Toàn bộ cuộc đời của Chúa Kitô là một tấm gương về sự nghèo khó, Đức Giáo Hoàng Leo viết, và Giáo hội, nếu muốn thuộc về Chúa Kitô, phải dành cho người nghèo một vị trí đặc quyền.
Hannah Brockhaus của hãng tin CNA, ngày 9 tháng 10 năm 2025, đã tóm tắt Tông huấn Dilexit te như trên.
Thực vậy, trong văn kiện chính đầu tiên của triều đại giáo hoàng, Đức Giáo Hoàng Leo XIV viết rằng người nghèo không chỉ là đối tượng của lòng bác ái, mà còn là những nhà truyền giáo có thể thúc đẩy chúng ta hoán cải thông qua tấm gương yếu đuối và cậy trông vào Thiên Chúa của họ.
"Người nghèo có thể là những người thầy thầm lặng cho chúng ta, giúp chúng ta ý thức về sự tự phụ của mình và gieo vào lòng chúng ta một tinh thần khiêm nhường đúng đắn", Đức Giáo Hoàng Leo viết như thế trong Văn kiện Dilexi Te (“Ta đã yêu thương các con”), được Vatican công bố hôm thứ Năm. “Ví dụ, người cao tuổi, với sự yếu đuối về thể chất, nhắc nhở chúng ta về sự mong manh của chính mình, ngay cả khi chúng ta cố gắng che giấu nó đằng sau vẻ thịnh vượng biểu kiến và dáng vẻ bên ngoài. Người nghèo... nhắc nhở chúng ta về cuộc sống dường như an toàn và chắc chắn của chúng ta có thể bấp bênh và trống rỗng như thế nào.”
Đức Giáo Hoàng trích dẫn lời của vị tiền nhiệm trong suốt tài liệu, được soạn thảo lần đầu tiên trong triều giáo hoàng trước và dựa nhiều vào tông huấn đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Evangelii Gaudium, về niềm vui của Tin Mừng. Tông huấn là một trong những thể loại giáo huấn có thẩm quyền nhất của Đức Giáo Hoàng, thường tập trung vào việc áp dụng giáo lý vào mục vụ.
Đức Giáo Hoàng Leo viết rằng toàn bộ cuộc đời của Chúa Kitô là một ví dụ về sự nghèo khó, và Giáo hội, nếu muốn thuộc về Chúa Kitô, phải dành cho người nghèo một vị trí đặc quyền. ngài viết: “Đối với các Kitô hữu, người nghèo không phải là một phạm trù xã hội học, mà là chính ‘xác thịt’ của Chúa Kitô. Chúa đã mặc lấy một xác thịt đói khát, và trải nghiệm sự yếu đuối và tù đày.”
Thừa hưởng từ Đức Giáo Hoàng Phanxicô
Đức Giáo Hoàng Lêô đã ký Tông huấn vào ngày 4 tháng 10, lễ Thánh Phanxicô thành Assisi, người theo truyền thống được gọi là Il Poverello (“Người Nghèo Nhỏ”).
Đức Giáo Hoàng giải thích ở phần đầu của Tông huấn rằng ngài nhận được Tông huấn này như một di sản từ Đức Giáo Hoàng Phanxicô, người đã soạn thảo nó trong những tháng cuối đời.
Tông huấn này ghi lại giáo huấn lâu đời của Giáo hội về người nghèo, dựa trên Cựu Ước và Tân Ước, thực hành của cộng đồng Kitô giáo sơ khai, các tác phẩm của các Giáo phụ và Tiến sĩ Giáo hội, cuộc đời của các thánh, các văn kiện của Công đồng Vatican II, và huấn quyền của các vị giáo hoàng kể từ Thánh Gioan XXIII.
Đức Giáo Hoàng Lêô cũng khen ngợi tấm gương của các dòng tu chiêm niệm và năng động trong suốt lịch sử, những dòng tu đã giúp đỡ người nghèo về chăm sóc sức khỏe, thực phẩm, nhà ở và giáo dục.
Ngài viết: “Mọi phong trào đổi mới trong Giáo hội luôn luôn ưu tiên dành cho người nghèo. Theo nghĩa này, công việc của Giáo hội với người nghèo khác biệt về nguồn cảm hứng và phương pháp so với công việc của bất cứ tổ chức nhân đạo nào khác”.
Đức Giáo Hoàng viết rằng tiến bộ kỹ thuật không xóa bỏ được đói nghèo, mà đói nghèo vẫn tiếp tục xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Ngài định nghĩa người nghèo bao gồm những người bị giam giữ, nạn nhân của nạn bóc lột tình dục, những người bị ảnh hưởng bởi sự suy thoái môi trường và người nhập cư.
Ngài nói: “Giáo hội, như một người mẹ, đồng hành với những người đang bước đi. Nơi thế gian nhìn thấy những mối đe dọa, Giáo hội nhìn thấy trẻ em; nơi những bức tường được xây dựng, Giáo hội xây dựng những cây cầu. Và Giáo hội biết rằng trong mỗi người di cư bị từ chối, chính Chúa Kitô đang gõ cửa cộng đồng.”
Thiếu sự chăm sóc về vật chất và tinh thần
Đức Leo lên án những định kiến mà ngài cho rằng có thể khiến các Kitô hữu sao nhãng bổn phận đối với người nghèo.
Ngài viết: “Có những người nói: ‘Nhiệm vụ của chúng ta là cầu nguyện và giảng dạy giáo lý lành mạnh’ [và lập luận] rằng nhiệm vụ của chính phủ là chăm sóc [người nghèo], hoặc tốt hơn là không nên đưa họ ra khỏi cảnh nghèo đói mà chỉ cần dạy họ cách làm việc”.
Đức Giáo Hoàng viết rằng đôi khi “dữ liệu giả khoa học được viện dẫn để ủng hộ tuyên bố rằng nền kinh tế thị trường tự do sẽ tự động giải quyết vấn đề nghèo đói”, hoặc rằng người giàu có thể đưa ra các giải pháp hiệu quả hơn.
Đức Leo lên án những quan điểm như vậy là trần tục và hời hợt, và “thiếu ánh sáng siêu nhiên”.
Dilexi Te cũng nhấn mạnh đến nhu cầu tâm linh của người nghèo, cho rằng những nhu cầu này quan trọng hơn nhu cầu vật chất, nhưng thường bị Giáo hội bỏ qua.
Vấn đề không phải là “cung cấp hỗ trợ phúc lợi và nỗ lực đảm bảo công bằng xã hội. Người Kitô hữu cũng nên nhận thức được một hình thức mâu thuẫn khác trong cách họ đối xử với người nghèo. Đức Giáo Hoàng viết, trích dẫn lời Đức Giáo Hoàng Phanxicô: Trên thực tế, “sự phân biệt đối xử tồi tệ nhất mà người nghèo phải chịu đựng là thiếu sự chăm sóc tinh thần”.
Đức Leo kết thúc tông huấn của ngài bằng cách nhấn mạnh đến bổn phận bố thí, mà ngài cho rằng đã sa vào chỗ lỗi thời, ngay cả trong giới tín hữu.
“Việc bố thí, dù khiêm tốn đến đâu, cũng mang lại một chút lòng đạo đức (pietas) trong một xã hội vốn dĩ bị đánh dấu bởi sự theo đuổi lợi ích cá nhân một cách điên cuồng”, ngài nói thế, và nói thêm rằng, mặc dù nó sẽ không phải là giải pháp cho tình trạng nghèo đói trong thế giới, nó sẽ chạm đến trái tim chúng ta.
Ngài nói tiếp: “Tình yêu thương và niềm tin sâu sắc nhất của chúng ta cần được vun đắp liên tục, và chúng ta làm điều đó thông qua những hành động cụ thể. Việc cứ mãi quẩn quanh trong những ý tưởng và lý thuyết, mà không phát biểu chúng thông qua những hành động bác ái thường xuyên và thiết thực, cuối cùng sẽ khiến ngay cả những hy vọng và khát vọng ấp ủ nhất của chúng ta cũng suy yếu và tan biến. Chính vì lý do này, chúng ta, những người Kitô hữu, không được từ bỏ việc bố thí. Việc này có thể được thực hiện theo nhiều cách khác nhau, và chắc chắn sẽ hiệu quả hơn, nhưng nó phải được tiếp tục thực hiện. Ít nhất thì làm một điều gì đó vẫn tốt hơn là không làm gì cả.”