng ta nhìn vào địa chính trị và các loại tình huống mà chúng ta đang nói đến. Thật không may, ngay cả Tin Mừng ngày nay cũng đã trở thành một ý thức hệ …
Đó là một phần của vấn đề phân cực. Nếu chúng ta sa vào ý thức hệ, chúng ta không còn nói về bản chất thực sự, về những giá trị hiện hữu nữa. Chúng ta đang bị mắc kẹt vào một thứ mà, như một ý thức hệ, chiếm lấy ý nghĩa thực sự. Ý thức hệ này muốn lợi dụng Tin Mừng thay vì nói rằng Tin Mừng là điều chúng ta nên tập trung vào. Nó có thể ở cả hai phía hoặc nhiều phía, xét về cách diễn giải mà ai đó đưa ra, nếu họ không sẵn lòng hiểu lại thông điệp đích thực đang hiện hữu.
Con muốn chuyển sang một điều mà chúng ta đã nói trong cuộc trò chuyện trước, và cũng là điều mà ngài đã đề cập trong bài phát biểu đầu tiên của ngài, đó là tính đồng nghị, tức là Giáo hội đồng nghị. Con nghĩ rằng khái niệm về tính đồng nghị vẫn là điều mà nhiều người đang gặp khó khăn để hiểu. Ngài định nghĩa nó như thế nào?
Tôi nghĩ rằng tính đồng nghị là một thái độ, một sự cởi mở, một sự sẵn lòng thấu hiểu, nói về Giáo hội hiện nay, rằng mỗi thành viên của Giáo hội đều có tiếng nói và vai trò riêng. Điều đó thông qua cầu nguyện, suy tư – phương pháp đã được sử dụng trong Thượng Hội đồng gần đây, được gọi là “đàm luận trong Chúa Thánh Thần” – nhưng thông qua một quá trình, và có nhiều cách để điều đó có thể xảy ra, của đối thoại và tôn trọng lẫn nhau. Việc tập hợp mọi người lại với nhau và hiểu được mối quan hệ đó, sự tương tác đó, việc tạo ra những cơ hội gặp gỡ đó, là một chiều kích quan trọng trong cách chúng ta sống cuộc sống của mình với tư cách là Giáo hội.
Một số người đã cảm thấy bị đe dọa bởi điều đó. Đôi khi các giám mục hoặc linh mục có thể cảm thấy, “tính đồng nghị sẽ tước đi thẩm quyền của tôi”. Đó không phải là bản chất của tính đồng nghị, và có lẽ quan niệm của bạn về thẩm quyền của mình là gì, có phần lệch lạc, sai lầm. Tôi nghĩ rằng tính đồng nghị là một cách mô tả cách chúng ta có thể đến với nhau và trở thành một cộng đồng và tìm kiếm sự hiệp thông như một Giáo hội, để đó là một Giáo hội mà trọng tâm chính không phải là phẩm trật định chế, mà là ý thức về việc chúng ta cùng nhau, Giáo hội của chúng ta; mỗi người với ơn gọi riêng của mình, linh mục hay giáo dân, hay giám mục, nhà truyền giáo, gia đình. Mỗi người có một ơn gọi chuyên biệt được trao cho đều có vai trò để đóng góp và có điều gì đó để cống hiến, và cùng nhau chúng ta tìm kiếm cách để phát triển và cùng nhau bước đi như một Giáo hội.
Đó là một thái độ mà tôi nghĩ có thể dạy rất nhiều điều cho thế giới ngày nay. Cách đây một chút, chúng ta đã nói về sự phân cực. Tôi nghĩ đây giống như một liều thuốc giải độc. Tôi nghĩ đây là một cách để giải quyết một số thách thức lớn nhất mà chúng ta đang gặp phải trên thế giới ngày nay. Nếu chúng ta lắng nghe Tin Mừng, và nếu chúng ta cùng nhau suy gẫm về nó, và nếu chúng ta nỗ lực cùng nhau tiến về phía trước, lắng nghe nhau, cố gắng khám phá những gì Thiên Chúa đang nói với chúng ta ngày nay, thì chúng ta sẽ đạt được rất nhiều điều ở đó.
Tôi rất hy vọng rằng quá trình đã bắt đầu từ lâu trước Thượng hội đồng gần đây nhất, ít nhất là ở Mỹ Latinh - tôi đã nói về kinh nghiệm của mình ở đó. Một số Giáo hội Mỹ Latinh đã thực sự đóng góp cho Giáo hội hoàn vũ - tôi nghĩ rằng có rất nhiều hy vọng nếu chúng ta có thể tiếp tục xây dựng dựa trên kinh nghiệm của vài năm qua và tìm ra cách để cùng nhau trở thành Giáo hội. Không phải cố gắng biến Giáo hội thành một loại chính phủ dân chủ, mà nếu chúng ta nhìn vào nhiều quốc gia trên thế giới ngày nay, dân chủ không nhất thiết là giải pháp hoàn hảo cho mọi thứ. Nhưng việc tôn trọng, hiểu rõ bản chất của đời sống Giáo hội và nói rằng, 'chúng ta phải cùng nhau làm điều này'. Tôi nghĩ điều đó mang đến một cơ hội tuyệt vời cho Giáo hội và tạo cơ hội để Giáo hội tương tác với phần còn lại của thế giới. Kể từ Công đồng Vatican II, tôi nghĩ điều đó rất quan trọng, và vẫn còn rất nhiều việc phải làm.
Con cho rằng ý của ngài là nó có thể là liều thuốc giải độc cho nhiều điều chúng ta đã nói đến cho đến nay, sự phân cực, v.v. Liệu điều đó có xuất phát từ kinh nghiệm bản thân về cách ngài đã làm việc ở Chiclayo và Trujillo không?
Tôi cho có một phần. Tôi nghĩ rằng cả phong cách bản thân, tính cách riêng của tôi, những năng khiếu mà tôi đã được ban tặng, cách tôi tiếp cận, thậm chí cả ý thức lãnh đạo. Một nhà lãnh đạo tự mình bước đi thì không thể lãnh đạo bất cứ ai, nhưng nếu một nhà lãnh đạo có khả năng tập hợp mọi người lại với nhau và cùng nhau tiến lên, tôi nghĩ điều đó sẽ hiệu quả hơn rất nhiều. Theo nghĩa đó, tính đồng nghị cung cấp một loại công cụ, một nền tảng, một dụng cụ có thể rất hữu ích trong Giáo hội cũng như trên thế giới.