Những bức ảnh do AI tạo ra về Đức Giáo Hoàng Leo XIV dường như ngã từ cầu thang bên ngoài Vương cung thánh đường Thánh Phêrô đã lan truyền trên internet vào tháng 6. | Nguồn: CNA/Ảnh chụp màn hình


Hannah Brockhaus của hãng tin CNA, ngày 25 tháng 9, 2025 có bài viết về các video giả mạo Đức Leo XIV và các cố gắng loại trừ chúng của Tòa Thánh:

Bạn đã nghe Đức Giáo Hoàng Leo XIV nói gì về Charlie Kirk hay Tổng thống Donald Trump chưa? Ngài nghĩ gì về Sự kiện Chúa Kitô bị bắt cóc hay liệu việc hỏa táng có được chấp nhận không?

Đây chỉ là một vài chủ đề mà Đức Giáo Hoàng dường như đã nói rất nhiều trong các video xuất hiện hàng ngày trên mạng xã hội. Vấn đề là những video này không có thật, và Vatican đang phải vật lộn để ngăn chặn sự lan truyền của chúng.

Đội ngũ truyền thông của Vatican cho biết họ đã báo cáo hàng trăm tài khoản, chủ yếu trên YouTube, đăng tải các video giả mạo do AI tạo ra — được gọi là deepfake [cực giả]— về Đức Giáo Hoàng Leo kể từ khi ngài nhậm chức. Tuy nhiên, đây là một cuộc chiến khó khăn khi các tài khoản, video và hình ảnh mới xuất hiện nhanh chóng ngay khi những tài khoản, video và hình ảnh khác bị xóa.

Bộ Truyền thông cho biết trong một tuyên bố với CNA: “Chúng ta đang chứng kiến sự gia tăng theo cấp số nhân của một loạt các kênh YouTube với các video giả mạo, tất cả đều giống nhau, một số nói bằng giọng của Đức Giáo Hoàng Leo XIV, một số khác nói bằng giọng của người phiên dịch, một số khác nữa ở ngôi thứ ba. Tất cả đều sử dụng trí tuệ nhân tạo để khiến Đức Giáo Hoàng nói những điều ngài chưa từng nói”.

Tìm kiếm “Đức Giáo Hoàng Leo” trên YouTube đã trả về hàng chục video giả mạo về Đức Thánh Cha được cho là đưa ra những tuyên bố từ những điều hợp lý, chẳng hạn như suy tư về Bí tích Thánh Thể, đến những điều khó tin, chẳng hạn như thông báo từ chức của ngài.

Hầu hết các video chỉ nhận được không quá vài trăm lượt xem, nhưng một số video deepfake đã bắt đầu lan truyền. Một video dài 25 phút tuyên bố Đức Giáo Hoàng đã lên tiếng về vụ sát hại Charlie Kirk đã thu hút hơn 445,000 lượt xem trong bảy ngày đầu tiên sau khi được đăng tải.

Một trong những video giả mạo đầu tiên lan truyền sau khi Đức Giáo Hoàng Leo XIV đắc cử dường như cho thấy Đức Giáo Hoàng đang đọc một tuyên bố lên án chủ nghĩa thực dân và ca ngợi tổng thống lâm thời Burkina Faso, Đại úy Ibrahim Traoré, một nhà lãnh đạo quân sự lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính năm 2022. CNA và kênh tin tức chính thức của Vatican News đã đăng các bài viết kiểm chứng thông tin để cảnh báo độc giả về thông tin sai lệch. Video dài 36 phút, được đăng tải ngay sau cuộc bầu cử của Đức Giáo Hoàng vào tháng 5, đã nhận được ít nhất một triệu lượt xem trước khi YouTube xóa tài khoản đã đăng tải video đó.

Bản tin email hàng tháng của Bộ Truyền thông Vatican cảnh báo độc giả về sự lan truyền của các video giả mạo về Đức Giáo Hoàng Leo XIV trên mạng. Nguồn: Bộ Truyền thông/Ảnh chụp màn hình


Deepfake

Thuật ngữ "deepfake", được đặt ra chưa đầy một thập niên trước, dùng để chỉ các video, ảnh hoặc bản ghi âm bị chỉnh sửa để cho thấy mọi người làm hoặc nói những điều họ chưa từng nói hoặc làm.

Tất nhiên, Đức Leo không phải là giáo hoàng đầu tiên bị chỉnh sửa hình ảnh trong video. Năm 2015, người dẫn chương trình truyền hình Ellen Degeneres đã chia sẻ một video trên chương trình của cô, trong đó Đức Giáo Hoàng Phanxicô kéo một tấm vải trắng ra khỏi những ngọn nến trên bàn thờ. Một bức ảnh tĩnh Đức Phanxicô mặc áo khoác phao dài màu trắng đã lan truyền rộng rãi vào năm 2023.

Với sự phát triển nhanh chóng của kỹ thuật để tạo ra những hình ảnh ngày càng chân thực hơn, những người xem ngây thơ có thể được tha thứ vì đã nhầm lẫn giữa hư cấu và sự thật.

Chính Đức Giáo Hoàng Leo gần đây đã ghi nhận một ví dụ về sự nhầm lẫn như vậy. Trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo Elise Ann Allen, Đức Giáo Hoàng nhớ lại sự ngạc nhiên của mình khi một người quen hỏi ngài với vẻ lo lắng rằng liệu ngài có ổn không. Những bức ảnh do AI tạo ra về cảnh Đức Giáo Hoàng dường như ngã từ cầu thang bên ngoài Vương cung thánh đường Thánh Phêrô đã lan truyền trên internet vào tháng 6. Những bức ảnh này, đã thu hút sự chú ý của trang web kiểm tra thông tin Snopes, Đức Giáo Hoàng Leo nói: "tốt đến mức họ nghĩ đó là tôi".

Đội ngũ truyền thông của Vatican đã cảnh báo về sự gia tăng của deepfake trong bản tin email hàng tháng vào tháng 8 và kêu gọi độc giả báo cáo các bài đăng và video đáng ngờ cho Bộ.

Bản tin cho biết: “Thật không may, Bộ của chúng tôi nhận được hàng chục báo cáo mỗi ngày về các tài khoản giả mạo sử dụng hình ảnh và giọng nói của Đức Giáo Hoàng một cách rất chân thực, ngày càng sử dụng trí tuệ nhân tạo để khiến Đức Giáo Hoàng nói những lời mà ngài chưa bao giờ thốt ra, để khắc họa ngài trong những tình huống mà ngài chưa bao giờ thực sự gặp phải”.

Thông báo nói tiếp: “Phần lớn thời gian của chúng ta bị lãng phí. Chúng tôi sẽ báo cáo, bịt miệng và yêu cầu xóa các tài khoản này. Do khối lượng lớn tài liệu giả mạo, không thể công khai bác bỏ từng tài khoản một."

Tuyên bố của Bộ với CNA cho biết Vatican không chỉ báo cáo các tài khoản giả mạo lên nền tảng của họ mà còn "nỗ lực nâng cao nhận thức của độc giả về hiện tượng mới này. Chúng tôi tin rằng việc đầu tư vào kiến thức truyền thông là điều cần thiết."

Tòa thánh Vatican cũng nhắc nhở độc giả dựa vào các nguồn chính thức, chẳng hạn như trang web của chính Vatican, để kiểm tra các trích dẫn: "Nếu không có ở đó, rất có thể đó là tin giả."