Theo tin Tòa Thánh, tại Quảng trường Thánh Phêrô, Thứ Tư, ngày 29 tháng 10 năm 2025, Đức Leo XIV đã dành cho công chúng một buổi tiếp kiến đầy hân hoan, trong đó, ngài đã có bài giáo lý như thường lệ. Lần này, ngài đề cập tới việc kỷ niệm 60 năm ngày ban hành tuyên ngôn Nostra Aetate. Sau đây là bản chuyển ngữ bài giáo lý của ngài, dựa vào bản tiếng Anh của Tòa Thánh:

Anh chị em thân mến, những người hành hương trong đức tin và đại diện của các truyền thống tôn giáo khác nhau! Chào mừng anh chị em!

Trọng tâm của bài suy niệm hôm nay, trong buổi Tiếp kiến Chung này dành cho đối thoại liên tôn, tôi muốn đặt những lời của Chúa Giêsu nói với người phụ nữ Samaria: “Thiên Chúa là Thần Khí, và những ai thờ phượng Người phải thờ phượng trong Thần Khí và sự thật” (Ga 4:24). Trong Tin Mừng, cuộc gặp gỡ này cho thấy bản chất của đối thoại tôn giáo đích thực: một sự trao đổi được thiết lập khi mọi người cởi mở với nhau bằng sự chân thành, lắng nghe chăm chú và làm phong phú lẫn nhau. Đó là một cuộc đối thoại xuất phát từ cơn khát: cơn khát của Thiên Chúa đối với trái tim con người, và cơn khát của con người đối với Thiên Chúa. Bên giếng nước Sychar, Chúa Giêsu đã vượt qua những rào cản về văn hóa, phái tính và tôn giáo. Người mời gọi người phụ nữ Samaria đến với một sự hiểu biết mới về việc thờ phượng, một sự thờ phượng không bị giới hạn ở một nơi chốn cụ thể – “không phải trên núi hay ở Giêrusalem” – nhưng được thực hiện trong Thần Khí và chân lý. Khoảnh khắc này nắm bắt được cốt lõi của chính cuộc đối thoại liên tôn: khám phá sự hiện diện của Thiên Chúa vượt trên mọi ranh giới và lời mời gọi cùng nhau tìm kiếm Người với lòng tôn kính và khiêm nhường.

Cách đây sáu mươi năm, vào ngày 28 tháng 10 năm 1965, Công đồng Vatican II, với việc ban hành Tuyên ngôn Nostra Aetate, đã mở ra một chân trời mới của sự gặp gỡ, tôn trọng và lòng hiếu khách thiêng liêng. Văn kiện sáng ngời này dạy chúng ta gặp gỡ tín đồ của các tôn giáo khác không phải như những người ngoài cuộc, mà như những người bạn đồng hành trên con đường chân lý; tôn trọng những khác biệt khẳng định tính nhân bản chung của chúng ta; và nhận ra, trong mỗi cuộc tìm kiếm tôn giáo chân thành, một sự phản ảnh của Mầu nhiệm thần linh duy nhất bao trùm toàn thể tạo vật.

Cách riêng, không nên quên rằng tập chú ban đầu của Nostra Aetate là hướng đến thế giới Do Thái, mà Thánh Gioan XXIII muốn tái lập mối quan hệ ban đầu. Lần đầu tiên trong lịch sử Giáo hội, một luận thuyết giáo lý về nguồn gốc Do Thái của Kitô giáo đã được hình thành, và trên bình diện Kinh thánh và thần học, điều này sẽ đại diện cho một điểm không thể quay trở lại. Một “mối dây… gắn kết thiêng liêng dân Giao ước Mới với dòng dõi Áp-ra-ham. Do đó, Giáo hội Chúa Kitô thừa nhận rằng, theo kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa, khởi đầu đức tin và sự tuyển chọn của Giáo hội đã được tìm thấy nơi các Tổ phụ, Môsê và các ngôn sứ” (Nostra Aetate, 4). Theo cách này, Giáo hội, “luôn ghi nhớ di sản chung với người Do Thái và được thúc đẩy không phải bởi lý do chính trị mà bởi tình yêu thiêng liêng của Tin Mừng, lên án sự thù hận, bách hại, và các hành vi bài Do Thái nhắm vào người Do Thái bất cứ lúc nào và bởi bất cứ ai” (ibid.). Kể từ đó, tất cả các vị tiền nhiệm của tôi đều lên án chủ nghĩa bài Do Thái bằng những lời lẽ rõ ràng. Và vì vậy, tôi cũng khẳng định rằng Giáo hội không dung túng chủ nghĩa bài Do Thái và đấu tranh chống lại nó, trên nền tảng chính Tin Mừng.

Ngày nay, chúng ta có thể nhìn lại với lòng biết ơn tất cả những gì đã đạt được trong cuộc đối thoại Do Thái-Công Giáo trong suốt sáu thập niên qua. Điều này không chỉ nhờ nỗ lực của con người, mà còn nhờ sự trợ giúp của Thiên Chúa, Đấng, theo niềm tin Kitô giáo, chính là đối thoại. Chúng ta không thể phủ nhận rằng đã có những hiểu lầm, khó khăn và xung đột trong giai đoạn này, nhưng những điều này chưa bao giờ ngăn cản cuộc đối thoại tiếp tục. Ngay cả ngày nay, chúng ta không được để hoàn cảnh chính trị và sự bất công của một số người làm chúng ta mất đi tình bạn, nhất là khi chúng ta đã đạt được rất nhiều thành tựu cho đến nay.

Tinh thần của Nostra Aetate tiếp tục soi sáng con đường của Giáo hội. Giáo hội thừa nhận rằng tất cả các tôn giáo đều có thể phản chiếu “một tia sáng của Chân lý soi sáng mọi người” (NA, 2) và tìm kiếm câu trả lời cho những mầu nhiệm lớn lao của sự hiện hữu nhân bản, để cuộc đối thoại không bao giờ chỉ mang tính trí thức, mà còn mang tính tâm linh sâu sắc. Tuyên ngôn mời gọi tất cả người Công Giáo – giám mục, giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân – chân thành dấn thân vào đối thoại và hợp tác với tín đồ các tôn giáo khác, nhìn nhận và thúc đẩy tất cả những gì tốt đẹp, chân thật và thánh thiện trong truyền thống của họ (x. ibid.). Điều này ngày nay là cần thiết ở hầu hết mọi thành phố, nơi mà, do tính di động của con người, những khác biệt về tinh thần và văn hóa của chúng ta được kêu gọi gặp gỡ nhau và sống chung trong tình huynh đệ.

Nostra Aetate nhắc nhở chúng ta rằng đối thoại đích thực bắt nguồn từ tình yêu, nền tảng duy nhất của hòa bình, công lý và hòa giải, đồng thời kiên quyết bác bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử hoặc đàn áp, khẳng định phẩm giá bình đẳng của mỗi con người (x. NA, 5).

Vì vậy, anh chị em thân mến, sáu mươi năm sau Nostra Aetate, chúng ta có thể tự hỏi: chúng ta có thể cùng nhau làm gì? Câu trả lời rất đơn giản: chúng ta có thể hành động cùng nhau. Hơn bao giờ hết, thế giới của chúng ta cần sự hiệp nhất, tình bạn và sự hợp tác của chúng ta. Mỗi người trong các tôn giáo của chúng ta có thể góp phần xoa dịu nỗi đau khổ của con người và chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta, hành tinh Trái Đất.

Truyền thống của mỗi quốc gia đều dạy về chân lý, lòng cảm thương, hòa giải, công lý và hòa bình. Chúng ta phải luôn tái khẳng định tinh thần phục vụ nhân loại. Cùng nhau, chúng ta phải cảnh giác trước sự lạm dụng danh Chúa, tôn giáo và đối thoại, cũng như trước những nguy cơ do chủ nghĩa chính thống và cực đoan tôn giáo gây ra. Chúng ta cũng phải đối diện với sự phát triển có trách nhiệm của trí tuệ nhân tạo, bởi vì, nếu được coi là một giải pháp thay thế cho con người, nó có thể vi phạm nghiêm trọng phẩm giá vô hạn của con người và vô hiệu hóa những trách nhiệm cơ bản của họ. Truyền thống của chúng ta có những đóng góp to lớn cho việc nhân bản hóa kỹ thuật và do đó truyền cảm hứng cho việc quản lý kỹ thuật, bảo vệ các quyền cơ bản của con người.

Như chúng ta đều biết, các tôn giáo của chúng ta dạy rằng hòa bình bắt đầu từ trái tim con người. Về mặt này, tôn giáo có thể đóng một vai trò nền tảng. Chúng ta phải khôi phục hy vọng cho cuộc sống bản thân, gia đình, khu phố, trường học, làng mạc, đất nước và thế giới của chúng ta. Hy vọng này dựa trên niềm tin tôn giáo của chúng ta, trên niềm tin rằng một thế giới mới là điều có thể.

Sáu mươi năm trước, Nostra Aetate đã mang lại hy vọng cho thế giới sau Thế chiến thứ hai. Ngày nay, chúng ta được kêu gọi thắp lại hy vọng đó trên thế giới, vốn bị tàn phá bởi chiến tranh và môi trường thiên nhiên đang bị suy thoái. Chúng ta hãy cùng nhau hợp tác, bởi vì nếu chúng ta đoàn kết, mọi điều đều có thể. Chúng ta hãy đảm bảo rằng không gì có thể chia rẽ chúng ta. Và với tinh thần này, tôi muốn một lần nữa bày tỏ lòng biết ơn đối với sự hiện diện và tình hữu nghị của các bạn. Chúng ta hãy cùng nhau truyền tải tinh thần hữu nghị và hợp tác này đến thế hệ tương lai, bởi vì đó chính là trụ cột thực sự cho đối thoại.

Và giờ đây, chúng ta hãy dành một chút thời gian để cầu nguyện thầm lặng: lời cầu nguyện có sức mạnh biến đổi thái độ, suy nghĩ, lời nói và hành động của chúng ta.

***

LỜI KÊU GỌI

Những ngày gần đây, Jamaica đã hứng chịu cơn bão Melissa, một cơn bão có sức tàn phá khủng khiếp, gây ra lũ lụt dữ dội. Hiện cơn bão đang quét qua Cuba với sức tàn phá khủng khiếp. Hàng ngàn người đã phải di dời, trong khi nhà cửa, cơ sở hạ tầng và một số bệnh viện đã bị hư hại. Tôi xin bày tỏ sự gần gũi với mọi người, cầu nguyện cho những người đã mất mạng, cho những người đang phải chạy trốn và cho những người dân đang trải qua những giờ phút lo lắng và bất an, chờ đợi diễn biến của cơn bão. Tôi khuyến khích chính quyền dân sự làm mọi điều có thể và cảm ơn các cộng đồng Kitô giáo, cùng với các tổ chức tình nguyện, vì sự cứu trợ mà họ đang cung cấp.

______________________________

Lời chào đặc biệt:

Tôi xin gửi lời chào nồng nhiệt đến tất cả các tín hữu hành hương và du khách nói tiếng Anh tham dự buổi tiếp kiến hôm nay, đặc biệt là những người đến từ Anh, Ái nhĩ lan, Na Uy, Thụy Điển, Ghana, Kenya, Nigeria, Uganda, Zimbabwe, Úc, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Hàn Quốc, Canada và Hoa Kỳ.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với sự hiện diện của các nhà lãnh đạo và đại diện của các tôn giáo ngoài Kitô giáo.

Nguyện xin Thiên Chúa, Đấng tạo dựng nên mọi người nam và nữ, đổ vào lòng chúng ta tinh thần yêu thương huynh đệ để chúng ta có thể nhận ra dấu ấn của lòng nhân từ và vẻ đẹp của Thiên Chúa trong mỗi con người.