Kathleen N. Hattrup, trong bản tin ngày 09/11/25 của tạp chí Aleteia, tường trình rằng: Đức Thánh Cha Leo XIV đã nói cần phải làm việc cẩn thận trong đời sống tâm linh của chúng ta -- "không vội vàng cũng không hời hợt."

Việc cử hành Thánh lễ trong một vương cung thánh đường gần 2,000 năm tuổi có thể mang lại cảm giác "bất an", Đức Giáo Hoàng Lêô lưu ý trong lễ Cung hiến Nhà thờ Thánh Gioan Latêranô này. "Nếu những người thợ xây không đào đủ sâu để tìm một nền móng vững chắc để xây dựng phần còn lại, thì toàn bộ công trình đã sụp đổ từ lâu hoặc có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào, điều này sẽ đặt chúng ta vào tình thế nguy hiểm nghiêm trọng. Tuy nhiên, may mắn thay, những người đi trước đã đặt nền móng vững chắc cho Nhà thờ Chính tòa của chúng ta, đào sâu với nỗ lực to lớn trước khi dựng lên những bức tường chào đón chúng ta, và điều này khiến chúng ta cảm thấy an tâm hơn nhiều."

Đức Thánh Cha đã nói như vậy về việc cần phải làm việc cẩn thận trong đời sống thiêng liêng của chúng ta -- "không vội vàng cũng không hời hợt".

Là những người thợ trong Giáo hội sống động, trước tiên chúng ta cũng phải đào sâu bên trong và xung quanh mình trước khi có thể xây dựng những công trình gây ấn tượng. Chúng ta phải loại bỏ bất cứ vật liệu không ổn định nào ngăn cản chúng ta tiếp cận với tảng đá vững chắc của Chúa Kitô.

Thánh lễ này đã mang đến cho Giám mục Rôma cơ hội viếng thăm nhà thờ chính tòa "của ngài" lần thứ ba trong triều giáo hoàng của ngài, sau Thánh lễ cử hành mừng ngài nhậm chức vào ngày 25 tháng 5, và Phụng vụ Lời Chúa được tổ chức vào ngày 19 tháng 9 cho công đồng giáo phận.

Sau đây là nguyên văn bài giảng của ngài dựa vào bản tiếng Anh của Tòa Thánh và một số hình ảnh trong Thánh lễ.

~

Anh chị em thân mến,

Hôm nay chúng ta mừng lễ Cung hiến Vương cung Thánh đường Thánh Gioan Latêranô, diễn ra vào thế kỷ thứ tư dưới thời Đức Giáo Hoàng Sylvester I. Vương cung Thánh đường này, tức Nhà thờ Chính tòa Rôma, được xây dựng theo lệnh của Hoàng đế Constantine, sau khi ông ban cho các Kitô hữu quyền tự do tuyên xưng đức tin và thực hành tôn giáo của họ vào năm 313.

Tại sao chúng ta vẫn tưởng niệm sự kiện này cho đến ngày nay? Chắc chắn là để tưởng nhớ, với niềm hân hoan và lòng biết ơn, một sự kiện lịch sử có tầm quan trọng to lớn đối với đời sống Giáo hội, nhưng đây không phải là lý do duy nhất. Thực ra, Vương cung Thánh đường này, “Mẹ của mọi Giáo hội”, còn hơn cả một tượng đài hay một đài tưởng niệm lịch sử. Đó là “dấu chỉ của Giáo Hội sống động, được xây dựng bằng những viên đá quý được tuyển chọn trong Chúa Kitô Giêsu, đá tảng góc tường (x. 1 Pr 2:4-5)” (Hội đồng Giám mục Ý, Nghi thức làm phép dầu và cung hiến Nhà thờ và Bàn thờ, Lời dẫn nhập). Vì vậy, điều này nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta cũng là “những viên đá sống động trên trái đất này… được xây dựng thành” một đền thờ thiêng liêng (Hiến chế Tín lý về Giáo hội Lumen Gentium, 6). Vì lý do này, như Thánh Phaolô VI đã lưu ý, cộng đồng Kitô giáo sơ khai đã sớm bắt đầu áp dụng “tên gọi Giáo Hội, nghĩa là cộng đoàn tín hữu, cho đền thờ quy tụ họ lại với nhau” (Kinh Truyền Tin, ngày 9 tháng 11 năm 1969). Chính cộng đồng giáo hội, “Giáo Hội, cộng đoàn tín hữu, [điều] mang lại cho Thánh Gioan Latêranô cấu trúc bên ngoài vững chắc và ấn tượng nhất” (ibid.). Vì vậy, khi chiêm ngưỡng tòa nhà này, chúng ta hãy suy gẫm về ý nghĩa của Giáo Hội dưới ánh sáng của các bài đọc hôm nay.

Trước hết, chúng ta hãy xem xét nền tảng của nó. Tầm quan trọng của chúng là điều hiển nhiên, và thậm chí có phần đáng lo ngại. Nếu những người thợ xây không đào đủ sâu để tìm một nền móng vững chắc để xây dựng phần còn lại, thì toàn bộ công trình đã sụp đổ từ lâu hoặc có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào, điều này sẽ đặt chúng ta vào tình thế nguy hiểm nghiêm trọng. Tuy nhiên, may mắn thay, những người đi trước đã đặt nền móng vững chắc cho Nhà thờ Chính tòa của chúng ta, đào sâu với nỗ lực to lớn trước khi dựng lên những bức tường chào đón chúng ta, và điều này khiến chúng ta cảm thấy an tâm hơn nhiều.

Đây là một lý do để suy gẫm. Là những người thợ trong Giáo hội sống động, trước tiên chúng ta cũng phải đào sâu bên trong và xung quanh mình trước khi có thể xây dựng những công trình gây ấn tượng. Chúng ta phải loại bỏ bất cứ vật liệu không ổn định nào có thể ngăn cản chúng ta tiếp cận với tảng đá vững chắc là Chúa Kitô (x. Mt 7:24-27). Đây chính xác là điều Thánh Phaolô nói đến trong bài đọc thứ hai khi ngài nói rằng “không ai có thể đặt nền móng nào khác ngoài nền móng đã được đặt sẵn, nền móng ấy là Đức Giêsu Kitô” (1 Cr 3:11). Điều này có nghĩa là chúng ta phải luôn quay về với Chúa Giêsu và Tin mừng của Người, đồng thời ngoan ngoãn tuân theo hoạt động của Chúa Thánh Thần. Nếu không, chúng ta có nguy cơ chất chồng quá nhiều công trình nặng nề lên một tòa nhà mà nền móng quá yếu để chống đỡ.

Anh chị em thân mến, khi chúng ta siêng năng làm việc để phục vụ Nước Thiên Chúa, chúng ta đừng vội vàng hay hời hợt. Chúng ta hãy đào sâu, đừng để bị cản trở bởi những tiêu chuẩn thế gian, vốn thường đòi hỏi những kết quả tức thời mà bỏ qua sự khôn ngoan của việc chờ đợi. Lịch sử ngàn năm của Giáo Hội dạy chúng ta rằng với sự giúp đỡ của Thiên Chúa, một cộng đồng đức tin đích thực chỉ có thể được xây dựng bằng sự khiêm nhường và kiên nhẫn. Một cộng đồng như vậy có khả năng lan tỏa lòng bác ái, thúc đẩy sứ mệnh, loan báo, cử hành và phục vụ Huấn quyền Tông đồ, mà ngôi đền này là trụ sở hàng đầu (x. Kinh Truyền Tin, ngày 9 tháng 11 năm 1969).

Cảnh tượng được trình bày cho chúng ta trong Tin Mừng hôm nay (Lc 19:1-10) đặc biệt soi sáng vấn đề này: Ông Giakêu, một người giàu có và quyền thế, cảm thấy xúc động khi được gặp Chúa Giêsu. Tuy nhiên, ông nhận ra mình quá thấp bé để có thể gặp Người nên quyết định trèo lên cây. Đây là một cử chỉ bất thường và không phù hợp với một người có địa vị như ông, người quen với việc nhận bất cứ thứ gì mình muốn tại sở thuế như thể đó là điều mình đáng được nhận. Tuy nhiên, lần này, con đường dài hơn và việc trèo lên cành cây có nghĩa là ông Giakêu nhận ra những giới hạn của chính mình và vượt qua những ức chế của lòng kiêu hãnh. Nhờ đó, ông có thể gặp Chúa Giêsu, Đấng đã nói với ông: "Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông" (câu 5). Cuộc gặp gỡ ấy đánh dấu sự khởi đầu một cuộc đời mới cho ông Dakêu (x. c. 8).

Khi Chúa Giêsu kêu gọi chúng ta tham gia vào công trình vĩ đại của Thiên Chúa, Người biến đổi chúng ta bằng cách khéo léo uốn nắn chúng ta theo kế hoạch cứu độ của Người. Trong những năm gần đây, hình ảnh “công trường xây dựng” thường được dùng để mô tả hành trình Hội Thánh của chúng ta. Đó là một hình ảnh đẹp đẽ, nói lên sự năng động, sáng tạo và tận tụy, cũng như sự làm việc chăm chỉ và đôi khi là những vấn đề phức tạp cần được giải quyết. Nó ghi lại những nỗ lực cụ thể, hữu hình của các cộng đoàn chúng ta khi họ phát triển mỗi ngày, chia sẻ các đặc sủng của mình dưới sự hướng dẫn của các vị mục tử. Đặc biệt, Giáo hội Rôma là một chứng nhân cho điều này trong giai đoạn thực hiện Thượng Hội đồng hiện nay. Những gì đã trưởng thành sau nhiều năm làm việc giờ đây cần được thử nghiệm và đánh giá “tại thực địa”. Điều này ngụ ý một hành trình gian nan, nhưng chúng ta không được nản lòng. Thay vào đó, chúng ta nên tiếp tục với niềm tin vào những nỗ lực cùng nhau phát triển.

Việc xây dựng công trình vĩ đại mà chúng ta đang hiện diện trong đó đã trải qua những khoảnh khắc quan trọng, những trì hoãn và thay đổi so với kế hoạch ban đầu. Tuy nhiên, nhờ sự kiên trì của những người đi trước, giờ đây chúng ta có thể quy tụ tại nơi tuyệt vời này. Tại Rôma, một điều tốt đẹp lớn lao đang phát triển nhờ nỗ lực của nhiều người. Chúng ta đừng để sự mệt mỏi ngăn cản chúng ta nhận ra và tôn vinh điều tốt đẹp này, để chúng ta có thể nuôi dưỡng và đổi mới lòng nhiệt thành của mình. Xét cho cùng, chính qua đức ái hành động mà bộ mặt của Giáo hội được định hình, làm cho mọi người ngày càng thấy rõ hơn rằng Giáo hội là một “người mẹ”, “mẹ của tất cả các Giáo hội”, hay thậm chí là một “người mẹ”, như Thánh Gioan Phaolô II đã nói khi nói chuyện với trẻ em vào chính ngày lễ này (xem Diễn từ Cung hiến Vương cung Thánh đường Thánh Gioan Latêranô, ngày 9 tháng 11 năm 1986).

Cuối cùng, tôi muốn đề cập đến một khía cạnh thiết yếu trong sứ mệnh của Nhà thờ Chính tòa: phụng vụ. Phụng vụ là “đỉnh cao mà hoạt động của Giáo hội hướng tới... là nguồn mạch tuôn trào mọi năng lực của Giáo hội” (Hiến chế về Phụng vụ Thánh Sacrosanctum Concilium, 10). Trong đó, chúng ta tìm thấy những chủ đề tương tự đã được đề cập: chúng ta được xây dựng như đền thờ của Thiên Chúa, như nơi Người ngự trong Chúa Thánh Thần và chúng ta được ban sức mạnh để rao giảng Chúa Kitô giữa thế giới (x. ibid., 2). Vì vậy, việc chăm sóc phụng vụ, đặc biệt là tại Tòa Thánh Phêrô, phải làm sao để phụng vụ có thể trở thành mẫu gương cho toàn thể dân Chúa. Phụng vụ phải tuân thủ các chuẩn mực đã được thiết lập, chú ý đến những nhạy cảm khác nhau của những người tham dự và tuân thủ nguyên tắc hội nhập văn hóa một cách khôn ngoan (x. ibid., 37-38).

Đồng thời, cần phải mãi trung thành với sự trang nhã long trọng vốn đặc trưng cho truyền thống Rôma, điều có thể mang lại nhiều lợi ích cho linh hồn những ai tích cực tham gia (x. ibid., 14). Cần hết sức lưu ý đến việc đảm bảo để vẻ đẹp giản dị của các nghi lễ nói lên giá trị của việc thờ phượng đối với sự phát triển hài hòa toàn thể Thân Thể Chúa. Như thánh Augustinô đã nói, “vẻ đẹp không gì khác hơn là tình yêu, và tình yêu là sự sống” (Diễn từ 365, 1). Chân lý này được hiện thực hóa một cách nổi bật trong phụng vụ, và tôi hy vọng rằng những ai đến gần bàn thờ của Nhà thờ Chính tòa Rôma sẽ ra về với đầy tràn ân sủng mà Chúa muốn tuôn đổ trên thế giới (x. Ed 47:1-2, 8-9, 12).