1. Máy bay điều khiển từ xa Ukraine hạ sát phó thống đốc chính quyền xâm lược Nga tại tỉnh Kherson, đại diện của Điện Cẩm Linh tuyên bố
Hôm Thứ Tư, 01 Tháng Mười, một máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã giết chết Volodymyr Leontiev, một quan chức do Nga cài đặt tại thị trấn Nova Kakhovka bị tạm chiếm ở tỉnh Kherson, theo Volodymyr Saldo, nhà lãnh đạo khu vực bị tạm chiếm một phần do Mạc Tư Khoa bổ nhiệm.
Leontiev bị thương trong vụ tấn công bởi một máy bay điều khiển từ xa Baba Yaga và qua đời tại bệnh viện sau đó trong ngày, theo Saldo.
Ukraine chưa bình luận về vụ tấn công. Tờ Kyiv Independent đã liên hệ với Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU và cơ quan tình báo quân sự, gọi tắt là HUR để xin bình luận.
Leontiev, 61 tuổi, trước đây từng là nhà lãnh đạo chính quyền do Nga cài đặt tại thị trấn Nova Kakhovka, nhậm chức vào tháng 4 năm 2022 - ngay sau khi lực lượng Nga giành quyền kiểm soát khu vực. Sau đó, ông giữ một vị trí cao cấp trong hội đồng địa phương do Mạc Tư Khoa cài đặt.
Leontiev đã bị liên lụy đến nhiều tội ác chiến tranh kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện.
Vào tháng 3 năm 2022, ông ta được tường trình đã ra lệnh cho quân đội Nga bắt cóc và tra tấn thị trưởng Beryslav, Oleksandr Shapovalov. Vì tội này, ông ta đã bị một tòa án Ukraine tuyên án vắng mặt 15 năm tù giam.
Vào tháng 4 năm 2022, Leontiev chính thức bị buộc tội phản quốc vì thông đồng với quân xâm lược. Cuối mùa hè năm đó, ông ta bị cáo buộc liên quan đến vụ bắt cóc nhà báo địa phương Oleh Baturin.
Năm ngoái, một tòa án Ukraine đã tuyên án Leontiev thêm 12 năm tù vì tội giam giữ trái phép Baturin, cũng như thị trưởng Tavriisk và thư ký Hội đồng Thành phố Nova Kakhovka.
2. Chi tiêu quân sự cho thấy Nga ‘chưa chuẩn bị cho hòa bình’
Một chuyên gia về kinh tế Nga chia sẻ với Newsweek rằng kế hoạch chi tiêu quân sự mới nhất của Mạc Tư Khoa cho thấy Vladimir Putin không có tâm trạng hòa bình ở Ukraine.
Trong bối cảnh nỗ lực ngừng bắn do Hoa Kỳ dẫn đầu tại Ukraine bị đình trệ, dự thảo ngân sách của chính phủ Nga tiết lộ rằng chi tiêu cho quốc phòng và an ninh sẽ tiếp tục tăng nhanh trong giai đoạn 2026-2028.
Alexander Kokcharov, nhà phân tích địa kinh tế về Nga, Đông Âu và Trung Á tại Bloomberg Economics, nói với Newsweek rằng việc tiếp tục chuyển hướng nguồn lực để tài trợ cho chiến tranh cho thấy Mạc Tư Khoa không chuẩn bị cho hòa bình, mà “là để chiến đấu nhiều hơn trên chiến trường Ukraine”.
Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, Nga đã tăng chi tiêu quân sự lên mức kỷ lục cho hỏa tiễn, máy bay điều khiển từ xa và tiền lương để xây dựng lực lượng.
Chi tiêu cao đã gây thêm áp lực lên nền kinh tế Nga vốn đang bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt. Bộ Tài chính Nga đã đề xuất tăng thuế VAT từ 20% lên 22% vào năm tới. Chi tiêu quân sự tiếp tục ở mức cao cho thấy những ưu tiên của Cẩm Linh, vốn có thể gây khó khăn về mặt chính trị khi người dân Nga đang phải đối mặt với lạm phát cao.
Kế hoạch chi tiêu quốc phòng của chính phủ Nga được công bố hôm thứ Hai cho thấy Mạc Tư Khoa tiếp tục cam kết chi tiêu quân sự cao trong bối cảnh Vladimir Putin tiến hành cuộc chiến tranh với Ukraine và các đồng minh Âu Châu cảnh báo về hành động xâm lược trong tương lai ở khu vực rộng lớn hơn.
Reuters đưa tin rằng 13 ngàn tỷ rúp hay 157 tỷ đô la, đã được đề xuất cho quốc phòng vào năm 2026, cao hơn mức 12,6 ngàn tỷ rúp được ghi trong các tài liệu sơ bộ của Bộ Tài chính, nhưng thấp hơn mức cao nhất trong năm nay là 13,5 ngàn tỷ rúp sau thời kỳ hậu Xô Viết.
Tuy nhiên, mục tiêu thấp hơn đã đặt ra nhiều câu hỏi. Khoảng 84% ngân sách quốc phòng được bảo mật là bí mật và chi tiêu quân sự thực tế có thể được ẩn giấu trong các loại chi tiêu khác, Reuters đưa tin. Các tài liệu công khai cũng cho thấy 30 tỷ rúp vốn bổ sung cho PSB, một ngân hàng phục vụ tổ hợp công nghiệp-quân sự, hãng tin này lưu ý.
Kokcharov, từ Bloomberg Economics, nói với Newsweek rằng kinh nghiệm kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022 cho thấy chi tiêu quốc phòng thực tế có thể được tăng lên khi cần thiết.
Ông cho biết tỷ lệ ngân sách dành cho quân sự cao của Nga cho thấy Cẩm Linh ưu tiên các phương pháp quân sự để đối phó với các nước láng giềng, đáng chú ý nhất là Ukraine.
Ông Kokcharov cho biết thêm rằng chi tiêu quân sự cao cho thấy Nga không chuẩn bị cho hòa bình mà là chuẩn bị cho nhiều cuộc chiến hơn trên chiến trường Ukraine.
Bộ Tài chính Nga đã đề xuất tăng thuế giá trị gia tăng, gọi tắt là VAT từ 20% lên 22% vào năm 2026 để tài trợ cho chi tiêu quân sự và giúp kiềm chế thâm hụt ngân sách.
Tổng chi tiêu cho an ninh quốc gia ở Nga, bao gồm quân đội, cảnh sát và các cơ quan đặc biệt của nước này vào năm tới sẽ lên tới 16,84 ngàn tỷ rúp, tương đương 38% tổng chi tiêu, tờ The Moscow Times đưa tin.
Ukraine cũng đã tăng tốc chi tiêu quân sự của mình, đạt 54 tỷ đô la vào năm 2025, tương đương 60 phần trăm ngân sách của đất nước, mặc dù nước này phụ thuộc rất nhiều vào viện trợ quân sự và tài chính của phương Tây.
[Newsweek: Russia ‘Not Preparing for Peace’ With Military Spending—Economist]
3. SBU ghi nhận gần 50.000 vụ phóng máy bay điều khiển từ xa Shahed chống lại Ukraine kể từ năm 2022
Trung Tướng Vasyl Malyuk, nhà lãnh đạo của SBU, đã ghi nhận gần 50.000 lần Nga phóng máy bay điều khiển từ xa Shahed do Iran thiết kế kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2 năm 2022.
Ông báo cáo rằng các cuộc tấn công đã giết chết 253 thường dân và làm bị thương 1.524 người khác. Các nhà điều tra đã ghi nhận hơn 1.600 vụ án hình sự liên quan đến các cuộc tấn công nhắm vào cơ sở hạ tầng dân sự.
Vào ngày 30 tháng 9, một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga vào thành phố Dnipro ở miền trung Ukraine đã khiến 1 người thiệt mạng và ít nhất 28 người bị thương, chính quyền địa phương đưa tin. Trong số những người bị thương có một bé trai 10 tuổi và một bé gái 17 tuổi. Ít nhất 12 người đã phải vào bệnh viện.
Nga chủ yếu sử dụng máy bay điều khiển từ xa Shahed chống lại các mục tiêu phi quân sự, phá hủy hoặc làm hư hại các tòa nhà dân cư và các cơ sở dân sự khác được bảo vệ theo luật nhân đạo quốc tế.
Các quan chức lưu ý rằng học thuyết quân sự của Nga ban đầu không bao gồm máy bay điều khiển từ xa loại này, khiến quân đội của nước này không có cấu trúc rõ ràng về người chỉ huy các hoạt động như vậy.
“Họ đang dần hình thành các đơn vị cụ thể, tương tự như Lực lượng Phòng vệ Hệ thống Điều khiển từ xa của chúng tôi. Chúng tôi đang bắt đầu hiểu được ai là người đưa ra quyết định thực hiện các cuộc không kích này”, Tướng Malyuk cho biết.
“Chúng tôi đã hợp tác chặt chẽ với các đối tác tình báo để thu thập thông tin này từng phần một. Giờ đây, chúng tôi sẽ bắt đầu nêu tên các cá nhân và truy tố họ theo thủ tục vắng mặt, nhưng tôi hy vọng chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi chúng tôi đạt được trách nhiệm giải trình thực sự”, ông nói thêm.
4. Von der Leyen cam kết 2 tỷ euro cho máy bay điều khiển từ xa của Ukraine
Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen hôm thứ Ba tuyên bố Liên Hiệp Âu Châu sẽ cam kết hàng tỷ euro để cung cấp máy bay điều khiển từ xa cho Ukraine.
Bình luận của bà đánh dấu bước đi cụ thể nhất của khối này nhằm mở rộng năng lực chiến trường của Kyiv bằng hệ thống máy bay điều khiển từ xa.
“Do đó, cụ thể là chúng tôi đã đồng ý với Ukraine rằng tổng cộng 2 tỷ euro sẽ được chi cho máy bay điều khiển từ xa ngay bây giờ”, von der Leyen phát biểu với các phóng viên khi phát biểu cùng với Tổng thư ký NATO Mark Rutte.
Bà nói thêm: “Điều này cho phép Ukraine mở rộng quy mô và sử dụng hết công suất của mình và tất nhiên cũng sẽ cho phép Liên minh Âu Châu được hưởng lợi từ công nghệ này”.
Vào thứ Ba, Rutte sẽ tham gia Hội đồng Ủy viên tại Brussels để thảo luận về các vấn đề quốc phòng và an ninh.
Von der Leyen cũng có động thái thúc đẩy cuộc tranh luận về cách tài trợ cho sự hỗ trợ dài hạn cho Ukraine.
Bà đã vạch ra kế hoạch cho một “khoản vay bồi thường” gắn liền với tài sản Nga bị phong tỏa ở Âu Châu. Khoản vay này, bà nói, sẽ được giải ngân theo từng đợt kèm theo các điều kiện, với một phần dành riêng cho việc mua sắm quân sự từ các ngành công nghiệp Âu Châu. Bình luận của bà trùng khớp với phát biểu của Thủ tướng Đức Friedrich Merz trong bài bình luận trên tờ Financial Times tuần trước.
Điều quan trọng là, bà nhấn mạnh, “sẽ không có việc tịch thu tài sản” - Ukraine sẽ chỉ phải trả nợ nếu Nga trả tiền bồi thường trong một thỏa thuận trong tương lai sau chiến tranh.
Rutte tán thành sáng kiến bức tường máy bay điều khiển từ xa của Liên Hiệp Âu Châu dọc theo sườn phía đông, gọi sáng kiến này là “kịp thời và cần thiết” trong bối cảnh các sự việc trên không gần đây ở Ba Lan, Estonia và Đan Mạch.
Ông cảnh báo: “Chúng ta không thể chi hàng triệu euro hoặc đô la cho hỏa tiễn để tiêu diệt máy bay điều khiển từ xa vốn chỉ có giá vài ngàn đô la”.
Các thông báo được đưa ra trước hội nghị thượng đỉnh không chính thức của Hội đồng Âu Châu tại Copenhagen, nơi các nhà lãnh đạo dự kiến thảo luận về các kế hoạch phòng thủ của khối và công tác chuẩn bị cho Lộ trình sẵn sàng chung của NATO-Liên Hiệp Âu Châu 2030.
[Politico: Von der Leyen pledges €2B for drones to Ukraine, floats reparations loan]
5. Tổng thống Phần Lan tuyên bố Tổng thống Trump sẽ dùng ‘cây gậy’ để trừng phạt Putin
Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, người nổi tiếng có mối quan hệ tốt đẹp với Ông Donald Trump sau khi họ gặp nhau trên sân golf, cho rằng chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi nước Mỹ giáng đòn đau vào nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin.
“Sau khi thấy rằng cà rốt hiếm khi hiệu quả với người Nga, ông ấy đã chuyển sang phương pháp cây gậy”, Stubb nói với tờ POLITICO và các phóng viên từ một số cơ quan truyền thông khác tại Helsinki. “Giờ đây, vấn đề chỉ còn là cây gậy sẽ lớn đến mức nào.”
Stubb, người ủng hộ nhiệt thành Ukraine trong nỗ lực đẩy lùi lực lượng xâm lược của Nga, cho biết ông rất phấn khởi trước những lời chỉ trích công khai nhắm vào Putin từ Tổng thống Trump và những người khác trong chính quyền Hoa Kỳ trong hai tuần qua.
Quan điểm của ông trái ngược với sự hoài nghi của các quan chức ở Brussels và các chính trị gia ở các thủ đô Âu Châu, một số người trong số họ bác bỏ tuyên bố của Tổng thống Trump rằng Ukraine có thể “giành lại” toàn bộ lãnh thổ từ Nga là lời nói sáo rỗng.
Nhưng Stubb lại có uy tín hơn hầu hết mọi người khi nói về việc diễn giải Tổng thống Trump, nhờ đã xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với tổng thống Mỹ khi chơi golf, môn thể thao mà cả hai đều yêu thích. Khi được hỏi Tổng thống Trump sẽ chọn loại gậy nào để đánh Putin, Stubb nói đùa rằng đó có thể là một “cây gậy đánh golf”.
“Tổng thống Trump đang nỗ lực, nếu không phải 24/24, thì cũng là mỗi ngày, để cố gắng chấm dứt chiến tranh”, Stubb nói. “Ông ấy có 14 cây gậy trong tay.”
Các lựa chọn bao gồm từ các lệnh trừng phạt chặt chẽ hơn, bao gồm cả các lệnh trừng phạt thứ cấp, đến mức thuế quan cao hơn và thậm chí sử dụng nhiều hơn kho vũ khí của quân đội Hoa Kỳ có thể xâm nhập sâu vào lãnh thổ Nga.
“ Bạn không cần phải đọc 'Nghệ thuật Đàm phán' để hiểu cách Tổng thống Trump đàm phán,” Stubb nói. “Nó không theo khuôn mẫu thông thường nhưng lại khá hướng đến kết quả… Nếu Putin sau [cuộc gặp Tổng thống Trump tại hội nghị thượng đỉnh ngày 15 tháng 8 ở] Alaska mà vẫn tiếp tục giết hại dân thường ở Ukraine, thì Tổng thống Trump sẽ có phản ứng chính đáng.”
Tự nhận mình là “một người lạc quan thực tế”, Stubb kêu gọi những người ủng hộ Ukraine hãy kiên nhẫn. “Tôi đã có cơ hội làm việc khá chặt chẽ với Tổng thống Trump trong vài tháng qua”, ông nói. “Có lẽ sự lạc quan đôi khi chỉ là trực giác, nhưng tôi nghĩ thực tế hiện tại cho thấy chúng ta đang đi đúng hướng.”
Khi nói đến vai trò của Âu Châu trong việc ủng hộ Kyiv, Stubb ủng hộ mạnh mẽ các động thái nhằm đẩy nhanh việc Ukraine gia nhập Liên Hiệp Âu Châu bằng cách tìm cách giải quyết vấn đề phủ quyết của Viktor Orbán của Hung Gia Lợi.
“Cá nhân tôi hoan nghênh bất kỳ cơ chế ra quyết định nào mang lại sự linh hoạt hơn và ít khả năng bị cản trở hơn. Và chưa bao giờ hơn thế với Ukraine. Tôi luôn nói rằng đừng bao giờ đánh giá thấp năng lực của các luật sư của cả Ủy ban Âu Châu và Hội đồng trong việc tìm ra các giải pháp sáng tạo trong những tình huống như thế này. Việc Ukraine trở thành thành viên Liên minh Âu Châu có tầm quan trọng chiến lược. Càng sớm càng tốt.”
Ông ủng hộ kế hoạch của Ủy ban nhằm khai thác khoảng 170 tỷ euro tài sản bị đóng băng của Nga tại Âu Châu để cấp vốn cho các khoản vay cho Ukraine. Khoản nợ này sẽ chỉ được trả nếu Nga bồi thường thiệt hại chiến tranh cho Kyiv, điều mà ông Stubb cho là khó có thể xảy ra.
“Tôi nghĩ ý tưởng này rất sáng tạo và tôi khá tự tin rằng nó sẽ khả thi và sẽ giúp Ukraine tự tài trợ.”
Về cuộc khủng hoảng ở Trung Đông, ông cho biết cuộc chiến ở Gaza khác với cuộc chiến ở Ukraine nhưng lưu ý rằng Israel của Benjamin Netanyahu giống với Nga ở chỗ đã vi phạm luật pháp quốc tế.
“Liệu Israel có đi quá xa như Nga không? Câu trả lời là có.”
[Politico: Trump will wield his ‘stick’ to punish Putin, says Finland’s president]
6. Đức Giáo Hoàng Lêô VIX phản ứng với Kế hoạch Hòa bình Gaza ‘Rất thú vị’ của Ông Donald Trump
Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, người Mỹ đầu tiên lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo, một lần nữa kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức và yêu cầu Hamas chấp nhận kế hoạch hòa bình của Tổng thống Trump cho Gaza.
Là giáo hoàng người Mỹ đầu tiên, Đức Lêô XIV có ảnh hưởng đáng kể cả về mặt tinh thần lẫn địa chính trị, và những phát biểu của ngài có thể định hình nhận thức quốc tế về đề xuất này vào thời điểm quan trọng đối với cả người dân Israel và Palestine. Việc ngài ủng hộ lệnh ngừng bắn và nhấn mạnh vào các nhu cầu nhân đạo phản ánh mong muốn toàn cầu về sự ổn định trong bối cảnh thù địch tiếp diễn và các nỗ lực ngoại giao ngày càng gia tăng.
Kế hoạch của Tổng thống Trump, được Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ủng hộ, được coi là một động thái then chốt có khả năng chấm dứt xung đột hiện tại. Tiếng nói của Vatican có thể làm tăng thêm sức nặng đạo đức cho các cuộc thảo luận ngoại giao giữa các cường quốc thế giới, Hamas và các bên liên quan trong khu vực.
Phát biểu khi rời dinh thự mùa hè Castel Gandolfo, Đức Giáo Hoàng Lêô bày tỏ sự ủng hộ đối với một đề xuất nhằm chấm dứt chiến tranh, gọi đó là “một đề xuất thực tế” với những yếu tố “rất thú vị” mà ngài hy vọng Hamas sẽ chấp nhận trong khung thời gian đã định. Đức Giáo Hoàng cũng tiếp tục kêu gọi trả tự do cho các con tin bị Hamas bắt giữ vào ngày 7 tháng 10 năm 2023.
“Có vẻ như đây là một đề xuất thực tế”, ngài nói. “Có những yếu tố mà tôi cho là rất thú vị, và tôi hy vọng Hamas sẽ chấp nhận trong khung thời gian đã định.”
Ngài cũng bày tỏ lo ngại về một đoàn tàu hơn 50 chiếc chở hàng cứu trợ đến Gaza, dự kiến sẽ tìm cách vượt qua lệnh phong tỏa hải quân của Israel trong đêm khi chỉ còn cách lãnh thổ này 150 hải lý. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV cho biết ngài hiểu phản ứng của ban tổ chức trước cái mà ngài gọi là “tình trạng khẩn cấp nhân đạo thực sự”, nhưng cảnh báo về nguy cơ bạo lực.
Chính phủ Ý đã cảnh báo rằng Israel có thể coi đoàn tàu này là một “hành động thù địch” và kêu gọi những người tổ chức hãy rút lui, thay vào đó đề nghị chuyển hàng viện trợ qua Síp với sự bảo đảm của Giáo Hội Công Giáo để đến được tay người Palestine.
Tổng thống Trump đã tiết lộ kế hoạch 20 điểm của mình vào thứ Hai, bao gồm các điều kiện ngừng bắn ngay lập tức, thả con tin, thành lập một hội đồng quản lý tạm thời cho Gaza do Tổng thống Trump và cựu Thủ tướng Anh Tony Blair đứng đầu, và giám sát bởi một ủy ban chuyển giao quốc tế.
Kế hoạch này hứa hẹn một con đường cho quyền tự quyết của người Palestine và viện trợ nhân đạo, với điều kiện cả Israel và Hamas đều đồng ý với tất cả các điều khoản. Netanyahu cảnh báo rằng nếu Hamas từ chối, Israel sẽ hành động độc lập để theo đuổi các mục tiêu của mình ở Gaza. Đề xuất này đã thu hút sự chú ý của toàn thế giới, với việc Hamas được tường trình đã xem xét nó một cách “thiện chí”, nhưng vẫn chưa có sự chấp thuận hay bác bỏ chính thức nào.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi phát biểu trên X hôm thứ Hai: “Chúng tôi hoan nghênh việc Tổng thống Donald J. Tổng thống Trump công bố một kế hoạch toàn diện nhằm chấm dứt xung đột ở Gaza. Kế hoạch này mở ra một con đường khả thi hướng tới hòa bình, an ninh và phát triển bền vững lâu dài cho người dân Palestine và Israel, cũng như cho toàn bộ khu vực Tây Á. Chúng tôi hy vọng tất cả các bên liên quan sẽ cùng nhau ủng hộ sáng kiến của Tổng thống Trump và hỗ trợ nỗ lực chấm dứt xung đột và bảo đảm hòa bình này.
Nghị sĩ Đảng Cộng hòa bang Florida Byron Donalds, ứng cử viên thống đốc, phát biểu trên X hôm thứ Hai: “Thưa Tổng thống của HÒA BÌNH. Mong rằng 'Kế hoạch Toàn diện chấm dứt xung đột Gaza' hôm nay sẽ trở thành hiện thực. Mong rằng Trung Đông sẽ có hòa bình một lần và mãi mãi.”
Tính đến ngày 30 tháng 9 năm 2025, Hamas vẫn chưa chính thức chấp nhận hoặc bác bỏ kế hoạch của Tổng thống Trump và được tường trình đang nghiên cứu các điều khoản của kế hoạch này.
7. Kế hoạch hòa bình của Tổng thống Trump cho Gaza là ‘cơ hội tốt nhất’ để chấm dứt chiến tranh, theo Merz của Đức
Thủ tướng Đức Friedrich Merz hôm thứ ba cho biết kế hoạch hòa bình cho Gaza của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump là cơ hội tốt nhất để chấm dứt chiến tranh Israel-Hamas.
“Sau gần ba năm đổ máu, kế hoạch này là cơ hội tốt nhất, ít nhất là cơ hội tốt nhất cho đến nay, để chấm dứt chiến tranh”, Merz nói với các phóng viên ở Berlin.
“Việc Israel ủng hộ kế hoạch này là một bước tiến đáng kể”, ông nói. “Giờ đây, Hamas phải đồng ý và mở đường cho hòa bình. Đây thực sự là bước đi cuối cùng cần thiết, và tôi đặc biệt kêu gọi Hamas đồng ý với kế hoạch này.”
Bình luận của Merz được đưa ra sau khi Tổng thống Hoa Kỳ và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Hai rằng họ đã đạt được thỏa thuận tạm thời về kế hoạch hòa bình 20 điểm của chính quyền Tổng thống Trump cho Gaza.
Đề xuất này yêu cầu Hamas giải giáp vũ khí, trả tự do cho tất cả các con tin trong vòng 72 giờ và từ bỏ quyền lực, theo bản phác thảo kế hoạch do Tòa Bạch Ốc công bố. Đổi lại, lực lượng Israel sẽ rút quân và trả tự do cho khoảng 2.000 người Gaza, bao gồm cả tù nhân và người bị giam giữ. Hamas vẫn chưa đồng ý với kế hoạch này.
Merz cho biết Đức sẵn sàng hỗ trợ thực hiện kế hoạch hòa bình và tái thiết Gaza trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình.
“Đức sẵn sàng đóng góp vào việc thực hiện kế hoạch. Điều này có ý nghĩa chính trị, nhân đạo, và dĩ nhiên, cũng có ý nghĩa đối với việc tái thiết khu vực”, chính trị gia trung hữu này phát biểu. “Chúng tôi coi đây là nỗ lực hướng tới một Trung Đông, nơi người Israel và Palestine một ngày nào đó có thể chung sống hòa bình và an ninh trong hai nhà nước”, ông nói thêm.
Sáng thứ Ba, Merz đã gặp gia đình các con tin người Israel tại phủ thủ tướng.
Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul tuyên bố riêng rằng ông sẽ tới Trung Đông vào cuối tuần, nơi ông dự kiến sẽ đàm phán với các quan chức Israel.
Chính phủ liên minh có tư tưởng khác biệt của Merz — bao gồm liên minh bảo thủ của ông và Đảng Dân chủ Xã hội trung tả, gọi tắt là SPD — đã phải vật lộn để thống nhất về một lập trường chung về Israel và cuộc chiến ở Gaza, đặc biệt liên quan đến các đề xuất của Liên Hiệp Âu Châu nhằm trừng phạt Israel.
Trong khi các chính trị gia SPD ủng hộ lệnh trừng phạt do Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen đề xuất, các thành viên trong liên minh bảo thủ của Merz lại phản đối bước đi này.
Đầu tháng này, Merz cho biết ông sẽ công bố lập trường thống nhất của chính phủ tại hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Âu Châu ở Copenhagen vào thứ Tư. Tuy nhiên, một ngày trước cuộc họp đó, không có dấu hiệu nào cho thấy liên minh của ông đã đồng ý về một lập trường chung.
[Politico: Trump’s peace plan for Gaza ‘best chance’ to end war, says Germany’s Merz]
8. Điện Cẩm Linh có kế hoạch tăng chi tiêu kỷ lục cho các cơ quan thực thi pháp luật và an ninh
Điện Cẩm Linh đang chuẩn bị tăng mạnh nhất chi tiêu cho các cơ quan thực thi pháp luật và tình báo trong cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, tờ Moscow Times đưa tin vào ngày 30 tháng 9.
Theo các tài liệu ngân sách của Nga, chi tiêu liên bang cho cảnh sát, Vệ binh Quốc gia và các cơ quan thực thi pháp luật và tình báo khác dự kiến sẽ tăng 13% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức kỷ lục 3,91 ngàn tỷ rúp hay 47 tỷ đô la vào năm 2026.
Kết hợp với chi tiêu quân sự và công nghiệp quốc phòng, tổng ngân sách an ninh của Nga sẽ đạt 16,84 ngàn tỷ rúp hay 204 tỷ đô la vào năm 2026 - chiếm 38% tổng chi tiêu liên bang. Con số này sẽ tăng lên 17,8 ngàn tỷ rúp hay 215 tỷ đô la vào năm 2027.
Các chương trình phúc lợi xã hội sẽ chỉ nhận được 7,1 ngàn tỷ rúp (86 tỷ đô la) vào năm 2026, trong khi chưa đến 2 ngàn tỷ rúp, hay 24 tỷ đô la, sẽ được phân bổ cho giáo dục và chăm sóc sức khỏe.
[Kyiv Independent: Kremlin plans record spending hike on law enforcement and security agencies]
9. Hoa Kỳ được tường trình đã điều động máy bay săn tàu ngầm tới Na Uy trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở khu vực Baltic
Hoa Kỳ đã điều động máy bay tuần tra hàng hải P-8 Poseidon tới Na Uy, thực hiện các nhiệm vụ gần lãnh thổ Nga ở Biển Baltic, theo hình ảnh vệ tinh, dữ liệu theo dõi chuyến bay và quân đội Na Uy.
Chiếc P-8, được thiết kế cho tác chiến chống tàu ngầm, giám sát mặt nước và thu thập thông tin tình báo, đã được chụp ảnh tại Sân bay Gardermoen ở Oslo vào ngày 23 tháng 9. Hình ảnh vệ tinh được nhà phân tích tình báo nguồn mở Osinttechnical xem xét cho thấy có hai hoặc ba chiếc máy bay đã đậu tại đó. Dữ liệu theo dõi chuyến bay cho thấy một trong những chiếc máy bay này đã thực hiện một nhiệm vụ gần khu vực Kaliningrad của Nga vài ngày sau đó.
Phát ngôn nhân của sở chỉ huy tác chiến quân đội Na Uy chia sẻ với hãng tin địa phương Dagbladet rằng một số máy bay P-8 của Hoa Kỳ đang hoạt động từ Gardermoen để hỗ trợ “hoạt động của đồng minh” ở các khu vực xung quanh Na Uy.
Kaliningrad là một trong những trung tâm quân sự quan trọng của Nga ở Bắc Âu, giáp ranh với các thành viên NATO là Ba Lan và Lithuania. Căng thẳng trong khu vực đã leo thang trong những tuần gần đây do nghi ngờ hoạt động máy bay điều khiển từ xa của Nga ở Ba Lan, Đan Mạch và Na Uy, cũng như những lo ngại về cáp và đường ống ngầm dưới biển.
Việc điều động này diễn ra sau một loạt nhiệm vụ cảnh giác của NATO ở phía bắc. Các bức ảnh được công bố đầu mùa hè này cho thấy một chiếc P-8 của Hải quân Hoa Kỳ bay ra khỏi Căn cứ Không quân Keflavík ở Iceland trong khuôn khổ cuộc tập trận “Baltic Sentry” của NATO vào tháng 7, nhằm mục đích cải thiện khả năng ứng phó của liên minh đối với các hành động gây bất ổn trong khu vực.
Theo Boeing, máy bay có thể tiếp nhiên liệu trên không, cho phép thực hiện các chuyến tuần tra dài ngày trên các vùng biển rộng lớn. Na Uy và Anh cũng vận hành máy bay P-8, ngoài Hải quân Hoa Kỳ.
10. Tiệp cấm nhập cảnh đối với các nhà ngoại giao Nga chưa được chứng nhận
Chính phủ Tiệp đã cấm nhập cảnh đối với các nhà ngoại giao Nga và những người sở hữu hộ chiếu công vụ không có giấy chứng nhận quốc gia từ Praha, Ngoại trưởng Tiệp Jan Lipavsky thông báo vào ngày 30 tháng 9.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh Nga và đồng minh Belarus tăng cường các hoạt động gián điệp trên khắp Âu Châu, nhắm vào các đối tác của Ukraine tại Liên Hiệp Âu Châu và NATO trong khi leo thang các hoạt động hỗn hợp nhằm gây bất ổn cho những người ủng hộ Kyiv.
Lipavsky, người khởi xướng biện pháp này, cho biết biện pháp này áp dụng tại các phi trường quốc tế.
“Các hoạt động phá hoại đang gia tăng và chúng tôi sẽ không mạo hiểm để các điệp viên hoạt động dưới vỏ bọc ngoại giao,” Lipavsky nói. “Chúng tôi đang làm gương cho các quốc gia khác và tôi sẽ tiếp tục nỗ lực thực hiện các biện pháp nhất quán nhất ở cấp độ toàn bộ Khu vực Schengen. Chúng tôi sẽ bảo vệ Cộng hòa Tiệp.”
Ngày 9 tháng 9, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk phát biểu trên X rằng Ba Lan đã bắt giữ một điệp viên Belarus và sẽ trục xuất một nhà ngoại giao Belarus bị cáo buộc hỗ trợ các hoạt động thù địch của Minsk. “Một nhà ngoại giao Belarus ủng hộ các hành động gây hấn của các cơ quan Belarus chống lại đất nước chúng ta cũng sẽ bị trục xuất khỏi Ba Lan”, ông Tusk viết.
Tại Estonia, Bộ Ngoại giao đã tuyên bố một nhà ngoại giao cao cấp của Nga là nhân vật không được hoan nghênh vào ngày 13 tháng 8 vì bị cáo buộc cố gắng phá hoại trật tự hiến pháp và hệ thống pháp luật của quốc gia Baltic này.
Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna cho biết việc trục xuất cho thấy Estonia “sẽ không cho phép bất kỳ hành động nào do một quốc gia nước ngoài dàn dựng và tổ chức trên lãnh thổ của mình”.
Kể từ khi Nga xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2 năm 2022, các nước Âu Châu đã trục xuất hàng chục quan chức đại sứ quán Nga, cáo buộc họ có hoạt động lật đổ hoặc làm gián điệp dưới vỏ bọc ngoại giao.
[Kyiv Independent: Czechia bans entry for unaccredited Russian diplomats]