Nicole Winfield của hãng tin Associated Press, ngày 02/07/2025, cho rằng: Cuộc tranh luận trong Giáo Hội Công Giáo về việc cử hành Thánh lễ La tinh cũ đang nóng lên ngay lúc triều Giáo hoàng của Đức Leo XIV đang bắt đầu, với vụ rò rỉ tài liệu của Vatican làm suy yếu lý do được vị tiền nhiệm của ngài là Đức Giáo Hoàng Phanxicô nêu ra để hạn chế quyền tiếp cận nền phụng vụ cổ xưa.
Các tài liệu cho thấy rằng phần lớn các giám mục Công Giáo trả lời cuộc khảo sát của Vatican năm 2020 về Thánh lễ La tinh đã bày tỏ sự hài lòng chung với nó và cảnh cáo rằng việc hạn chế nó sẽ "gây hại nhiều hơn là có lợi".
Các bản văn từ văn phòng giáo lý của Vatican đã được một phóng viên Vatican, người từng theo dõi cuộc tranh chấp về Thánh lễ La tinh, Diane Montagna, đăng trực tuyến vào hôm thứ Ba. Vào hôm thứ Tư, người phát ngôn của Vatican và người đứng đầu văn phòng giáo lý đã không trả lời ngay lập tức khi được yêu cầu xác nhận tính xác thực của chúng hoặc bình luận.
Nếu được xác nhận, các tài liệu này có thể gây thêm áp lực khiến Đức Leo phải cố gắng xoa dịu các chia rẽ phụng vụ đang lan rộng trong suốt 12 năm làm giáo hoàng của Đức Phanxicô, đặc biệt là ở Hoa Kỳ. Kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ giáo hoàng của ngài, Đức Leo đã nói rằng mục tiêu của ngài là sự hiệp nhất và hòa giải trong giáo hội, và nhiều người bảo thủ và theo chủ nghĩa truyền thống đã nhấn mạnh rằng tranh chấp Thánh lễ La tinh là một lĩnh vực cần được giải quyết khẩn cấp.
Năm 2021, trong một hành động gây tranh cãi nhất của ngài, Đức Phanxicô đã đảo ngược di sản phụng vụ đặc trưng của Đức Giáo Hoàng Benedict XVI và hạn chế quyền tiếp cận Thánh lễ Latinh cũ đối với những người Công Giáo bình thường. Phụng vụ cổ xưa đã được cử hành trên khắp thế giới trước những cải cách hiện đại của Công đồng Vatican II, cho phép Thánh lễ được cử hành bằng tiếng bản địa, với linh mục quay mặt về phía giáo dân.
Đức Phanxicô cho biết ngài đang hạn chế việc truyền bá phụng vụ cũ vì quyết định nới lỏng các hạn chế của Đức Benedict vào năm 2007 đã trở thành nguồn gây chia rẽ trong giáo hội. Đức Phanxicô cho biết vào thời điểm đó, ngài chỉ đáp lại "những mong muốn được bày tỏ" của các giám mục trên khắp thế giới đã trả lời cuộc tham khảo của Vatican, cũng như ý kiến riêng của văn phòng giáo lý Vatican.
Đức Phanxicô đã viết vào thời điểm đó: "Những câu trả lời cho thấy một tình huống khiến tôi bận tâm và buồn bã, và thuyết phục tôi phải can thiệp". Ngài cho biết, sự nới lỏng của Đức Benedict đã bị "lợi dụng để nới rộng khoảng cách, củng cố sự khác biệt và khuyến khích những bất đồng gây tổn hại cho giáo hội, cản trở con đường của giáo hội và khiến giáo hội phải đối diện với nguy cơ chia rẽ".
Tuy nhiên, các tài liệu được đăng trực tuyến đã vẽ nên một bức tranh khác. Chúng cho thấy phần lớn các giám mục trả lời cuộc tham khảo của Vatican đều có quan điểm chung là thuận lợi về cải cách của Đức Benedict và cảnh cáo rằng việc đàn áp hoặc làm suy yếu nó sẽ khiến những người Công Giáo theo chủ nghĩa truyền thống rời khỏi giáo hội à tham gia vào các nhóm ly giáo. Họ cảnh cáo rằng bất cứ thay đổi nào "sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến đời sống của giáo hội, vì nó sẽ tái tạo những căng thẳng mà tài liệu đã giúp giải quyết".
Các tài liệu bao gồm "đánh giá tổng thể" dài năm trang về những phát hiện của cuộc tham khảo, do văn phòng giáo lý của Vatican biên soạn, cũng như bảy trang thu thập các trích dẫn từ các giám mục hoặc hội nghị giám mục cá thể.
Các tài liệu chứa một số ý kiến tiêu cực và trung lập, và nói rằng một số giám mục coi cải cách của Đức Benedict là "không phù hợp, đáng lo ngại", nguy hiểm và đáng bị dẹp bỏ. Nhưng đánh giá của riêng Vatican cho biết phần lớn các giám mục trả lời đều bày tỏ sự hài lòng với nó. Bài báo trích dẫn sự gia tăng ơn gọi tu trì trong các cộng đồng theo truyền thống và cho biết những người Công Giáo trẻ tuổi đặc biệt được thu hút bởi "tính thánh thiêng, nghiêm túc và long trọng của phụng vụ".
Không rõ bằng chứng, giai thoại hay tài liệu nào khác đã thông báo cho quyết định đảo ngược Đức Benedict của Đức Phanxicô. Nhưng ngay từ đầu, Đức Phanxicô thường xuyên chỉ trích những người Công Giáo theo truyền thống, những người mà ngài cáo buộc là những người chỉ biết nghĩ đến bản thân mình, lạc hậu và không theo kịp sứ mệnh truyền giáo của giáo hội trong thế kỷ 21.
Các tài liệu mới đã an ủi những người theo truyền thống, những người cảm thấy bị Đức Phanxicô tấn công và bỏ rơi.
Joseph Shaw, thuộc Hiệp hội Thánh lễ Latinh của Anh và xứ Wales, cho biết:"Những tiết lộ mới xác nhận rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã hạn chế Thánh lễ Truyền thống theo yêu cầu của một số ít giám mục và trái với lời khuyên của bộ phụ trách vấn đề này. Quan điểm của đa số các giám mục, rằng việc hạn chế Thánh lễ Latinh Truyền thống sẽ gây hại nhiều hơn là lợi, thật đáng buồn đã được chứng minh là đúng".
Trong một email, ông cho biết Đức Leo nên giải quyết vấn đề này "một cách khẩn cấp".