Cảnh quan Cung điện Giáo hoàng tại Castel Gandolfo, cách Rome khoảng 15 dặm về phía đông nam ngày 29 tháng 5 năm 2021. (Nguồn: Andrew Medichini/AP.)


Charles Collins, giám đốc điều hành của tạp chí Crux, ngày 6 tháng 7 năm 2025, nhận định: Dù Đức Giáo Hoàng Leo XIV đến Castel Gandolfo để nghỉ hè, nhưng đây khó có thể là kỳ nghỉ thực sự đối với vị tân giáo hoàng.

Khi Đức Hồng Y Robert Francis Prevost được bầu vào ngày 8 tháng 5, đó là mùa hậu Phục sinh ở Rome. Còn bây giờ là thời kỳ mọi hoạt động ở Rome đều chậm lại, vì Vatican gần như đóng cửa sau việc cử hành lễ trọng thể hai Thánh Phêrô và Phaolô vào ngày 29 tháng 6.

Không giống như vị tiền nhiệm của ngài, Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Đức Leo đang tiếp tục truyền thống dành mùa hè cho thị trấn ven hồ cách Rome khoảng 15 dặm và có khí hậu mát mẻ hơn nhiều.

Đức Tân Giáo hoàng sẽ có thời gian để gẫm suy về những vấn đề mà ngài đang phải đối diện.

Ngay từ đầu, Đức Leo đã đề cập đến những tác động biến đổi của kỹ thuật– đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo – đối với xã hội, cả về mặt đạo đức và cách nó sẽ thay đổi nền kinh tế. Một trong những lý do ngài chọn Leo làm tên của mình là vì cách vị tiền nhiệm của ngài là Đức Leo XIII giải quyết cuộc Cách mạng Kỹ nghệ vào cuối những năm 1800.

Tuy nhiên, những vấn đề khác cũng đang đè nặng lên vị tân giáo hoàng.

Trước hết, ngài phải xem xét những gì vị tiền nhiệm của mình đã làm và liệu ngài có muốn nhấn mạnh mọi điều mà Phanxicô đã nhấn mạnh hay không. Điều này không phải là bất thường đối với một tân giáo hoàng – dù sao, Thần học về Thân xác không còn được nhấn mạnh nữa sau khi Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II qua đời, và “Sân của Dân ngoại” đã chết yểu dưới thời Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI.

Có ba vấn đề chính được Đức Phanxicô thúc đẩy, và chúng ta chỉ biết một chút manh mối về cách Đức Leo sẽ giải quyết chúng.

1) Laudato Si’ là Thông điệp năm 2015 của Đức Phanxicô “về việc chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta”. Đức Leo đã đề cập đến nó nhiều lần và các vấn đề về môi trường cũng đã được hai đức Bênêđictô XVI và Gioan Phaolô II đề cập đến. Đức Tân Giáo hoàng đã xác nhận việc ban hành Thánh lễ cầu nguyện cho việc chăm sóc tạo vật và trong Sứ điệp của mình cho Ngày cầu nguyện thế giới cho việc chăm sóc tạo vật năm 2025, ngài cho biết Laudato Si’ đã “đồng hành cùng Giáo Hội Công Giáo trong một thập niên”.

Ngài nói “Mong rằng thông điệp này tiếp tục truyền cảm hứng cho chúng ta, và mong rằng sinh thái toàn diện ngày càng được lựa chọn và chia sẻ như con đường để theo đuổi. Theo cách này, hạt giống hy vọng sẽ sinh sôi, được ‘bảo vệ và vun đắp’ thông qua ân sủng của Hy vọng vĩ đại và không bao giờ cạn kiệt của chúng ta, Chúa Kitô Phục sinh”.

Điều có vẻ rõ ràng là Đức Leo sẽ tiếp tục thúc đẩy việc hỗ trợ “Chăm sóc tạo vật”, vốn là một đặc điểm của Giáo huấn xã hội Công Giáo kể từ Công đồng Vatican II.

2) Là giáo hoàng đầu tiên đến từ Nam Mỹ, Đức Phanxicô rất quan tâm đến tình hình ở khu vực Amazon. Thượng hội đồng giám mục cho khu vực toàn Amazon đã được tổ chức vào năm 2019, và những nét hoàn thiện của các nghi lễ và Sách lễ của Nghi lễ Amazon dự kiến sẽ được công bố trong vài tuần nữa. Khu vực Amazon phải đối diện với nhiều vấn đề phức tạp, đặc biệt là liên quan đến tình trạng thiếu linh mục và văn hóa của nhiều người dân sống trong khu vực.

Các viên chức tổ chức Sách lễ mới đã chỉ ra rằng họ sẽ thúc đẩy chức linh mục đã kết hôn và thậm chí phong chức phó tế cho phụ nữ - cả hai vấn đề mà những người chỉ trích cho rằng là một con ngựa thồ để thay đổi giáo lý của Giáo hội.

Tất nhiên, Đức Leo không phải là người ngoài cuộc trong vấn đề này. Ngài đã dành phần lớn thời gian làm linh mục của mình ở Peru và lãnh đạo Giáo phận Chiclayo trong gần một thập niên. Peru là khu vực lớn thứ hai của Amazon sau Brazil, mặc dù Chiclayo không nằm trong khu vực đó của đất nước.

Đức Leo sẽ phải chấp thuận - hoặc thay đổi - các đề xuất của ủy ban tạo ra Nghi lễ mới.

3) Cuối cùng, ngay trước khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô qua đời, người ta đã công bố một tiến trình 3 năm mới sẽ được tổ chức về Thượng hội đồng. Tiến trình này nhằm thực hiện các kết quả của Thượng hội đồng 3 năm về Thượng hội đồng kết thúc vào năm 2024. “Thượng hội đồng” là vấn đề chính của đức cố giáo hoàng, mặc dù ý nghĩa thực sự của từ này chưa bao giờ được định nghĩa rõ ràng, và việc thêm ba năm vào tiến trình này dường như khiến Giáo hội kiệt sức với các cuộc họp của ủy ban và vô số tài liệu.

Một trong những hành động đầu tiên của Đức Leo là khôi phục lại thông lệ trao Pallium cho các tân tổng giám mục, một hành động đã bị Đức Phanxicô chấm dứt như một phần trong “tiến trình đồng nghị” của ngài. Các nhà quan sát lưu ý rằng cuộc họp của tân giáo hoàng với Hội đồng thường trực của Văn phòng Tổng thư ký của Thượng hội đồng vào ngày 26 tháng 6 thậm chí không đề cập đến tiến trình 3 năm sắp tới và diễn ra rất ngắn, đặc biệt là khi so sánh với các cuộc họp kéo dài hơn với các văn phòng khác của Vatican.

Tất nhiên, vẫn còn những vấn đề khác mà Đức Giáo Hoàng sẽ phải giải quyết.

Như thường lệ, cuộc khủng hoảng lạm dụng vẫn tiếp tục ám ảnh Giáo hội. Ngay sau cuộc họp với Ủy ban Giáo hoàng về Bảo vệ Trẻ vị thành niên, Truyền thông Vatican đã ngừng sử dụng hình ảnh các tác phẩm nghệ thuật của Cha Marko Rupnik, người bị cáo buộc lạm dụng phụ nữ trưởng thành. Một ngày trước khi đi Castel Gandolfo, Đức Leo đã bổ nhiệm người đứng đầu Ủy ban mới, Tổng giám mục Thibault Verny.

Đức Leo cũng có thể phải giải quyết các cuộc tranh luận xung quanh việc sử dụng Thánh lễ La tinh trong Giáo hội.

Năm 2021, Đức Phanxicô đã hạn chế quyền tiếp cận Thánh lễ La tinh cũ đối với những người Công Giáo bình thường. Tuần trước, các văn bản từ văn phòng giáo lý của Vatican được sử dụng để biện minh cho quyết định này đã được phóng viên Diane Montagna đăng trực tuyến. Đức Phanxicô cho biết quyết định này là kết quả của "những mong muốn được bày tỏ" của các giám mục trên thế giới - các văn bản do Montagna công bố đặt nghi vấn về tính xác thực của lập trường được các giám mục nêu ra để phản đối Thánh lễ La tinh.

Thánh lễ La tinh cũ chỉ có chưa đến một phần trăm tín hữu trong Giáo hội tham dự, nhưng họ có tiếng nói mạnh mẽ trên phương tiện truyền thông xã hội và một tỷ lệ lớn giáo sĩ có sự ủng hộ nó. Có thể Đức Leo sẽ không đưa vấn đề này lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của mình, nhưng ngài có thể không có lựa chọn nào khác.

Mùa hè ở Castel Gandolfo có thể mát mẻ hơn ở Rome, nhưng đối với giáo hoàng mới, cái nóng sẽ không giảm bớt.