Đức Giáo Hoàng Leo XIV tại Sảnh Tiếp kiến Phaolô VI ở Vatican trong Buổi Tiếp kiến Chung vào ngày 20 tháng 8, 2025. (Nguồn: Vatican Media.)


Tạp chí Crux, ngày 18 tháng 9, 2025, tiếp tục cho phổ biến các trích đoạn trong cuộc phỏng vấn của họ. Mời bạn đọc xem trích đoạn nói về Gaza, Trung Quốc và Hoa Kỳ:

Allen: Điều đó áp dụng như thế nào cho Trung Đông hiện nay, và cụ thể là Gaza, nơi tình hình dường như đang leo thang thay vì hạ nhiệt? Có thể có hy vọng gì trong tình hình đó? Có không gian nào cho đối thoại vào thời điểm này?

Đó là một câu hỏi rất khó. Ngay cả khi có một số áp lực, tôi không biết tình hình hậu trường đã tốt đến mức nào, nhưng ngay cả từ Hoa Kỳ, rõ ràng là bên thứ ba quan trọng nhất có thể gây áp lực lên Israel, trong trường hợp này. Ngay cả với một số tuyên bố rất rõ ràng từ chính phủ Hoa Kỳ, gần đây là Tổng thống Trump, vẫn chưa có phản ứng rõ ràng nào về việc tìm ra những cách hiệu quả để giảm bớt đau khổ cho người dân, những người dân vô tội ở Gaza, và điều đó rõ ràng là rất đáng lo ngại.

Sẽ rất khó khăn vì một số người, đặc biệt là trẻ em, khi họ không chỉ rơi vào cảnh thiếu thốn mà còn thực sự chết đói, thì việc chỉ nhận được thức ăn không thể giải quyết vấn đề ngay lập tức. Họ sẽ cần rất nhiều sự giúp đỡ, hỗ trợ y tế cũng như viện trợ nhân đạo, để thực sự xoay chuyển tình thế, và ngay lúc này, tình hình vẫn còn rất, rất nghiêm trọng. Từ "diệt chủng" đang được nhắc đến ngày càng nhiều. Về mặt chính thức, Tòa Thánh không tin rằng chúng ta có thể đưa ra bất cứ tuyên bố nào về điều đó vào lúc này. Có một định nghĩa rất chuyên môn về "diệt chủng", nhưng ngày càng có nhiều người nêu lên vấn đề này, bao gồm cả hai nhóm nhân quyền ở Israel đã đưa ra tuyên bố đó.

Thật kinh khủng khi nhìn thấy những hình ảnh mà chúng ta thấy trên truyền hình, hy vọng điều gì đó sẽ xoay chuyển tình thế. Hy vọng chúng ta sẽ không trở nên tê liệt. Đó là một phản ứng mang tính con người, bởi vì bạn chỉ có thể chịu đựng được một mức độ đau đớn nhất định, nên sự tê liệt chỉ là một cách để làm tê liệt các dây thần kinh và nói rằng, 'Tôi không thể chịu đựng thêm nữa', để nó dừng lại. Tôi nghĩ chắc chắn là con người, và với tư cách là một Kitô hữu, chúng ta không thể trở nên tê liệt, và chúng ta không thể làm ngơ điều này. Bằng cách nào đó, chúng ta phải tiếp tục thúc đẩy, cố gắng tạo ra sự thay đổi ở đó.

Một nhân tố hoàn cầu khác mà rất nhiều người đang theo dõi hiện nay về ảnh hưởng của nó là Trung Quốc. Đức Giáo Hoàng Phanxicô và nhiều vị tiền nhiệm của ngài đã áp dụng chính hướng Đông [Ostpolitik]. Ngài đã biết cách tiếp cận của riêng ngài đối với sự hợp tác với Trung Quốc sẽ như thế nào chưa?

Không. Tôi cho rằng trong ngắn hạn, tôi sẽ tiếp tục chính sách mà Tòa thánh đã theo đuổi trong vài năm nay, và đó là của một số vị tiền nhiệm. Tôi không hề giả vờ mình khôn ngoan hơn hay giàu kinh nghiệm hơn tất cả những người đi trước. Tôi cũng đang tiếp tục đối thoại với một số người Trung Quốc, ở cả hai phía của một số vấn đề hiện có. Tôi đang cố gắng hiểu rõ hơn về cách Giáo hội có thể tiếp tục sứ mệnh của mình, tôn trọng cả các vấn đề văn hóa và chính trị rõ ràng có tầm quan trọng to lớn, nhưng cũng tôn trọng một nhóm đáng kể người Công Giáo Trung Quốc, những người trong nhiều năm đã sống dưới áp bức hoặc khó khăn trong việc sống đức tin một cách tự do, và không chọn phe.

Chính sách hướng Đông (Ostpolitik), những lựa chọn đã được đưa ra để nói một cách thực tế rằng, 'đây là điều chúng ta có thể làm ngay bây giờ, hướng tới tương lai', tôi chắc chắn đang cân nhắc điều đó, cùng với những kinh nghiệm khác mà tôi đã có trước đây khi tiếp xúc với người dân Trung Quốc, trong chính phủ cũng như các nhà lãnh đạo tôn giáo và giáo dân. Đây là một tình huống rất khó khăn. Về lâu dài, tôi không dám nói rằng đây là điều tôi sẽ làm và sẽ không làm, nhưng sau hai tháng, tôi đã bắt đầu thảo luận ở nhiều bình diện về chủ đề này.

Cũng trên bình diện địa chính trị, đã có rất nhiều ồn ào về việc ngài là giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ, và liệu điều đó có tạo ra sự khác biệt hay không. Ngài có nghĩ rằng nó tạo ra sự khác biệt không?

Trước hết, tôi hy vọng rằng cuối cùng điều này sẽ tạo ra sự khác biệt với các giám mục Hoa Kỳ. Không bàn đến lịch sử gần đây và những lý do mà tôi thậm chí còn không dám giả vờ hiểu hết, về một số điều đã được nói về hàng giám mục ở Hoa Kỳ và mối quan hệ giữa giáo hội và chính trị. Việc tôi là người Mỹ có nghĩa là, trong số những điều khác, mọi người không thể nói, như họ đã nói về Đức Phanxicô, rằng 'ngài không hiểu Hoa Kỳ, ngài đơn giản không thấy những gì đang diễn ra'. Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng trong trường hợp này.

Tôi không có ý định tham gia vào chính trị đảng phái. Đó không phải là mục đích của Giáo hội. Nhưng tôi không ngại nêu ra những vấn đề mà tôi nghĩ là những vấn đề thực sự của Tin Mừng, mà hy vọng rằng mọi người ở cả hai phía, như chúng ta thường nói, sẽ có thể lắng nghe. Một trong những cuộc trò chuyện cuối cùng của tôi với Phó Tổng thống Hoa Kỳ - tôi chưa từng trò chuyện trực tiếp hay gặp Tổng thống - tôi đã nói về phẩm giá con người và tầm quan trọng của điều đó đối với tất cả mọi người, bất kể bạn sinh ra ở đâu, và hy vọng sẽ tìm thấy cách tôn trọng con người và cách chúng ta đối xử với họ trong các chính sách và lựa chọn mà chúng ta đưa ra. Rõ ràng, có một số điều đang diễn ra ở Hoa Kỳ đáng quan ngại. Chúng tôi tiếp tục tìm kiếm các cách để ít nhất là trả lời và nêu ra một số câu hỏi cần được đặt ra.

Ngài nói rằng ngài chưa gặp Tổng thống Hoa Kỳ, Donald Trump, nhưng dù ông có lập trường chính trị nào, ông vẩn là một hiện tượng mà mọi người trên khắp thế giới đang cố gắng hiểu và tương tác ở diện chính trị. Ngài có nghĩ rằng ngài có cơ hội tốt hơn để tiếp cận ông ấy với tư cách là một người Mỹ không?

Không nhất thiết. Tôi nghĩ rằng sẽ phù hợp hơn nhiều nếu ban lãnh đạo Giáo hội tại Hoa Kỳ tiếp cận ông ấy một cách nghiêm túc. Tôi sẽ nói như vậy về bất cứ chính phủ nào. Một lần nữa, tôi đã gặp rất nhiều nhà lãnh đạo thế giới, và có những vấn đề quan trọng có thể được nêu ra, nhưng Đức Giáo Hoàng sẽ không thể can thiệp vào từng quốc gia trên thế giới, để nói rằng, 'đây là điều các bạn nên làm, đó là điều các bạn nên nghĩ'. Một điều mà Đức Phanxicô đã làm vào cuối triều giáo hoàng của ngài, mà tôi nghĩ là rất quan trọng, là bức thư ngài viết về vấn đề đối xử với người nhập cư. Tôi rất vui khi thấy các giám mục Hoa Kỳ đã tiếp thu điều đó, và một số vị đã đủ can đảm để làm theo. Tôi nghĩ rằng cách tiếp cận đó, nhìn chung, là một cách tiếp cận tốt hơn, mà tôi sẽ chủ yếu trao đổi với các giám mục.

Tuần trước, Tổng thống Trump đã đưa ra một tuyên bố về việc [cách] ông ấy không có trong chương trình nghị sự muốn gặp tôi, và sau đó ông ấy nói, 'nhưng anh trai của ngài là một người tốt', và điều đó ổn thôi. Một trong những người anh của tôi đã gặp ông ấy và rất thẳng thắn về quan điểm chính trị của ông ấy. Nhưng nếu hoặc khi có những vấn đề chuyên biệt mà, nếu có thể trao đổi với ông ấy, tôi sẽ không ngần ngại làm như vậy. Tôi nghĩ rằng có những người khác đang làm tốt vai trò đó, và ông ấy đưa ra lựa chọn của mình, lắng nghe ai và không lắng nghe ai. Nhưng để tiếp tục nêu lên một số vấn đề, đặc biệt là về nhân phẩm, về việc thúc đẩy hòa bình trên thế giới, điều mà đôi khi ông ấy đã nói rõ rằng ông ấy muốn làm, tôi muốn ủng hộ ông ấy trong những nỗ lực đó.

Hoa Kỳ là một thế lực mạnh trên thế giới, chúng ta phải thừa nhận điều đó, và đôi khi các quyết định được đưa ra dựa trên kinh tế nhiều hơn là nhân phẩm và sự hỗ trợ của con người, nhưng [chúng ta phải] tiếp tục thách thức và nêu lên một số câu hỏi và tìm ra cách tốt nhất để làm điều đó.