1. Không quân Ukraine cho biết đã bắn hạ máy bay ném bom Su-34 của Nga trên vùng Zaporizhzhia

Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều Thứ Năm, 25 Tháng Chín, Phát ngôn nhân của lực lượng không quân Ukraine, Đại Tá Yurii Ihnat, cho biết Lực lượng không quân Ukraine đã bắn hạ một máy bay chiến đấu Su-34 của Nga tại tỉnh Zaporizhzhia vào sáng sớm ngày 25 tháng 9.

Không quân cho biết máy bay phản lực Su-34 bị bắn rơi vào khoảng 4 giờ sáng giờ địa phương tại khu vực Zaporizhzhia thuộc tiền tuyến. Chiếc máy bay chiến đấu được tường trình đang tấn công thành phố Zaporizhzhia bằng bom dẫn đường vào thời điểm xảy ra vụ tấn công.

Theo các blogger quân sự Nga, phi công Nga đã nổ tung theo chiếc máy bay vì phản ứng không kịp, không đủ thời gian để phóng ra ngoài.

Sukhoi Su-34 được NATO gọi là Fullback là máy bay tấn công tầm xa hai chỗ ngồi, được phát triển từ máy bay chiến đấu Su-27, mà NATO gọi là Flanker, vào năm 1990. Tuy nhiên, những khó khăn về tài chính và kỹ thuật đã trì hoãn việc đưa vào sử dụng cho đến năm 2014.

Vào giữa tháng 9, Nga đã nhận được một lô máy bay chiến đấu-ném bom Su-34 mới từ Tập đoàn Máy bay Thống nhất, gọi tắt là UAC, một công ty con của tập đoàn vũ khí nhà nước Rostec.

UAC không tiết lộ số lượng máy bay đã được giao, nhưng hãng tin quốc phòng Militarnyi đã xác định được ít nhất hai máy bay, lưu ý rằng đây là lần giao hàng thứ tư trong năm nay sau các đợt trước đó vào tháng 4, tháng 7 và tháng 8.

Giám đốc điều hành UAC, Vadim Badekha, tuyên bố rằng tháng 9 đánh dấu số lượng máy bay được giao kỷ lục, nhờ vào những cải thiện về nhân sự và sản lượng.

Một báo cáo hồi tháng 7 dựa trên các mảnh vỡ từ Ukraine cho thấy Su-34 phụ thuộc rất nhiều vào các phụ tùng nước ngoài, với 221 thành phần được xác định từ 59 công ty tại tám quốc gia, chủ yếu ở Mỹ, Nhật Bản và các quốc gia Liên Hiệp Âu Châu.

Cơ quan tình báo HUR của Ukraine đã công bố danh sách các phụ tùng được tìm thấy bên trong bom dẫn đường D-30SN của Nga - nhiều trong số đó có nguồn gốc nước ngoài.

Máy bay Su-34 thường xuyên là mục tiêu của Ukraine do vai trò của chúng trong các phi vụ ném bom. Vào tháng 7, bốn chiếc được tường trình đã bị loại khỏi vòng chiến đấu trên đường băng ở Volgograd trong một chiến dịch đặc biệt, trong khi một chiếc khác bị rơi trong chuyến bay huấn luyện từ phi trường Savasleyka ở vùng Nizhny Novgorod sau khi bánh đáp bị hỏng.

Một số lượng không xác định máy bay Su-34 cũng bị hư hại trong một chiến dịch khác vào tháng 6.

Theo các cuộc điều tra nguồn mở được Slashgear trích dẫn vào giữa tháng 6, Nga đã mất 38 trong số 163 máy bay Su-34 kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine.

Các cuộc tấn công trên không của Nga vào Ukraine đã tăng mạnh vào mùa xuân và mùa hè năm 2025 và dự kiến sẽ tăng cường vào những tháng lạnh giá với các cuộc tấn công mới vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Kyiv.

[Kyiv Independent: Ukraine shoots down Russian Su-34 bomber over Zaporizhzhia Oblast, Air Force says]

2. Quân đội Nga hạ sát một gia đình, dùng con gái vị thành niên làm lá chắn sống ở miền Đông Ukraine

Quân đoàn số 3 của Ukraine đưa tin vào ngày 25 tháng 9 rằng lực lượng Nga đã bắt một bé gái vị thành niên làm con tin để sử dụng làm lá chắn sống sau khi sát hại cha mẹ em tại một thị trấn tiền tuyến ở miền đông Ukraine.

Những người dân thường đã thiệt mạng trong khu vực do Quân đoàn số 3 quản lý, tại làng Shandryholove ở Tỉnh Donetsk.

Chính quyền Ukraine đã ghi nhận một số vụ quân đội Nga sát hại dân thường ở các khu vực tiền tuyến kể từ khi cuộc chiến toàn diện nổ ra vào năm 2022, một phần của mô hình lạm dụng và đàn áp rộng hơn.

Đơn vị quân đội này cho biết: “Nga đang sử dụng cô gái bị bắt làm lá chắn sống cho đơn vị của mình đang tiến vào khu vực Lyman”.

Ngay trước cuộc tấn công vào thị trấn, một chỉ huy người Nga có mật danh “Bali” được tường trình đã ra lệnh cho quân lính của mình “giết tất cả mọi người một cách bừa bãi”, bao gồm cả dân thường, “trừ trẻ em”.

Một đoạn video do Quân đoàn 3 công bố cho thấy cảnh quay trên không về quân đội Nga bắt giữ cô gái làm con tin và bao gồm cả đoạn ghi âm lệnh của chỉ huy Nga bị chặn.

Một đơn vị Nga đã đột nhập vào một ngôi nhà, giết chết cha mẹ cô bé trước khi bắt cóc cô bé. Sau đó, cô bé bị bắt làm con tin để ngăn quân đội Ukraine nổ súng trong trận chiến đang diễn ra.

Tuyên bố viết: “Tất cả các cuộc nghe lén qua radio đều xác nhận rằng hành động của Nga đã được lên kế hoạch từ trước”.

Việc giết hại thường dân và sử dụng họ làm lá chắn sống cấu thành tội ác chiến tranh theo Công ước Geneva.

Nga bị cáo buộc lạm dụng, tra tấn và hành quyết không qua xét xử đối với tù binh chiến tranh, gọi tắt là POW và thường dân Ukraine trong cuộc xâm lược toàn diện.

Trẻ em cũng nằm trong số nạn nhân của cuộc xâm lược của Nga. Liên Hiệp Quốc ghi nhận hơn 2.000 trẻ em thiệt mạng trong cuộc chiến tranh toàn diện, mặc dù con số thực tế có thể cao hơn nhiều, vì Mạc Tư Khoa không cho phép giám sát độc lập một số khu vực bị chiến tranh tàn phá nặng nề nhất.

UNICEF, cơ quan bảo vệ quyền trẻ em của Liên Hiệp Quốc, cho biết vào tháng 2 rằng cứ năm trẻ em ở Ukraine thì có một trẻ báo cáo đã mất đi người thân hoặc bạn bè kể từ khi cuộc chiến tranh toàn diện bắt đầu.

[Kyiv Independent: Russian troops shoot family, use underage daughter as human shield in eastern Ukraine, military says]

3. Von der Leyen cho biết việc bắn hạ máy bay phản lực của Nga ‘đang được cân nhắc’

Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cho biết phương án bắn hạ máy bay chiến đấu xâm phạm không phận NATO “đang được cân nhắc”.

Bình luận của Von der Leyen được đưa ra sau nhiều cuộc xâm nhập của Nga vào các nước NATO trong tháng này, bao gồm cả Ba Lan, Rumani và Estonia, khiến toàn châu lục này phải trong tình trạng báo động cao.

“Quan điểm của tôi là chúng ta phải bảo vệ từng centimet vuông lãnh thổ”, bà von der Leyen nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN. “Điều đó có nghĩa là nếu có sự xâm phạm không phận, sau khi đã cảnh báo, sau khi đã rất rõ ràng, thì tất nhiên khả năng bắn hạ một máy bay chiến đấu xâm phạm không phận của chúng ta là điều có thể xảy ra.”

Bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm thứ Ba, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông tin rằng các nước NATO nên bắn hạ máy bay Nga trên không phận của họ.

Ngay sau đó, Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski đã trả lời đoạn clip ghi lại câu trả lời của Tổng thống Trump cho câu hỏi của phóng viên về vấn đề này bằng cách nói “Rõ rồi”.

Phát biểu trên đài phát thanh Anh LBC vào thứ Tư, Sikorski giải thích thêm: “Quân đội có nhiệm vụ bảo vệ lãnh thổ của mình, kể cả trên không, và chúng tôi sẽ làm những gì cần thiết.”

Tuy nhiên, ông cho biết, phản ứng mà ông mong muốn là “chúng ta nên chặn máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn hành trình trên lãnh thổ Ukraine trước khi chúng đe dọa gây thiệt hại về người và tài sản trên lãnh thổ NATO”.

Sự can thiệp của Nga vào Âu Châu không phải là điều mới mẻ, và không chỉ giới hạn ở các cuộc xâm nhập trên không. Mạc Tư Khoa đã tăng cường các hoạt động gián điệp, tấn công mạng và can thiệp bầu cử ở các nước Âu Châu kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine.

“Nga đang thử nghiệm trên mọi lĩnh vực”, bà von der Leyen nói với CNN. “Ý tôi là, đó là một cuộc chiến tranh hỗn hợp mà chúng ta đã trải qua trong nhiều, rất nhiều năm qua, khi Nga dẫn đầu chống lại các nền dân chủ của Liên minh Âu Châu và các nước khác. Và do đó, chúng ta sẽ phản công trên mọi lĩnh vực. Và như tôi đã nói, đó là quyết định của NATO, nhưng tôi xin nói rõ: Các người không được phép động vào lãnh thổ của chúng tôi.”

Von der Leyen không có quyền chỉ đạo hành động quân sự của các nước Liên Hiệp Âu Châu, nhưng với tư cách là nhà lãnh đạo nhánh hành pháp của khối, ý kiến của bà về vấn đề này có ảnh hưởng rất lớn.

[Politico: Shooting down Russian jets ‘on the table,’ von der Leyen says]

4. ‘Chúng cháy dữ dội’ — Ukraine phá hủy 2 máy bay vận tải An-26 và các trạm radar của Nga tại Crimea bị chiếm đóng, HUR cho biết

Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều Thứ Năm, 25 Tháng Chín, Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR, đã phá hủy hai máy bay vận tải An-26 và hai trạm radar của Nga trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào Crimea vào sáng Thứ Năm, 25 Tháng Chín.

Cuộc tấn công này là một phần trong nỗ lực đang diễn ra nhằm phá hủy các tài sản có giá trị cao của Nga trên bán đảo, HUR cho biết.

Theo hãng tin này, lực lượng đặc nhiệm của họ đã đốt cháy 2 máy bay và phá hủy một hệ thống radar giám sát mặt đất của Nga cùng với trạm radar ven biển MR-10M1 Mys M1.

An-26, máy bay cánh quạt hai động cơ thời Liên Xô, được sử dụng rộng rãi cho các chuyến bay vận tải tầm ngắn và tầm trung, có khả năng chở tới 40 binh sĩ hoặc 5,5 tấn hàng hóa.

Trạm radar này là một hệ thống phòng thủ bờ biển, cung cấp cảnh báo sớm và theo dõi các mục tiêu trên biển.

Crimea bị Nga tạm chiếm vẫn là mục tiêu chính của các cuộc không kích của Ukraine, với các hoạt động tăng cường trong những tuần gần đây nhằm vào các sân bay, trạm radar và các cơ sở hạ tầng quân sự khác trên bán đảo.

HUR đưa tin vào ngày 21 tháng 9 đã phá hủy ba trực thăng Mi-8 của Nga và một trạm radar ở Crimea.

Chỉ một ngày sau, lực lượng Ukraine đã tấn công hai thủy phi cơ Be-12 Chayka.

[Kyiv Independent: 'How well they burn' — Ukraine destroys 2 Russian An-26 transport aircraft, radar stations in occupied Crimea, HUR says]

5. Nguồn tin SBU cho biết Ukraine tấn công nhà máy dầu của Nga ở Bashkortostan lần thứ hai trong một tuần

Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm Thứ Năm, 25 Tháng Chín, Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết máy bay điều khiển từ xa của Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU một lần nữa tấn công nhà máy hóa dầu Gazprom Neftekhim Salavat tại Cộng hòa Bashkortostan của Nga.

Đại Úy Yusov biết một vụ hỏa hoạn đã xảy ra tại nhà máy sau nhiều cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa. Chính quyền địa phương cũng đã xác nhận vụ tấn công.

Radiy Khabirov, nhà lãnh đạo Cộng hòa Bashkortostan, cho biết trên kênh Telegram của mình: “Tất cả các dịch vụ khẩn cấp đang làm việc tại hiện trường và nỗ lực dập tắt đám cháy đang được tiến hành”.

Ông Khabirov cho biết thêm, mức độ thiệt hại đang được đánh giá mà không đề cập đến số thương vong có thể xảy ra.

Nhà máy Gazprom Neftekhim Salavat là một trong những nhà máy lọc dầu và hóa dầu lớn nhất của Nga, sản xuất 150 loại sản phẩm khác nhau, bao gồm xăng và dầu diesel. Nhà máy nằm cách tiền tuyến Ukraine khoảng 1.300 km (800 dặm).

cơ sở này trước đó đã bị máy bay điều khiển từ xa tầm xa của SBU tấn công vào ngày 18 tháng 9, gây ra “vụ nổ lớn” ở trung tâm cơ sở.

Hãng tin độc lập Astra đã công bố đoạn phim cho thấy một cột khói đen bốc lên ở khu vực nhà máy, lưu ý rằng người dân địa phương đã báo cáo “những tiếng động lớn”.

Lực lượng Ukraine đã tăng cường tấn công vào ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga trong năm qua, buộc phải ngừng hoạt động và làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt nhiên liệu trên toàn quốc. Kyiv coi các nhà máy lọc dầu và hóa dầu của Nga là mục tiêu quân sự hợp lệ vì chúng giúp tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Mạc Tư Khoa.

[Kyiv Independent: Ukraine strikes Russian oil plant in Bashkortostan for second time in a week, SBU source says]

6. Liên Hiệp Âu Châu và Nga trên lá phiếu trong cuộc bầu cử mang tính sống còn của Moldova

Phong trào ủng hộ Âu Châu của Moldova đang phải đối mặt với thử thách khó khăn nhất vào Chúa Nhật này.

Đảng Hành động và Đoàn kết ủng hộ Âu Châu của Tổng thống Maia Sandu đang bảo vệ thế đa số trong quốc hội trong cuộc bầu cử quan trọng sẽ quyết định liệu đất nước có tiếp tục đi đúng hướng để gia nhập Liên Hiệp Âu Châu hay sẽ quay trở lại quỹ đạo của Vladimir Putin trong bối cảnh có những cáo buộc về sự can thiệp to lớn của Nga.

Nếu PAS không thể giữ vững vị trí như các cuộc thăm dò hiện tại cho thấy, đảng này có thể gặp khó khăn trong việc thành lập liên minh cầm quyền, mở đường cho các lực lượng hoài nghi Âu Châu và thân Nga nắm quyền kiểm soát ở Chișinău.

Để thay đổi kết quả, Điện Cẩm Linh sẽ không từ bất cứ thủ đoạn nào - thậm chí chi hàng trăm triệu euro để mua phiếu bầu quan trọng, Sandu cảnh báo trong tuần này.

Nicu Popescu, cựu Ngoại trưởng hiện đang tranh cử trong danh sách PAS, chia sẻ với POLITICO rằng đây là thời điểm quan trọng đối với Moldova, quan trọng hơn bất kỳ thời điểm nào trong 35 năm qua kể từ khi giành được độc lập từ Liên Xô.

“Điều đang bị đe dọa không chỉ là sự hội nhập Âu Châu của Moldova. Mà phần lớn là sự tự do và nền độc lập của Moldova”, ông nói.

Kể từ khi Sandu và đảng của bà tận dụng làn sóng lạc quan để giành chiến thắng quyết định vào năm 2020 và 2021, sự ủng hộ đã bị xói mòn, chủ yếu là do tác động kinh tế bất lợi từ cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine, sau đó lại tiếp tục do các chiến dịch thông tin sai lệch không ngừng của Mạc Tư Khoa.

“Tất nhiên, luôn có khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế. Moldova cũng gặp phải những khó khăn tương tự như những nơi khác — lạm phát, sức mua, chi phí năng lượng,” Popescu nói.

Ông Valeriu Pașa, nhà lãnh đạo tổ chức tư vấn WatchDog.MD có trụ sở tại Moldova, cho biết PAS cũng đã không thực hiện được các cam kết chống tham nhũng và cải cách tư pháp, và gặp khó khăn trong việc kết nối với cử tri. “Đối phương lớn nhất của PAS hiện nay chính là PAS”, ông nói, “bởi vì họ đang mắc phải mọi sai lầm có thể.”

Vì PAS là lực lượng ủng hộ Âu Châu lớn duy nhất của đất nước, những khó khăn của đảng này cũng đặt tương lai Liên Hiệp Âu Châu của Moldova vào tình thế nguy hiểm. Mùa thu năm ngoái, Sandu đã giành chiến thắng sít sao trong cuộc trưng cầu dân ý về tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu — sau đó tái đắc cử tổng thống với khoảng 55% số phiếu bầu.

Năm nay, Khối Yêu nước thân Nga do cựu Tổng thống Igor Dodon lãnh đạo đang sắp sửa vượt qua PAS và đặt mục tiêu thành lập chính phủ tiếp theo, và chung cuộc là nắm trong tay quyền phủ quyết các cải cách cần thiết cho quá trình hội nhập Liên Hiệp Âu Châu.

Khối cử tri chưa quyết định của Moldova rất lớn và việc Nga mua phiếu bầu có thể làm thay đổi cục diện vào Chúa Nhật. Nếu PAS không giành được đa số, là điều ngày càng có khả năng xảy ra, thì các chuyên gia dự đoán đảng này sẽ mất đi những đối tác liên minh đáng tin cậy — và nút chai sâm panh sẽ bật tung trong tay Điện Cẩm Linh.

Hai đảng nhỏ hơn đang lơ lửng quanh ngưỡng quốc hội trong các cuộc thăm dò dư luận là những ứng cử viên sáng giá cho cuộc bầu cử này.

Khối Thay thế tự định vị mình là một lựa chọn khác biệt so với Sandu đối với những cử tri ủng hộ Âu Châu và trung lập về địa chính trị. Tuy nhiên, với các nhà lãnh đạo gắn bó với các đảng thân Nga, đây là một “đảng tham nhũng cổ điển” cuối cùng sẽ đứng về phía Khối Yêu nước, Pașa dự đoán.

Đảng của chúng ta của Renato Usatîi có thể trở thành người quyết định thực sự trong quốc hội mới.

Usatîi, một doanh nhân từng làm giàu ở Nga và từng giúp Sandu giành chiến thắng năm 2020, đã quen với việc đứng về cả hai phía trong chính trường Moldova. Đảng của ông là đảng duy nhất có thể chống đỡ cho PAS — nhưng ông cũng có thể dễ dàng hợp tác với các lực lượng thân Nga.

Pașa cho biết: “Thực ra bạn không bao giờ biết anh ta sẽ làm gì”.

Vào cuối tháng 8, các nhân vật có thế lực ở Âu Châu đã đổ về Chișinău để kêu gọi cử tri ủng hộ chính phủ thân Liên Hiệp Âu Châu của nước họ. Sandu cho biết hôm thứ Hai rằng Mạc Tư Khoa đã huy động một khoản tiền khổng lồ — không chỉ để thuyết phục mà còn để mua chuộc cử tri.

Victoria Olari, một nhà nghiên cứu Moldova tại Hội đồng Đại Tây Dương, chia sẻ với POLITICO: “Điều khiến Moldova khác biệt so với các quốc gia khác bị Nga nhắm tới là sự can thiệp công khai như thế nào — họ không còn bận tâm che giấu điều đó nữa”.

Có những chiến dịch thông tin sai lệch thường thấy, lan truyền qua các trang web tin tức giả mạo, mạng lưới troll và deepfake do trí tuệ nhân tạo tạo ra. Sandu là mục tiêu hàng đầu, bị cáo buộc đủ mọi tội danh, từ buôn bán trẻ em tị nạn Ukraine đến mua tinh trùng của Brad Pitt.

Theo Olari, Mạc Tư Khoa cũng dựa vào các nhà thờ Chính thống giáo và tổ chức các cuộc biểu tình chống chính phủ để tác động đến cử tri.

Nhưng Nga còn đi xa hơn nữa, đổ tiền vào mua phiếu bầu quy mô lớn. Chính quyền ước tính rằng trong cuộc bầu cử năm ngoái, hơn 130.000 công dân Moldova đã nhận tiền từ người Nga. Ở một quốc gia có tỷ lệ cử tri đi bầu thường xuyên khoảng 1,5 triệu người, điều này đủ để xoay chuyển kết quả bầu cử một cách rõ ràng.

Sẽ có những hậu quả tiềm tàng to lớn đối với đất nước này và toàn bộ Âu Châu nếu chiến lược của Mạc Tư Khoa thành công.

Cố vấn An ninh Quốc gia Moldova Stanislav Secrieru phát biểu với POLITICO rằng: “Bất kỳ ai kiểm soát được quốc hội đều kiểm soát được chính phủ - và Mạc Tư Khoa coi đó là cánh cổng gây bất ổn không chỉ cho Moldova mà còn cho cả Ukraine và các thành viên Liên Hiệp Âu Châu”.

Moldova đã đạt được những tiến bộ to lớn trong việc gia nhập Liên Hiệp Âu Châu kể từ năm 2022, nhưng một chính phủ thân Nga có thể làm chệch hướng tiến trình này, như đã xảy ra ở Georgia. Bên cạnh nỗ lực của chính mình, Moldova cũng có thể kéo tụt triển vọng của Ukraine, bởi hai nước này có mối liên hệ không chính thức trong nguyện vọng gia nhập Liên Hiệp Âu Châu.

Mặc dù có diện tích nhỏ, Moldova cũng là một trung tâm hậu cần quan trọng giữa Liên Hiệp Âu Châu và Kyiv. Một chính phủ thù địch ở Chișinău có nguy cơ làm phức tạp thêm nỗ lực bảo vệ đất nước của Ukraine — và Sandu thậm chí còn cảnh báo rằng đất nước này có thể trở thành bàn đạp cho sự xâm nhập vào miền nam Ukraine.

[Politico: EU and Russia on the ballot in Moldova’s existential election]

7. Nga tấn công bãi tập của Ukraine bằng hỏa tiễn Iskander, có báo cáo thương vong

Nga đã phát động một cuộc tấn công vào bãi huấn luyện của Lực lượng Lục quân Ukraine vào ngày 24 tháng 9, bao gồm cả hai hỏa tiễn đạn đạo Iskander, gây ra thương vong cho quân nhân, quân đội đưa tin.

Theo phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov, bất chấp các biện pháp phòng ngừa an ninh, một cú tấn công trực tiếp vào nơi trú ẩn khiến không thể ngăn chặn hoàn toàn thương vong.

“Các dịch vụ khẩn cấp liên quan đang làm việc tại hiện trường. Những người bị thương đang được hỗ trợ y tế cần thiết”, tuyên bố cho biết.

Lực lượng lục quân Ukraine không tiết lộ địa điểm xảy ra cuộc tấn công.

Quân đội cho biết thêm rằng các nỗ lực đang được tiến hành để củng cố các trung tâm huấn luyện, bãi tập và cơ sở hạ tầng quân sự khác bằng các hầm trú ẩn kiên cố nhằm giảm thương vong do các cuộc tấn công liên tục của Nga.

Lực lượng Nga đã nhiều lần tấn công vào các bãi tập huấn của Ukraine, bao gồm cả những địa điểm xa tiền tuyến. Những cuộc không kích này đã làm dấy lên lo ngại về sự an toàn của nhân viên và khả năng sẵn sàng các biện pháp bảo vệ tại các cơ sở hậu phương.

Một cuộc tấn công gần đây vào ngày 12 tháng 8 đã khiến một binh sĩ thiệt mạng và 11 người khác bị thương.

Cựu chỉ huy lực lượng mặt đất Mykhailo Drapatyi trước đó đã cam kết vào ngày 3 tháng 3 sẽ bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn mới tại bãi huấn luyện và buộc những người chịu trách nhiệm về các trường hợp tử vong sau cuộc không kích của Nga vào tháng 3 phải chịu trách nhiệm.

Sau các cuộc tấn công tiếp theo vào tháng 5 và tháng 6 — bao gồm cuộc tấn công vào một bãi tập ngày 1 tháng 6 khiến 12 người chết và 60 người bị thương — Drapatyi đã đệ đơn từ chức.

[Kyiv Independent: Russia strikes Ukrainian training ground with Iskander missiles, casualties reported]

8. Tổng thống Trump nói NATO nên bắn hạ máy bay Nga xâm phạm không phận liên minh

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu vào ngày 23 tháng 9 rằng các nước NATO nên bắn hạ máy bay Nga vi phạm không phận của họ.

Khi được hỏi liệu các đồng minh NATO có nên bắn vào máy bay Nga xâm phạm lãnh thổ của họ hay không, Tổng thống Trump trả lời: “Vâng, tôi đồng ý.”

Ông phát biểu tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tại New York bên lề kỳ họp lần thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

Nga đã vi phạm không phận của một số quốc gia thành viên NATO trong những tuần gần đây, bao gồm Ba Lan, Rumani và Estonia. Vào ngày 19 tháng 9, ba máy bay chiến đấu MiG-31 của Nga đã xâm phạm không phận Estonia trước khi bị máy bay NATO chặn lại.

Khi được một phóng viên hỏi thêm về việc liệu Hoa Kỳ có ủng hộ các đồng minh NATO nếu họ bắn hạ máy bay Nga hay không, Tổng thống Trump trả lời: “Điều đó tùy thuộc vào hoàn cảnh. Chúng tôi rất kiên quyết đứng về phía NATO.”

Trước đó, vào ngày 23 tháng 9, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với CBS rằng NATO chưa thảo luận về việc bắn hạ máy bay phản lực của Nga trừ khi chúng tấn công. Ông cho biết phản ứng của NATO trước những vụ xâm phạm như vậy là chặn máy bay, và hoạt động này sẽ tiếp tục.

Rubio nói thêm rằng cam kết của Washington trong việc bảo vệ “từng tấc lãnh thổ NATO” vẫn kiên định, nhưng nhấn mạnh mục tiêu chấm dứt chiến tranh và tránh leo thang với Mạc Tư Khoa.

Rubio cho biết: “Tôi không nghĩ có ai nói đến việc bắn hạ máy bay phản lực của Nga trừ khi họ đang tấn công”.

Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna phát biểu với tờ Kyiv Independent vào ngày 23 tháng 9 rằng quốc gia Baltic này sẵn sàng đánh chặn và nếu cần thiết, bắn hạ máy bay Nga vi phạm không phận của mình.

“Thông điệp phải rõ ràng: các hành vi vi phạm trong tương lai sẽ phải chịu sự đáp trả — bao gồm, nếu cần thiết, việc chặn và bắn hạ máy bay xâm phạm. Đây không chỉ là việc bảo vệ biên giới Estonia — mà còn là việc bảo vệ biên giới NATO”, Tsahkna nói.

Ba máy bay chiến đấu MiG-31 vũ trang của Nga đã xâm phạm không phận Estonia vào ngày 19 tháng 9 trong 12 phút, bay sâu 10 km và tiếp cận thủ đô Tallinn trước khi bị chặn lại. Ông Tsahkna gọi đây là lần vi phạm thứ tư và “nghiêm trọng nhất” trong năm nay.

Estonia đã yêu cầu tham khảo ý kiến Điều 4 với các đồng minh, viện dẫn thách thức trực tiếp đối với an ninh tập thể của NATO.

Sự việc xảy ra sau khi máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm nhập Ba Lan vào ngày 10 tháng 9 khiến Warsaw xác nhận đã bắn hạ một số máy bay điều khiển từ xa của Nga trên không phận của mình trong một cuộc tấn công trên không quy mô lớn vào Ukraine.

Đây là lần đầu tiên một thành viên NATO bắn hạ tài sản quân sự của Nga trên lãnh thổ của mình kể từ khi chiến tranh bắt đầu.

[Politico: Trump says NATO should down Russian aircraft violating allied airspace]

9. Ngoại trưởng Estonia cho biết nước này sẵn sàng bắn hạ máy bay Nga nếu cần thiết

Ngoại trưởng Margus Tsahkna phát biểu với tờ Kyiv Independent vào ngày 23 tháng 9 sau vụ máy bay phản lực của Nga xâm phạm không phận nước này vài ngày trước đó rằng Estonia đã sẵn sàng chặn và nếu cần thiết sẽ bắn hạ máy bay Nga vi phạm không phận của mình.

“Thông điệp phải rõ ràng: các hành vi vi phạm trong tương lai sẽ phải chịu sự đáp trả — bao gồm, nếu cần thiết, việc chặn và bắn hạ máy bay xâm phạm. Đây không chỉ là việc bảo vệ biên giới Estonia — mà còn là việc bảo vệ biên giới NATO”, Tsahkna nói.

Vào ngày 19 tháng 9, ba máy bay chiến đấu MiG-31 vũ trang của Nga đã xâm nhập không phận Estonia trong 12 phút, bay sâu 10 km và tiếp cận thủ đô Tallinn. Các máy bay phản lực của NATO đã chặn và hộ tống chúng rời đi.

Tsahkna gọi đây là hành vi vi phạm thứ tư và “nghiêm trọng nhất” trong năm nay.

Estonia đã yêu cầu tham khảo ý kiến theo Điều 4 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, Thủ tướng Kristen Michal thông báo vào ngày 19 tháng 9. Điều 4 cho phép các quốc gia thành viên kêu gọi thảo luận với các đồng minh khi họ tin rằng an ninh của họ bị đe dọa.

“ Estonia coi đây là một thách thức trực tiếp đối với an ninh tập thể của NATO,” bà Tsahkna nói. “Cộng đồng quốc tế phải lên án rõ ràng và kiên quyết các hành động của Nga, vốn đe dọa hòa bình và an ninh. Nhưng chỉ lên án thôi là chưa đủ. Chúng ta phải gia tăng áp lực lên Nga.”

Các máy bay phản lực Nga được tường trình đã bay mà không có thiết bị đáp ứng hoặc lịch trình bay, một hành vi được các quan chức NATO mô tả là nguy hiểm và gây bất ổn. Tallinn đã chính thức gửi công hàm phản đối tới Mạc Tư Khoa.

Nga phủ nhận cáo buộc này và khẳng định máy bay của họ chưa bao giờ xâm phạm không phận Estonia.

Các máy bay F-35 của Không quân Ý hoạt động trong khuôn khổ nhiệm vụ Cảnh sát Không quân Baltic của NATO đã chặn các máy bay phản lực này. Đại diện NATO và Liên Hiệp Âu Châu lên án hành vi vi phạm, trong khi liên minh đã tăng cường phòng không ở sườn phía đông theo Chiến dịch Eastern Sentry.

Sự việc xảy ra sau cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga vào Ba Lan hồi đầu tháng này khiến Warsaw phải viện dẫn Điều 4. Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cảnh báo rằng Nga đang tiến hành “một chiến dịch có hệ thống” chống lại NATO và Liên Hiệp Âu Châu, trong khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nói với các phóng viên tại Washington rằng cuộc xâm nhập “có thể gây ra rắc rối lớn”.

Tsahkna nhấn mạnh rằng phản ứng của Estonia sẽ vẫn thận trọng nhưng kiên quyết. “Đây không phải là thời điểm để leo thang. Phản ứng tuần trước đã được cân nhắc và hiệu quả — mối đe dọa đã được vô hiệu hóa”, ông nói.

“Hôm nay, NATO tái khẳng định sẵn sàng sử dụng mọi biện pháp quân sự và phi quân sự, phù hợp với luật pháp quốc tế, để bảo vệ lãnh thổ và người dân của mình. Điều 5 vẫn là nguyên tắc bất di bất dịch”, ông Tsahkna nói thêm.

[Politico: Estonia ready to down Russian aircraft if necessary, foreign minister says]

10. Chính quyền Tổng thống Trump chỉ thể hiện sự phẫn nộ về vấn đề nhà nước Palestine bằng những lời lẽ gay gắt, và dừng lại ở đó

Tổng thống Trump không hài lòng với quyết định công nhận nhà nước Palestine của một số đồng minh hàng đầu của Hoa Kỳ tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tuần này và đã khiển trách họ tại New York vì những gì ông mô tả là “phần thưởng” cho các hành động khủng bố của Hamas.

Nhưng chính quyền vẫn chưa hành động tương xứng với lời lẽ hùng biện, dường như để các đồng minh tự do đưa ra lời khiển trách mang tính biểu tượng đối với Israel mà không có nguy cơ bị Hoa Kỳ trừng phạt.

Các quan chức cao cấp ở cả Vương quốc Anh và Canada đều nói với POLITICO rằng chính quyền Tổng thống Trump hầu như không có phản ứng riêng tư nào đối với việc các nước này công nhận tư cách nhà nước Palestine. Tại Anh, những bình luận công khai dè dặt của Tổng thống Trump hồi mùa hè về triển vọng công nhận ngoại giao thậm chí còn giúp củng cố kế hoạch của Thủ tướng Keir Starmer trong việc thúc đẩy tiến trình này, theo một quan chức cao cấp của Anh. (“Tôi không ngại việc ông ấy đưa ra quan điểm”, Tổng thống Trump nói về Starmer vào tháng 7.)

Các quan chức của Tổng thống Trump đã phản ứng lại việc Anh, Pháp, Ả Rập Xê Út, Canada và Úc phối hợp công nhận Palestine bằng cách coi thường nó như một “màn trình diễn” (theo lời của Đại sứ Liên Hiệp Quốc Mike Waltz) và một “dự án phù phiếm” (theo Ngoại trưởng Marco Rubio). Họ đã chọn cách coi sự công nhận này như một chương trình hoạt động, thay vì một mối đe dọa phải ngăn chặn bằng cách chi tiêu vốn ngoại giao và chính trị.

Chính phủ Israel đã lên án mạnh mẽ động thái công nhận Palestine. Tuy nhiên, do thiếu vắng những lời cảnh báo nghiêm khắc hơn từ Washington — và từ chính Tổng thống Trump — các đồng minh của Mỹ đã diễn giải sự chế giễu của Mỹ như một dạng giấy phép hành động.

Một quan chức cao cấp của chính phủ Canada, người đã thông báo với các nhà báo trước khi công bố rằng Canada sẽ công nhận Palestine, cho biết Tổng thống Trump chưa từng nêu vấn đề này với Thủ tướng Mark Carney gần đây.

“Các chính sách, định hướng của chúng tôi đều được các đồng nghiệp và đối tác Hoa Kỳ hiểu rõ. Họ hiểu rõ lý do đằng sau những chính sách đó”, vị quan chức Canada, cũng như những người khác trong bài viết này, cho biết. Ông được giấu tên để thảo luận về các quyết định nhạy cảm.

Một quan chức cao cấp của Anh mô tả thái độ dường như mơ hồ của Tổng thống Trump về vấn đề nhà nước Palestine là một động lực khích lệ đối với Starmer. Vị quan chức này nhớ lại chuyến thăm Scotland của Tổng thống Trump vào tháng 7, khi ông được hỏi về ý định công nhận nhà nước Palestine của Starmer. Vị quan chức này cho biết, phản ứng nhún vai của Tổng thống Trump trước câu hỏi đã tạo động lực cho chính phủ Anh hành động, bởi vì tổng thống Mỹ dường như không có ý định trả đũa. Vị quan chức này cho biết, nhận xét này là “một khoảnh khắc quan trọng” đối với suy nghĩ của nhóm Starmer, và diễn ra vào thời điểm thủ tướng đang phải đối mặt với sự phản đối kịch liệt trong chính đảng của mình về cuộc chiến ở Gaza.

Trong bài phát biểu trước các nhà lãnh đạo thế giới tại Liên Hiệp Quốc hôm thứ Ba, Tổng thống Trump cáo buộc những người công nhận nhà nước Palestine đã đề nghị Hamas “thưởng” cho các hành động, bao gồm cả vụ tấn công Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023, và nói rằng họ không ưu tiên việc thả các con tin Israel còn lại đang bị Hamas giam giữ. Tuy nhiên, ông không đe dọa bất kỳ hậu quả nào cho động thái này.

Trong khi Tổng thống Trump tỏ ra thờ ơ, các quan chức cao cấp trong chính quyền nhìn chung lại phản ứng một cách thờ ơ. Trong một cuộc phỏng vấn với CBS hôm thứ Ba, Rubio nói rằng những nỗ lực này “gần như là một dự án phù phiếm của một vài nhà lãnh đạo thế giới muốn có ảnh hưởng, nhưng thực sự chẳng có gì khác biệt.”

Tại phiên điều trần của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hôm thứ Ba, Waltz đã chế giễu “màn trình diễn” và chỉ trích Liên Hiệp Quốc vì triệu tập cuộc họp về xung đột Israel-Palestine vào đúng ngày lễ Rosh Hashanah của người Do Thái.

Washington và Israel đã tuyên bố sẽ đáp trả mạnh mẽ động thái này, điều đã được dự đoán trước khi cuộc họp ở New York diễn ra. Tuần trước, các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa đã viết thư cho các nhà lãnh đạo Canada, Úc và Vương quốc Anh, cảnh báo họ rằng việc công nhận nhà nước Palestine “có thể dẫn đến các biện pháp trừng phạt”. Israel cũng cảnh báo các quốc gia đã công nhận nhà nước Palestine rằng họ có nguy cơ gây mất lòng cử tri Do Thái trong nước.

Một số lời đe dọa đó đến từ chính Tổng thống Trump. Vào tháng 7, ngay sau khi Carney tuyên bố ý định công nhận nhà nước Palestine của Canada, Tổng thống Trump nói rằng vấn đề này có thể khiến Canada và Hoa Kỳ khó đạt được thỏa thuận.

Nhưng vẫn chưa có gợi ý nào về những hành động cụ thể mà chính quyền có thể thực hiện. Và nhiều đồng minh đã ngụ ý rằng Hoa Kỳ không hề cố gắng thuyết phục họ thay đổi kế hoạch.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với CBS hôm Chúa Nhật rằng “chúng tôi đã có nhiều cuộc trao đổi với” những người thân cận với tổng thống, bao gồm đặc phái viên Steve Witkoff và con rể của tổng thống là Jared Kushner, về việc công nhận một nhà nước Palestine.

Dĩ nhiên, Israel đã tuyên bố sẽ áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn đối với người Palestine để đáp trả việc công nhận này. Chính phủ Israel còn đe dọa sẽ sáp nhập thêm lãnh thổ ở Bờ Tây để trả đũa động thái này tại Liên Hiệp Quốc.

Hoa Kỳ cũng thu hồi thị thực của các quan chức cao cấp của Palestine, với lý do các thành viên của Chính quyền Palestine và Tổ chức Giải phóng Palestine đã không tuân thủ luật pháp Hoa Kỳ khi bị cáo buộc duy trì mối quan hệ với các nhóm khủng bố.

Tuy nhiên, những người hiểu rõ lối suy nghĩ của chính phủ Israel và Hoa Kỳ thừa nhận rằng sự công nhận không làm thay đổi đáng kể tình hình cuộc chiến chống Hamas.

“Việc công nhận không thay đổi được thực tế trên thực địa. Nó cũng không đưa chúng ta đến gần hơn với việc thành lập một nhà nước Palestine”, một người am hiểu quan điểm của chính phủ Israel cho biết, đồng thời khẳng định lại lập trường của Israel rằng việc công nhận sẽ tiếp thêm sức mạnh cho Hamas.

Các nước khó có thể rút lại lập trường nếu không có áp lực thực sự. Hôm thứ Ba, Carney cho biết ông không lo ngại về bất kỳ phản ứng dữ dội nào từ Tòa Bạch Ốc, lập luận rằng “chúng ta có thỏa thuận thương mại tốt nhất so với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới”. Ông cũng tái khẳng định tại một sự kiện ở New York rằng “chúng ta có chính sách đối ngoại độc lập. Chúng ta đưa ra những quyết định phù hợp với các giá trị của mình”.

Macron và Thủ tướng Úc Anthony Albanese cũng hạ thấp tác động của việc công nhận này đối với mối quan hệ của họ với Hoa Kỳ trong các cuộc phỏng vấn tuần này.

Một quan chức từ một trong những quốc gia công nhận nhà nước Palestine trong tuần này thừa nhận rằng khi nói đến sự trả đũa của Hoa Kỳ, không có gì có thể bị loại trừ, nhưng lập luận rằng các biện pháp trừng phạt sẽ không có nhiều ý nghĩa.

“Hơn 140 quốc gia đã công nhận Palestine”, vị quan chức này nói. “Liệu tất cả những quốc gia này có bị trừng phạt không?”

[Politico: Trump administration keeps outrage about Palestinian state limited to sharp words]

11. Đan Mạch đóng cửa phi trường lần thứ 2 trong một tuần do phát hiện máy bay điều khiển từ xa đáng ngờ

Cảnh sát khu vực cho biết Đan Mạch đã đóng cửa không phận trên Sân bay Aalborg vào tối ngày 24 tháng 9 sau khi nhận được nhiều báo cáo về máy bay điều khiển từ xa không xác định trong khu vực.

Vụ việc xảy ra chỉ hai ngày sau khi Đan Mạch báo cáo về một vụ xâm nhập bí ẩn bằng máy bay điều khiển từ xa vào ngày 22 tháng 9.

Cảnh sát Bắc Jutland cho biết, một số máy bay điều khiển từ xa đã được phát hiện gần Sân bay Aalborg ở miền bắc Đan Mạch vào khoảng 9:44 tối giờ địa phương.

Chính quyền đã tạm dừng hoạt động tại phi trường để ứng phó với mối đe dọa tiềm tàng, chuyển hướng hai máy bay đến từ Copenhagen và một máy bay khác từ thành phố Karup của Đan Mạch. Hiện chưa rõ có bao nhiêu máy bay điều khiển từ xa có mặt trong khu vực.

Nguồn gốc của những chiếc máy bay điều khiển từ xa này cũng chưa được xác định.

“Chúng tôi chưa thể bình luận về mục đích của những chiếc máy bay điều khiển từ xa bay trong khu vực, cũng như không thể nói bất cứ điều gì về kẻ đứng sau vụ việc”, Chánh Thanh tra Cảnh sát Jesper Bojgaard Madsen cho biết.

“Tuy nhiên, tôi có thể nói rằng chúng tôi đang tiến hành một cuộc điều tra chuyên sâu và công tác tình báo nhằm làm rõ động cơ và tìm ra kẻ đứng sau chuyến bay.”

Bojgaard cũng cho biết chính quyền đã sẵn sàng hành động để chặn các máy bay điều khiển từ xa nếu cần thiết.

“Nếu có cơ hội, chúng tôi sẽ bắn hạ máy bay điều khiển từ xa”, ông nói.

Đây là lần thứ hai trong tuần này, máy bay điều khiển từ xa gây gián đoạn hoạt động hàng không của Đan Mạch. Sân bay Copenhagen đã tạm thời đóng cửa vào ngày 22 tháng 9 sau khi máy bay điều khiển từ xa được phát hiện trong khu vực.

Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cho biết vụ việc cần được xem xét trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng gần đây vào các phi trường Âu Châu và các cuộc xâm nhập trên không của Nga vào lãnh thổ NATO.

“Tôi không thể loại trừ khả năng đó là Nga”, Frederiksen nói. “Chúng tôi đã thấy máy bay điều khiển từ xa trên không phận Ba Lan mà lẽ ra không nên có. Chúng tôi đã thấy hoạt động ở Rumani. Chúng tôi đã thấy các vụ vi phạm không phận Estonia.”

Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov bác bỏ những cáo buộc về sự can thiệp của Nga là “vô căn cứ”.

Các vụ vi phạm không phận gần đây của Nga đã thách thức các giao thức của NATO về đánh chặn, leo thang căng thẳng và phòng thủ tập thể.

Cả Ba Lan và Estonia đều viện dẫn Điều 4 của NATO - một yêu cầu chính thức về việc tham khảo ý kiến với các đồng minh về mối đe dọa an ninh - sau khi xảy ra các vụ vi phạm không phận của họ. Liên minh đã phát động chiến dịch Eastern Sentry để đáp trả cuộc xâm nhập vào Ba Lan.

Phát biểu cùng Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào ngày 23 tháng 9, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông tin rằng các nước NATO nên bắn hạ máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm phạm lãnh thổ của họ.

Các quan chức ở Ba Lan và Estonia hoan nghênh khuyến nghị này. Vào ngày 10 tháng 9, Ba Lan trở thành thành viên NATO đầu tiên trực tiếp giao chiến với các phương tiện quân sự của Nga trong cuộc chiến toàn diện ở Ukraine khi nước này bắn hạ nhiều máy bay điều khiển từ xa trên lãnh thổ của mình.

[Kyiv Independent: Denmark shuts down airport over suspicious drone sightings for 2nd time this week]