Luke Coppen của tạp chí mạng The Pillar, ngày 28 tháng 6 năm 2025, cho hay: Một bài đăng xuất hiện trên tài khoản Instagram của Vatican vào thứ Tư với tiêu đề “CẢNH BÁO GIẢ – PHÊRÔ’S PENCE.”
Một hình ảnh đi kèm với bài đăng ngày 25 tháng 6 giải thích rằng “các hồ sơ Facebook giả mạo của ‘Giáo hoàng Leo XIV’ đang lan truyền, kêu gọi quyên góp.”
Bài đăng nhấn mạnh rằng không có trang Facebook chính thức nào dành cho Giáo hoàng Leo và cách duy nhất để quyên góp an toàn cho quỹ Phêrô’s Pence là thông qua trang web của nó.
Coppen cho rằng: Kể từ cuộc bầu cử ngày 8 tháng 5 của vị giáo hoàng đầu tiên sinh ra tại Hoa Kỳ, internet đã tràn ngập các báo cáo sai sự thật, video giả mạo và các vụ lừa đảo kiếm tiền lợi dụng sự chú ý của hoàn cầu đối với Đức Leo XIV.
Phần lớn những điều này không phải là mới. Năm 2012, một kẻ lừa đảo người Ý tên là Tommaso De Benedetti đã thuyết phục một số người dùng twitter.com rằng Đức Giáo Hoàng Benedict XVI đã qua đời, bằng cách sử dụng một hồ sơ giả mạo được cho là của Hồng Y Tarcisio Bertone, Quốc vụ khanh Vatican khi đó.
Một trong những tin tức giả mạo được đọc rộng rãi nhất năm 2016 có tiêu đề là "Đức Giáo Hoàng Phanxicô gây sốc cho thế giới, ủng hộ Donald Trump làm tổng thống".
Nhưng ngay cả khi các kỹ thuật lừa đảo về cơ bản vẫn như vậy, thì chúng có thể được cho là đã trở nên tinh vi hơn.
Trong một video được đăng lên Instagram vào ngày 28 tháng 5, "Giáo hoàng Leo XIV" đã có một bước đột phá táo bạo vào chính trường Hoa Kỳ, dường như chỉ trích phản ứng "lạnh lùng, có tính toán" của Phó Tổng thống JD Vance đối với chẩn đoán ung thư của cựu tổng thống Joe Biden.
Giọng nói nghe giống với giọng của Đức Giáo Hoàng Leo, với âm sắc êm dịu và nhịp điệu Trung Tây. Nhưng đó là giả. Rất có thể, nó được tạo ra bằng một công cụ AI có sẵn, công cụ này đã chỉnh sửa lại một mẫu giọng nói thật của Đức Giáo Hoàng để tạo ra một phiên bản tổng hợp.
Có những quy tắc đơn giản nào mà người Công Giáo có thể sử dụng để phân biệt Đức Giáo Hoàng Leo thực sự với những bản sao kỹ thuật số của ngài không? Có lẽ chúng ta có thể xác định một số quy tắc bằng cách xem xét các ví dụ gần đây về cả hiện tượng giả mạo và xác thực của Đức Giáo Hoàng Leo XIV.
❌ Đức Giáo Hoàng Leo khiển trách JD Vance
Tại sao nó lại lan truyền. Tiếp tục với bài đăng trên Instagram của JD Vance, chúng ta hãy xem xét lý do tại sao nó lại thu hút được nhiều người như vậy. Ngay sau cuộc bầu Đức Giáo Hoàng Leo XIV, các phương tiện truyền thông đã đưa tin trên tài khoản Twitter (thật) mà Đức Giáo Hoàng đã sử dụng từ năm 2011, khi ngài là bề trên tổng quyền của dòng Augustinô.
Vào tháng 2 năm nay, vị Giáo hoàng hiện tại đã chia sẻ một bài viết có tựa đề "JD Vance đã sai: Chúa Giêsu không yêu cầu chúng ta xếp hạng tình yêu của mình dành cho người khác" — ám chỉ đến cuộc tranh luận do những bình luận của Phó Tổng thống về ordo amoris [trật tự yêu thương] phát động.
Do đó, video giả được xây dựng dựa trên ý tưởng có từ trước — rằng Đức Giáo Hoàng Leo chỉ trích JD Vance — và thêm vào một bước ngoặt mới lạ.
Đâu là các sai sót của nó? Mặc dù video đã ghi lại nhiều phong cách giọng nói của vị giáo hoàng, nhưng đó không phải là bản sao hoàn hảo. Tốc độ nhanh hơn một chút so với tốc độ của Đức Leo XIV thực sự. Âm thanh gọi phó tổng thống một cách đột ngột là "Vance", trong khi Đức Giáo Hoàng Leo chắc chắn sẽ gọi ông là "Ông Vance". Trong hình ảnh đi kèm, vị giáo hoàng đang đọc từ một văn bản đã chuẩn bị, nhưng môi của ông không đồng bộ với các từ ngữ. Người tạo ra video đã thô lỗ tìm cách đánh lạc hướng khỏi điều này bằng cách áp đặt một bong bóng lời thoại lên phần lớn miệng của vị giáo hoàng.
Làm sao bạn xác minh được điều đó? Ngoài việc kiểm tra cẩn thận âm thanh và hình ảnh của video, bạn có thể kiểm tra xem có báo cáo nào về những bình luận bị cáo buộc của vị giáo hoàng trên các trang web có uy tín hay không. Nếu Đức Leo XIV đích danh tấn công JD Vance trong một bài phát biểu, các báo cáo có thể sẽ nhanh chóng xuất hiện trên các hãng tin tức như apnews.com và reuters.com dưới dạng "cảnh báo", tiếp theo là các câu chuyện chi tiết. Bạn cũng mong đợi biến cố này được đề cập dưới một hình thức nào đó trên cổng thông tin tin tức của Vatican, vaticannews.va. Tìm kiếm trên twitter.com cũng sẽ đưa ra các báo cáo từ các kênh đã được xác minh. Nếu những lần kiểm tra đó không có kết quả, bạn có thể chắc chắn 99% rằng đó là tin giả.
Chúng ta có thể suy ra những quy tắc nào? 1) Hãy nghi ngờ bất cứ mục nào liên kết Đức Giáo Hoàng Leo với một chính trị gia cá nhân; 2) Kiểm tra xem âm thanh và hình ảnh có đồng bộ không, chú ý đến đôi môi; 3) Kiểm tra chéo trên các trang tin tức.
Ví dụ tương tự: Một video dài 36 phút dường như cho thấy Đức Giáo Hoàng Leo ca ngợi Tổng thống Burkina Faso Ibrahim Traoré; Một video TikTok tuyên bố rằng Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã thúc giục Tổng thống Peru Dina Boluarte từ chức.
✅ Giáo hoàng Leo và JD Vance thảo luận về các ứng dụng hẹn hò
Điều gì đã xảy ra? Vào ngày 25 tháng 5, một video ngắn xuất hiện trên YouTube có tiêu đề "Phó tổng thống Vance, Đức Giáo Hoàng Leo XIV nói về các vấn đề hẹn hò trực tuyến". Video tuyên bố rằng trong một cuộc họp với vị giáo hoàng, Vance đã "chia sẻ mối quan tâm của mình về hành vi hẹn hò hiện tại".
Tại sao lại có vẻ đáng ngờ? Video được minh họa bằng logo của ứng dụng Tinder phía trên một bức ảnh tĩnh của Vance. Việc ngụ ý rằng người độc thân nổi tiếng nhất thế giới và một trong những người đàn ông quyền lực nhất hành tinh đã dành thời gian thảo luận về các ứng dụng hẹn hò có vẻ không phù hợp.
Làm sao bạn xác minh được điều đó? Video được gắn nhãn hiệu với logo của Fox News. Nếu bạn nhấp vào, bạn sẽ được chuyển đến kênh YouTube của Fox News, kênh này có vẻ xác thực do có lượng người theo dõi lớn, liên kết đến các trang web của Fox News và thư viện video phong phú. Google Tìm Kiếm News sẽ đưa ra các bản tin từ các kênh khác, dường như xác nhận video. Các bản tin sẽ dẫn bạn đến một cuộc phỏng vấn của tờ New York Times, được ghi lại vào ngày Vance tiếp kiến Đức Leo XIV, trong đó Phó Tổng thống tiết lộ rằng ông đã thảo luận về mối quan tâm của mình về các ứng dụng hẹn hò với vị giáo hoàng.
Chúng ta có thể suy ra những quy tắc nào? 1) Kiểm tra tab trang chủ của video để xem chúng có phải từ nguồn xác thực hay không; 2) Xác định nguồn thông qua các bản tin xác thực.
❌ Các trang Facebook chính thức của Đức Giáo Hoàng Leo XIV
Chúng hoạt động ra sao? Mặc dù Vatican tuyên bố rằng Đức Leo XIV không có trang Facebook chính thức, nhưng vẫn có hàng trăm tài khoản Facebook tự nhận là của vị giáo hoàng. Một trong những trang tinh vi hơn được gọi là "trang chính thức của Đức Giáo Hoàng Leo XIV", với hơn một nghìn người theo dõi. Ảnh đại diện của trang này có hình ảnh Đức Giáo Hoàng Leo đang ban phước cho một đứa trẻ và các bài đăng của trang này hoàn toàn là video của Đức Leo. Trong phần "Giới thiệu", trang này ghi chú chính xác rằng vị giáo hoàng đã học tại Liên minh Thần học Công Giáo Chicago. Không giống như các tài khoản được trích dẫn trong cảnh báo của Vatican, trang này không yêu cầu tiền.
Điểm yếu của nó là gì? Tiêu đề viết thường là một dấu hiệu. Một dấu hiệu khác là địa chỉ tài khoản bên dưới, “@pope.leo.xiv.official.page.744886,” nghe có vẻ không giống một địa chỉ chính thức của dịnh chế. Bên dưới nơi làm việc của Đức Giáo Hoàng Leo, có ghi “Nhà thờ Thánh Phêrô” — một lỗi mà không ai tại Bộ Truyền thông, đơn vị giám sát sự hiện diện trực tuyến của Vatican, có thể mắc phải.
Chúng ta có thể suy ra những quy tắc nào? 1) Mọi tài khoản Đức Giáo Hoàng Leo XIV trên Facebook đều là giả. Những nơi duy nhất bạn có thể tìm thấy Đức Giáo Hoàng Leo trên mạng xã hội là các tài khoản @pontifex tại twitter.com và instagram.com.
❌ Đức Giáo Hoàng Leo ngã cầu thang
Chuyện gì đã xảy ra? Đầu tháng này, một bộ ba bức ảnh được lan truyền trên mạng xã hội, dường như cho thấy cảnh Đức Giáo Hoàng Leo XIV vẫy tay trên các bậc thang bên ngoài Nhà thờ Thánh Phêrô, sau đó ngã xuống và nằm sấp với vẻ mặt đau đớn. Một trong những bài đăng được xem nhiều nhất bao gồm một liên kết đến một bản tin rõ ràng, trong đó cho rằng "một món thuộc kỹ thuật nghi lễ... bất ngờ tách ra khỏi áo lễ của Đức Giáo Hoàng Leo và rơi xuống gần bàn thờ", khiến giáo hoàng mất thăng bằng.
Không có thật.
Đâu là các sai sót của nó? Như trang web kiểm tra thực tế Snopes đã chỉ ra, bức ảnh thứ hai và thứ ba về vị giáo hoàng đang ngã đều bị mờ. Hình ảnh trông giống Đức Giáo Hoàng Phanxicô hơn là Đức Giáo Hoàng Leo. Trong bức ảnh thứ hai, vị giáo hoàng ngã về phía sau, và trong bức ảnh thứ ba, giáo hoàng ngã về phía trước — một sự kiện không thể xảy ra về mặt sinh lý. Bản tin đi kèm được viết bằng một văn bản lạ mà Snopes mô tả là "AI slop".
Làm sao bạn có thể xác minh được điều đó? Snopes lưu ý rằng cả tìm kiếm chung trên Google lẫn tìm kiếm trên Google News về "Giáo hoàng Leo ngã cầu thang" đều không đưa ra bất cứ kết quả đáng tin cậy nào. Nó chạy văn bản đi kèm qua hai phát hiện văn bản AI — Quillbot và GPTZero — cả hai đều xác định bài viết là do AI tạo ra.
Chúng ta có thể suy ra những quy tắc nào? 1) Kiểm tra các bức ảnh để tìm các dấu hiệu như khuôn mặt bị mờ, quần áo không đồng nhất, những điều không thể về mặt giải phẫu và phông nền không rõ ràng; 2) Kiểm tra trực tuyến xem văn bản có phải là “AI slop” không.
❌ Giáo hoàng Leo nói: 'Hãy thức tỉnh'
Điều gì đã xảy ra? Các bài đăng xuất hiện trên phương tiện truyền thông xã hội với hình ảnh từ lần đầu tiên Đức Giáo Hoàng Leo XIV xuất hiện trên ban công, chồng lên một câu trích dẫn được cho là của vị giáo hoàng mới. Văn bản nói rằng "được gọi là 'thức tỉnh' [woke] trong một thế giới đang ngủ quên trong đau khổ không phải là một sự xúc phạm", và kết thúc bằng lời khuyên: "Hãy thức tỉnh. Hãy yêu thương. Hãy thức tỉnh".
Đâu là các sai sót của nó? Sai sót chính là nó không đưa ra nguồn cho câu trích dẫn, nhưng điều đó phổ biến đối với thể loại “meme” truyền cảm hứng trực tuyến.
Làm thế nào bạn xác minh được điều đó? Một cách để kiểm tra tính xác thực của câu trích dẫn là truy cập vào các trang web của Vatican là vatican.va và vaticannews.va và tìm kiếm một cụm từ khóa. Nếu không có kết quả nào, thì bạn nên nghi ngờ cao. Bạn cũng có thể kiểm tra bất cứ phạm vi phủ sóng nào của các hãng tin thế tục và Công Giáo đã thành lập tại Google News.
Chúng ta có thể suy ra những quy tắc nào? Kiểm tra các trích dẫn được cho là của Đức Giáo Hoàng Leo trên các trang web chính thức của Vatican — và, như Abraham Lincoln đã từng nói, "đừng tin mọi thứ bạn đọc trên internet chỉ vì có một bức ảnh có trích dẫn bên cạnh".