1. Putin chỉ trích NATO, Tổng thống Trump và Tomahawks—5 điểm đáng chú ý
Putin đã chỉ trích NATO và phản bác lại những lời lẽ hùng hồn của Tổng thống Trump trong lần xuất hiện dài hiếm hoi trước công chúng tại Sochi. Newsweek đã tổng hợp năm điểm chính từ bài phát biểu này.
Nhà độc tài Nga đã đưa ra giọng điệu hiếu chiến khác thường, đưa ra cảnh báo nghiêm khắc về khả năng trả đũa đối với sự ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine và sự mở rộng NATO.
Bình luận của ông được đưa ra khi cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục diễn ra trong năm thứ ba, trong khi Tổng thống Trump vẫn đang cố gắng đàm phán lệnh ngừng bắn giữa hai nước, nhưng cho đến nay vẫn chưa thành công.
Putin đã có bài phát biểu kéo dài gần bốn giờ tại Nhóm Thảo luận Valdai ở Sochi, một diễn đàn thảo luận thường niên do một viện nghiên cứu tổ chức. Năm điểm chính cần lưu ý là:
1. Putin cảnh báo Hoa Kỳ về hỏa tiễn Tomahawk
Bạo chúa Nga cảnh báo rằng nếu Hoa Kỳ gửi hỏa tiễn Tomahawk tới Ukraine, điều mà quốc gia đang bị bao vây này từ lâu đã yêu cầu, thì đây sẽ là sự leo thang mạnh mẽ trong cuộc xung đột.
“Không thể sử dụng Tomahawk nếu không có sự tham gia trực tiếp của quân nhân Mỹ”, Putin nói. “Điều này sẽ đồng nghĩa với một giai đoạn leo thang hoàn toàn mới, mới về chất, bao gồm cả trong quan hệ giữa Nga và Hoa Kỳ.”
Hỏa tiễn Tomahawk có tầm bắn khoảng 1.600 km, cho phép Ukraine tấn công các mục tiêu quân sự sâu trong lãnh thổ Nga. Phó Tổng thống J.D. Vance tuần trước cho biết chính quyền Tổng thống Trump đang xem xét yêu cầu cung cấp hỏa tiễn từ Ukraine, nhưng Tổng thống Trump vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng.
2. Bác bỏ lời chế giễu “Hổ giấy” của Tổng thống Trump
Putin phản bác lại lời mô tả của Tổng thống Trump về Nga là “hổ giấy” vì không thể đánh bại được nước láng giềng nhỏ hơn sau nhiều năm chiến tranh.
Ông nói: “Một con hổ giấy. Vậy thì sao? Hãy đi giải quyết con hổ giấy này. Nếu chúng ta đang chiến đấu với toàn bộ khối NATO, chúng ta đang di chuyển, đang tiến lên, và chúng ta cảm thấy tự tin, và chúng ta là một 'con hổ giấy', vậy thì NATO là gì?”
Bất chấp sự phản bác đối với bình luận của Tổng thống Trump, Bạo chúa Nga cũng ca ngợi những nỗ lực của tổng thống Hoa Kỳ trong việc bảo đảm hòa bình và cho biết ông đồng ý với tuyên bố của Tổng thống Trump rằng cuộc chiến có thể tránh được nếu Tổng thống Trump còn tại nhiệm.
Ông nói rằng chính quyền Hoa Kỳ hiện tại dường như “chủ yếu được dẫn dắt bởi lợi ích riêng của mình”, và nói thêm: “Tôi tin rằng đây là một đường lối hợp lý. Nhưng nếu quý vị thứ lỗi, Nga cũng có quyền được dẫn dắt bởi lợi ích quốc gia của mình.”
3. Bỏ qua mối lo ngại về máy bay điều khiển từ xa của NATO
Putin chế giễu sự lo ngại của phương Tây về các cuộc xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa vào không phận NATO và cáo buộc các quốc gia Âu Châu sử dụng chúng để gây căng thẳng.
Bạo chúa Nga nói đùa: “Tôi sẽ không làm điều đó nữa – sẽ không tới Pháp, Đan Mạch, Copenhagen, Lisbon - bất cứ nơi nào chúng có thể tới”.
Trong những tháng gần đây, ít nhất mười quốc gia Âu Châu đã cáo buộc Nga đưa máy bay điều khiển từ xa vào lãnh thổ của họ.
4. Đe dọa trả đũa việc NATO quân sự hóa
Putin cáo buộc các quốc gia Âu Châu gây ra bất ổn bằng cách tăng chi tiêu quân sự và tăng cường hội nhập trong NATO.
“Chúng tôi đang theo dõi sát sao quá trình quân sự hóa đang leo thang ở Âu Châu”, ông nói. “Tôi nghĩ không ai nghi ngờ rằng những biện pháp như vậy sẽ buộc Nga phải hành động, và các biện pháp đối phó của Nga sẽ sớm xuất hiện. Có vẻ như phản ứng trước những mối đe dọa này, nói một cách nhẹ nhàng, sẽ rất thuyết phục.”
5. Gọi quyết định gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan là 'ngu ngốc'
Putin chỉ trích quyết định gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan, cho rằng điều này có nghĩa là các nước này đã mất đi tính trung lập.
“Việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO là điều ngu ngốc. Chúng tôi chưa bao giờ gặp vấn đề gì với Thụy Điển, chứ đừng nói đến Phần Lan. Hoàn toàn không có vấn đề gì… cả Phần Lan và Thụy Điển đều đã mất đi lợi thế từ vị thế trung lập của mình”, ông nói.
Cả hai nước Bắc Âu đều gia nhập NATO sau khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine vào năm 2022. Putin từ lâu đã coi sự mở rộng của NATO là một mối đe dọa và đã cảnh báo liên minh này không nên tiến gần hơn đến ngưỡng cửa của mình.
[Newsweek: Putin Lets Rip on NATO, Trump and Tomahawks—5 Takeaways]
2. Vụ tấn công kép ‘man rợ’ của Nga vào nhà ga xe lửa ở tỉnh Sumy khiến 1 người thiệt mạng, ít nhất 30 người bị thương
Các nhà chức trách cho biết một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga vào một nhà ga xe lửa ở Tỉnh Sumy vào ngày 4 tháng 10 đã khiến một người thiệt mạng và ít nhất 30 người khác bị thương, trong đó có 3 trẻ em.
Máy bay điều khiển từ xa đã tấn công nhà ga ở thành phố Shostka, tỉnh Sumy, làm hư hại hai đoàn tàu. Video từ hiện trường cho thấy nhiều toa tàu của một trong số đó đã bốc cháy.
Theo Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, hành khách và công nhân Ukrzaliznytsia có mặt tại hiện trường vào thời điểm xảy ra vụ tấn công.
Văn phòng Công tố Sumy báo cáo vào ngày 4 tháng 10 rằng thi thể của một người đàn ông 71 tuổi đã được tìm thấy trong toa tàu sau vụ tấn công và phân loại tố tụng hình sự đã được thay đổi thành Phần 2 của Điều 438 Bộ luật Hình sự Ukraine (phạm tội ác chiến tranh dẫn đến tử vong của một người).
Suspilne Sumy đưa tin vào ngày 4 tháng 10 rằng có hai người đang được chăm sóc đặc biệt. Trong số những người bị thương có một phụ nữ 44 tuổi và ba con trai của bà, lần lượt 14, 11 và 7 tuổi.
Theo Ukrzaliznytsia, đây là một cuộc tấn công kép. “Cuộc tấn công thứ hai vào đầu máy điện xảy ra trong khi cuộc di tản đã diễn ra”, thông cáo viết.
“Đó là một cuộc tấn công hèn nhát nhằm mục đích ngăn chặn sự kết nối với các khu vực tiền tuyến của chúng tôi.”
Một video khác được đăng lên mạng xã hội dường như cho thấy khoảnh khắc chiếc máy bay điều khiển từ xa thứ hai lao vào gần địa điểm va chạm đầu tiên.
Các dịch vụ khẩn cấp đang có mặt tại hiện trường, lực lượng cấp cứu đang hỗ trợ những người bị thương và số lượng nạn nhân cũng như mức độ thiệt hại đang được xác định.
Oleh Hryhorov, nhà lãnh đạo chính quyền quân sự khu vực Sumy, cho biết quân đội Nga “cố tình” tấn công một chuyến tàu chở khách đang đi từ Shostka đến Kyiv.
“Người Nga không thể nào không biết rằng họ đang tấn công dân thường. Và đây là hành động khủng bố mà thế giới không được phép phớt lờ”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen đã lên án vụ tấn công vào ngày 4 tháng 10.
“Những cảnh tượng gây sốc xuất hiện ở ga xe lửa Shostka cho thấy sự liều lĩnh và sẵn sàng liên tục tấn công vào dân thường của Nga”, von der Leyen nói.
“Liên Hiệp Âu Châu và các đối tác toàn cầu phải tiếp tục tăng cường áp lực lên Nga cho đến khi nước này chấp nhận một nền hòa bình công bằng và lâu dài.”
Trước đó, Nga đã tấn công vào cơ sở hạ tầng hỏa xa ở Tỉnh Odesa vào ngày 2 tháng 10. Phó Thủ tướng phụ trách Khôi phục Oleksii Kuleba cho biết có một người bị thương.
Các cuộc tấn công này cho thấy chiến lược đang diễn ra của Nga là nhắm vào cơ sở hạ tầng dân sự để gây áp lực với Ukraine, trong khi Mạc Tư Khoa tiếp tục bác bỏ lời kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện.
Nga thực hiện các cuộc tấn công hàng ngày vào Tỉnh Sumy, giáp ranh với lãnh thổ của mình.
Nga có mục tiêu mở một mặt trận mới ở Tỉnh Sumy vào mùa xuân, chiếm giữ một số thị trấn vào tháng 5 và tháng 6 và tiến đến gần thủ phủ của khu vực này trong vòng 20 km (12 dặm).
Tổng thống Zelenskiy tuyên bố vào ngày 12 tháng 9 rằng lực lượng Ukraine đã “hoàn toàn ngăn chặn” cuộc tấn công Sumy của Nga.
[Kyiv Independent: ‘Savage’ Russian double-tap strike on railway station in Sumy Oblast kills 1, injures at least 30]
3. Vai trò của Ukraine trong bức tường chống máy bay điều khiển từ xa
Ukraine đã nêu vấn đề về một hệ thống phòng không chung kể từ khi cuộc chiến tranh toàn diện bắt đầu. Sau những vụ vi phạm không phận gần đây của NATO, Liên Hiệp Âu Châu đã thừa nhận nhu cầu này.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte phát biểu sau khi bà von der Leyen công bố việc Liên Hiệp Âu Châu phân bổ 2 tỷ euro (2,3 tỷ đô la) cho máy bay điều khiển từ xa của Ukraine: “ Ukraine đóng vai trò là tuyến phòng thủ đầu tiên cho các quốc gia thành viên NATO tại Âu Châu”.
Rutte cho biết: “Lý do chúng tôi giúp đỡ người Ukraine là vì điều này liên quan đến các giá trị của chúng tôi, nhưng thực ra cũng liên quan đến tuyến phòng thủ đầu tiên - sự an toàn chung của chúng tôi”.
Chuyên môn của Kyiv được coi là thiết yếu để xây dựng các hệ thống phát hiện và đánh chặn, và Ukraine đã bắt đầu chia sẻ trực tiếp chuyên môn này với các đối tác của mình.
“Nhóm chuyên gia của chúng tôi đã bắt đầu điều động một phái đoàn tại Đan Mạch để chia sẻ kinh nghiệm của Ukraine trong việc chống lại máy bay điều khiển từ xa”, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy viết vào ngày 26 tháng 9. “Các chuyên gia của chúng tôi đã đến để tham gia các cuộc tập trận chung với các đối tác, có thể trở thành nền tảng cho một hệ thống mới chống lại máy bay điều khiển từ xa của Nga và bất kỳ quốc gia nào khác”.
Ông nói thêm rằng kinh nghiệm của Ukraine là “có liên quan nhất ở Âu Châu hiện nay” và chuyên môn, chuyên gia và công nghệ của Ukraine “có thể trở thành yếu tố quan trọng của Bức tường máy bay điều khiển từ xa trong tương lai của Âu Châu”.
Nghị sĩ Oleksandr Merezhko, nhà lãnh đạo ủy ban đối ngoại, lập luận rằng mặc dù không có thỏa thuận cụ thể nào tại Copenhagen, nhưng ý nghĩa của hội nghị thượng đỉnh nằm ở cuộc thảo luận.
“Các nhà lãnh đạo đã gặp nhau, họ thống nhất trong việc thừa nhận rằng có một mối đe dọa, rằng mối đe dọa này đến từ Nga và cần phải hành động về vấn đề này”, ông nói với tờ Kyiv Independent.
[Kyiv Independent: Ukraine's role in the drone’s wall]
4. Cảnh sát Georgia đàn áp người biểu tình khi hàng ngàn người tuần hành đến dinh tổng thống
Cảnh sát Georgia đã trấn áp người biểu tình bằng vòi rồng và bình xịt hơi cay vào tối ngày 4 tháng 10 khi những người hoạt động cố gắng đột nhập vào dinh tổng thống ở Tbilisi.
Các cuộc biểu tình diễn ra trùng với thời điểm diễn ra cuộc bầu cử địa phương, khiến các đảng đối lập kêu gọi biểu tình rầm rộ phản đối đảng Giấc mơ Georgia cầm quyền.
Hàng ngàn người đã xuống đường khi cuộc bỏ phiếu bắt đầu vào ngày 4 tháng 10, theo bản tin Georgia của Đài Phát thanh Âu Châu Tự do. Khoảng 7 giờ tối, đám đông bắt đầu diễn hành đến dinh tổng thống.
Một số người biểu tình đã cố gắng vượt qua hàng rào cung điện, khiến Bộ Nội vụ Georgia tuyên bố cuộc biểu tình là bất hợp pháp và ra lệnh giải tán đám đông. Cảnh sát sau đó đã điều động vòi rồng và bình xịt hơi cay để trấn áp người biểu tình.
Bộ Nội vụ tuyên bố rằng 14 sĩ quan đã bị thương trong các cuộc đụng độ với người biểu tình, trong khi đoạn video ghi lại cuộc biểu tình cũng cho thấy một số người biểu tình bị thương.
Một số người biểu tình đã bắt đầu dựng rào chắn gần dinh tổng thống. Những người khác đã tập trung tại Quảng trường Tự do ở Tbilisi trên Đại lộ Rustaveli, nơi đã diễn ra nhiều cuộc biểu tình lớn trong hai năm qua.
Cựu Tổng thống Georgia Salome Zourabichvili chỉ trích vụ đột nhập bất thành và kêu gọi người biểu tình giữ thái độ ôn hòa.
“Là một tổng thống hợp pháp, tôi chính thức bác bỏ điều này và tiếp tục sát cánh cùng người dân của mình một cách hòa bình cho đến khi chúng ta có được cuộc bầu cử mới”, Zourabichvili nói.
Zourabichvili trước đây đã lãnh đạo các cuộc biểu tình chống chính phủ và kêu gọi người dân Georgia biểu tình để ủng hộ các lý tưởng dân chủ và bầu cử tự do.
Cuộc bầu cử quốc hội năm ngoái đã châm ngòi cho phong trào phản đối trên toàn quốc tại Georgia, sau khi đảng Giấc mơ Georgia thân Nga đánh bại đảng đối lập thân Âu Châu trong cuộc bỏ phiếu bị chỉ trích vì cáo buộc gian lận bầu cử tràn lan.
Sau cuộc bỏ phiếu, Ủy ban Âu Châu đã đình chỉ tiến trình gia nhập Liên Hiệp Âu Châu của Georgia, làm nổi bật sự rạn nứt ngày càng gia tăng giữa Tbilisi và phương Tây. Một làn sóng biểu tình khác lại nổ ra sau khi Thủ tướng Irakli Kobakhidze quyết định hoãn việc Georgia gia nhập Liên Hiệp Âu Châu đến năm 2028.
Đảng Giấc mơ Georgia, hiện do Kobakhidze lãnh đạo, đã phải đối mặt với cáo buộc thoái trào dân chủ và đưa đất nước đến gần Điện Cẩm Linh hơn.
Phó lãnh đạo phe đối lập lưu vong của Belarus, Pavel Latushka, hoan nghênh các cuộc biểu tình khi người Georgia tiếp tục biểu tình.
“Người dân Georgia đang đấu tranh cho tự do, cho dân chủ. Cho một tương lai Âu Châu đáng trân trọng đang bị cướp mất khỏi họ. Tất cả sự ủng hộ của tôi, và tôi tin chắc rằng cũng đúng với hàng triệu người Belarus, đều dành cho các bạn. Các bạn phải chinh phục như thế nào, thì các bạn sẽ chinh phục như thế ấy,” ông viết trong một bài đăng gửi X.
Sau cuộc bầu cử Tổng thống Belarus năm 2020, phe đối lập của nước này đã phải lưu vong khi Tổng thống đương nhiệm Alexander Lukashenko tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử được nhiều người coi là giả mạo.
Với sự hỗ trợ của Nga, Lukashenko đã dập tắt các cuộc biểu tình lan rộng vào năm 2020, nổ ra để phản đối kết quả bầu cử.
Nga bị cáo buộc can thiệp vào các cuộc bầu cử và chính trị nước ngoài nhằm mục đích củng cố ảnh hưởng của mình.
Vào ngày 28 tháng 9, chính quyền địa phương đã báo cáo về những nỗ lực phá hoại cuộc bầu cử quốc hội Moldova, được coi là then chốt cho tương lai chính trị của đất nước.
Bộ Ngoại giao Moldova cho biết, các mối đe dọa đánh bom đã được báo cáo tại các điểm bỏ phiếu của Moldova ở Bỉ, Ý, Rumani, Tây Ban Nha và Hoa Kỳ, trong những gì các quan chức mô tả là “cuộc tấn công của Liên bang Nga vào tiến trình bầu cử tại Cộng hòa Moldova”.
[Kyiv Independent: Georgian police crack down on protesters as thousands march on presidential palace]
5. Anh tấn công vào Hạm đội Bóng tối của Nga trong nỗ lực trừng phạt mới
Vương quốc Anh đã áp đặt lệnh trừng phạt mới toàn diện đối với cơ sở hạ tầng xuất khẩu dầu mỏ của Nga, nhắm vào 137 thực thể bao gồm tàu chở dầu, công ty vận chuyển và công ty năng lượng có liên quan đến những gì mà các quan chức gọi là “hạm đội bóng tối” của Điện Cẩm Linh, được sử dụng để trốn tránh giá trần của phương Tây.
Các biện pháp này được Ngoại trưởng Anh David Lammy công bố vào thứ Hai, ông cho biết mục tiêu là ngăn chặn Nga tiếp tục tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine thông qua nguồn dự trữ dầu mỏ của nước này.
Lammy cho biết trong một tuyên bố chính thức: “Các lệnh trừng phạt mới sẽ tiếp tục phá vỡ hạm đội ngầm của Putin và làm cạn kiệt nguồn thu từ dầu mỏ quan trọng của Nga”.
Anh đã ban hành nhiều lệnh trừng phạt nhắm vào hạm đội ngầm này.
Trong số các mục tiêu của lệnh trừng phạt mới có 135 tàu đã vận chuyển lượng dầu ước tính trị giá 24 tỷ đô la của Nga kể từ đầu năm 2024.
Anh cũng đưa Intershipping LLC vào danh sách đen vì cho rằng công ty này đã giúp Nga ngụy trang các tàu chở dầu này dưới cờ Gabon, và Litasco Middle East DMCC, một công ty kinh doanh dầu mỏ có liên hệ với Lukoil.
Cơ quan tình báo Ukraine nói với Ukrinform rằng Trung Quốc đã cung cấp cho Nga dữ liệu vệ tinh được sử dụng để tấn công tấn công hỏa tiễn vào các địa điểm của Ukraine, bao gồm cả các cơ sở do nước ngoài sở hữu.
Lammy cho biết các lệnh trừng phạt mới sẽ làm gián đoạn dòng tiền chảy vào cỗ máy chiến tranh của Putin “khi ông tiếp tục trì hoãn và trì hoãn các cuộc đàm phán hòa bình nghiêm chỉnh”.
Cuộc đàn áp diễn ra khi Vương quốc Anh và Liên minh Âu Châu thắt chặt việc thực thi giá dầu trần, một nỗ lực quan trọng của phương Tây nhằm kiềm chế doanh thu của Nga trong khi vẫn duy trì nguồn cung toàn cầu ổn định
Theo các quan chức Anh, các tàu ngầm đã trở thành một lỗ hổng nghiêm trọng, cho phép Mạc Tư Khoa bán dầu với giá cao hơn mức trần 60 đô la một thùng bằng cách chuyển hướng hàng hóa thông qua các bên trung gian mờ ám.
Động thái này làm tăng thêm áp lực kinh tế lên Mạc Tư Khoa, vốn đang phải vật lộn với tình trạng thiếu lao động, lạm phát và nợ công gia tăng khi chiến tranh kéo dài sang năm thứ ba.
Lammy cam kết Vương quốc Anh sẽ “tiếp tục sử dụng toàn bộ sức mạnh của chế độ trừng phạt để tăng cường áp lực kinh tế ở mọi khía cạnh và sát cánh cùng Ukraine”.
Vương quốc Anh đã trừng phạt hơn 2.000 cá nhân và tổ chức kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2 năm 2022, trong khi Liên Hiệp Âu Châu đã ban hành hơn 2.500 lệnh trừng phạt.
[Politico: UK Targets Russia’s Shadow Fleet in Major New Sanctions Push]
6. Khi các vụ nhìn thấy máy bay điều khiển từ xa bí ẩn ngày càng tăng, đây là những gì Nga có thể đạt được từ chúng
Một loạt vụ phát hiện máy bay điều khiển từ xa trên khắp các nước NATO đang bắt đầu trông giống như một chiến dịch rộng lớn hơn, có sự phối hợp, với nghi ngờ ngày càng đổ dồn vào Nga là thủ phạm.
Ivan Stupak, một chuyên gia quân sự và cựu sĩ quan của Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU, nói với tờ Kyiv Independent rằng: “Tất cả những máy bay điều khiển từ xa này đều bay qua các địa điểm chiến lược hoặc quân sự, điều này cho thấy rõ ràng đây không phải là hành vi côn đồ ngẫu nhiên mà là hành động có chủ đích và phối hợp”.
Trong vài tuần qua, máy bay điều khiển từ xa đã xâm phạm không phận của ít nhất tám quốc gia Âu Châu. Làn sóng này bắt đầu với 19 máy bay điều khiển từ xa xâm phạm lãnh thổ Ba Lan vào đầu tháng 9.
Kể từ đó, nhiều sự việc khác đã được báo cáo ở Đan Mạch, Lithuania, Phần Lan, Estonia, Rumani, Đức, vụ việc mới nhất xảy ra ở Bỉ, trong một số trường hợp dẫn đến việc đóng cửa không phận và trì hoãn chuyến bay.
Tại Đan Mạch, máy bay điều khiển từ xa được phát hiện gần nhiều cơ sở quân sự, bao gồm cả Căn cứ Không quân Karup. Một sự việc đã buộc Sân bay Aalborg phải đóng cửa gần một giờ. Những cảnh tượng tương tự cũng diễn ra trên khắp Đức và Lithuania, nơi ba máy bay điều khiển từ xa gần phi trường Vilnius đã gây ra sự chậm trễ cho một số chuyến bay.
Tại Phần Lan, một máy bay điều khiển từ xa đã bay qua một nhà máy điện ở Rovaniemi. Các quan chức Đan Mạch thậm chí còn cân nhắc viện dẫn Điều 4 của NATO, một điều khoản được sử dụng khi một thành viên cảm thấy toàn vẹn lãnh thổ của mình bị đe dọa.
Hầu hết các máy bay điều khiển từ xa này đều xuất hiện trong hoặc xung quanh các cơ sở hạ tầng nhạy cảm: phi trường, nhà máy điện hoặc căn cứ quân sự. Các nhà phân tích cho rằng điều này cho thấy có chủ đích chứ không phải sự trùng hợp ngẫu nhiên.
Không phải tất cả chính phủ Âu Châu đều chính thức quy trách nhiệm cho Nga về các vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa. Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Troels Lund Poulsen cho biết hiện tại “không có bằng chứng” nào cho thấy Mạc Tư Khoa có liên quan trực tiếp đến các vụ việc. Tuy nhiên, quy mô và mục tiêu của các hoạt động này cho thấy đây có thể là một phần của một mô hình lớn hơn.
Michael Clarke, một học giả người Anh chuyên nghiên cứu quốc phòng, giáo sư tại King's College Luân Đôn và cựu giám đốc Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia, gọi tắt là RUSI, phát biểu với tờ Kyiv Independent rằng: “Chúng ta phải cẩn thận để không gán sự trùng hợp ngẫu nhiên hoặc hành vi phá hoại đơn thuần của những kẻ đơn độc cho chiến lược của Nga”.
“Nhưng tất cả những điều này ít nhất phù hợp với đường lối chiến lược của Nga là sử dụng tất cả các công cụ cùng lúc để chống lại các đối thủ của Điện Cẩm Linh.”
Việc không có tiến triển nào trong sáng kiến “bức tường máy bay điều khiển từ xa” tại Copenhagen tuần này cho thấy Âu Châu rõ ràng đang lo ngại nhưng vẫn chưa sẵn sàng hành động - và Nga dường như đang lợi dụng điều này.
Các chuyên gia cho biết loại quấy rối mơ hồ, cấp thấp này phù hợp với chiến tranh hỗn hợp, “dưới ngưỡng” - các hành động thù địch không dẫn đến xung đột công khai mà nhằm mục đích phá vỡ, đe dọa hoặc thử phản ứng của đối phương.
Clarke nói: “Một số điều chúng ta thấy gần như chắc chắn là do Mạc Tư Khoa xúi giục hoặc chỉ đạo. Một số khác thì có thể không. Dù thế nào đi nữa, người Nga sẽ cảm thấy họ đang được hưởng lợi từ việc gây bất an cho các nhà hoạch định chính sách phương Tây và công chúng nói chung”.
Tại sao Nga lại bay máy bay điều khiển từ xa trên bầu trời Âu Châu?
Nhìn bề ngoài, các chuyến bay điều khiển từ xa khắp Âu Châu có vẻ như là những hoạt động gây phiền toái và vô hại mặc dù gây gián đoạn. Nhưng chúng cũng có thể phục vụ những mục đích đen tối hơn.
Stupak tin rằng trinh sát là một trong số đó. Vệ tinh có thể bị hạn chế bởi các yếu tố như điều kiện thời tiết, nhưng máy bay điều khiển từ xa bay thấp được trang bị camera có thể thu thập hình ảnh sắc nét, theo thời gian thực về các địa điểm quân sự, bãi tập huấn hoặc cơ sở hạ tầng khác.
“Nó giống như Google Maps nhưng theo thời gian thực và có độ phân giải cao”, ông nói. “Họ bay qua các căn cứ, các cuộc tập trận quân sự, các phi trường, và tất cả đều được ghi lại.”
Ngoài việc lập bản đồ, Stupak cho rằng những máy bay điều khiển từ xa này có thể theo dõi hoạt động công nghiệp, đặc biệt là các nhà máy và tuyến hỏa xa liên quan đến sản xuất quân sự hoặc viện trợ cho Ukraine.
Một số người thậm chí có thể đang theo dõi cách thức và thời điểm thiết bị được chuẩn bị hoặc vận chuyển. Và ngay cả khi không thu thập được thông tin nhạy cảm nào, việc kích hoạt lệnh đóng cửa phi trường và đổi hướng các chuyến bay cũng gây thiệt hại kinh tế và gây bất bình cho công chúng.
Stupak cho biết: “Điều này làm gián đoạn cuộc sống, thử thách sự đoàn kết, gây ra sự chậm trễ, khiến mọi người phàn nàn”.
Nếu điều đó nghe quen thuộc, thì đó là chiến thuật mà chính Ukraine đã áp dụng trong suốt năm qua, thường xuyên đóng cửa các phi trường của Nga.
Clarke nói thêm rằng những hoạt động như vậy của Nga cũng mang ý nghĩa chính trị. Thứ nhất, chúng có thể được thiết kế để gây áp lực buộc các chính phủ NATO giảm bớt hỗ trợ cho Ukraine.
Chúng cũng cung cấp cho Nga một cách để đánh giá phản ứng khác nhau của các đồng minh và liệu sự thống nhất giữa Hoa Kỳ và Âu Châu có bắt đầu suy yếu hay không.
Ông cho biết: “Đây là cách kiểm tra xem phản ứng của Hoa Kỳ trước những sự việc này khác với Âu Châu như thế nào - cho thấy mối liên kết xuyên Đại Tây Dương đang bị rạn nứt”.
“Đây cũng là một nỗ lực nhằm 'bình thường hóa' loại chiến tranh hỗn hợp này để các chính phủ phương Tây giảm bớt phản ứng theo thời gian.”
Ben Hodges, cựu chỉ huy lực lượng quân đội Hoa Kỳ tại Âu Châu, cũng tin rằng mục tiêu là thăm dò giới hạn của NATO.
“Họ đang thử thách quyết tâm của chúng ta, cũng như quy trình của chúng ta. Vậy nên, chừng nào chúng ta chưa bắt đầu gây ra hậu quả cho họ, họ sẽ cứ tiếp tục làm như vậy.”
[Kyiv Independent: As mysterious drone sightings increase, this is what Russia has to gain from them]
7. ‘Hơi bất thường’: Sochi của Nga vật lộn với máy bay điều khiển từ xa của Ukraine
Việc mất kết nối Internet đã trở thành chuyện thường ngày ở thành phố Sochi của Nga, nơi đang ngày càng phải đối mặt với mối đe dọa từ các cuộc tấn công trả đũa bằng máy bay điều khiển từ xa của Ukraine.
Chính quyền Nga đã cố gắng bảo vệ công dân của mình khỏi hậu quả của cuộc tấn công của Mạc Tư Khoa vào Ukraine, được phát động vào năm 2022, nhưng khi Kyiv tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa tầm xa vào lãnh thổ Nga, tình trạng gián đoạn cuộc sống hàng ngày ngày càng trở nên thường xuyên hơn.
“Vài tháng qua thật khó khăn. Chúng tôi liên tục bị mất kết nối. Thường thì vào ban đêm và buổi sáng, chúng tôi sẽ nhận được cảnh báo về máy bay điều khiển từ xa”, Nadezhda Gorshanova, một huấn luyện viên thể thao 23 tuổi đến từ thành phố, nói với AFP.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã tuyên bố sẽ tăng cường tấn công vào các cơ sở năng lượng và quân sự của Nga - một nỗ lực nhằm cắt đứt nguồn thu năng lượng quan trọng của Mạc Tư Khoa và là phản ứng sau hơn ba năm quân đội Nga tấn công gần như hàng ngày.
Dưới làn đạn liên tục, hàng triệu người dân Ukraine đã buộc phải rời bỏ nhà cửa ở phía nam và phía đông và hàng chục ngàn người đã thiệt mạng.
Các cuộc không kích diễn ra hàng ngày trên khắp cả nước, bao gồm cả thủ đô Kyiv - buộc người dân kiệt sức phải chạy đến ga tàu điện ngầm gần nhất hoặc hầm trú ẩn trên không để ẩn náu, hoặc phải đối mặt với nguy cơ bị máy bay điều khiển từ xa hoặc hỏa tiễn tấn công ngày càng cao.
Các quan chức cho biết một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa đã gây ra hỏa hoạn tại một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất của Nga ở khu vực Leningrad vào đêm thứ Bảy.
Nhưng khi cuộc chiến bước sang năm thứ tư và Ukraine đã thực hiện nhiều cuộc không kích thành công sâu trong hậu phương, thì tình hình đang thay đổi.
Việc đóng cửa tạm thời các phi trường là chuyện thường gặp, gây gián đoạn các chuyến bay và đôi khi gây ra tình trạng hỗn loạn giao thông.
Mạng Internet di động cũng thường xuyên bị tắt - một nỗ lực nhằm phá vỡ đường bay của máy bay điều khiển từ xa.
Gorshanova nói với AFP: “Thông thường, internet sẽ bị tắt từ 10:00 tối đến 11:00 tối và 7:00 sáng nhưng nếu có mối đe dọa lớn từ máy bay điều khiển từ xa, thì thời gian tắt sẽ lâu hơn”.
“Và sau đó còn có vấn đề khi bạn đi làm vào buổi sáng bằng taxi hoặc phương tiện giao thông công cộng”, bà nói thêm.
Nằm trên bờ Hắc Hải của Nga, thành phố nghỉ dưỡng Sochi từ lâu đã là điểm nghỉ dưỡng mùa hè được giới thượng lưu Nga ưa chuộng, bao gồm cả nhà độc tài Vladimir Putin.
Thành phố và những ngọn núi xung quanh đã tổ chức Thế vận hội mùa đông năm 2014, cũng như các trận đấu trong Giải vô địch bóng đá thế giới năm 2018.
Tại sảnh đến của phi trường, một bức tranh hiện đang mô tả một chiếc máy bay quân sự đang bay qua một cánh đồng hoa.
Khi Putin đến thăm thành phố này vào đầu tuần này, internet đã bị cắt trong gần như toàn bộ thời gian ông lưu trú giữa các báo cáo về máy bay điều khiển từ xa của Ukraine trong khu vực.
Mặc dù một số khách du lịch đã “sợ hãi” bỏ đi, theo Gorshanova, phần lớn người Nga vẫn tiếp tục đổ xô đến khu vực này.
Tắm nắng trên bãi biển cùng vợ và mẹ vợ, Sergei Kamenyuk chia sẻ với AFP rằng anh không bận tâm đến sự gián đoạn này.
“Đúng là internet bị ngắt kết nối. Nhưng ngược lại, nó lại tốt. Không ai có thể liên lạc với bạn và bạn cũng không thể liên lạc với ai cả, nên cứ thoải mái đi”, người đàn ông 28 tuổi, đeo một cây thánh giá Do Thái giáo lớn bằng vàng và quần đùi sáng màu, nói với AFP.
Ông nói thêm: “Điều duy nhất gây lo ngại là những chiếc trực thăng trên cao và nhiều loại máy bay điều khiển từ xa khác nhau”.
“Có chút bất thường.”
[Kyiv Post: ‘A Bit Unusual’: Russia’s Sochi Grapples With Ukrainian Drones]
8. Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine cho biết Nga đã ở trong tình trạng chiến tranh với Âu Châu
Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Sergiy Kyslytsia cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ Guardian được công bố vào ngày 4 tháng 10 rằng Nga đã ở trong tình trạng chiến tranh với Âu Châu.
Kyslytsia cảnh báo rằng Âu Châu cần phải “nghiêm chỉnh” về mối đe dọa hiện hữu do Nga gây ra, và các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa gần đây vào các nước Liên Hiệp Âu Châu là một nỗ lực có chủ đích nhằm “di chuyển ranh giới đỏ”.
Trong vài tuần qua, máy bay điều khiển từ xa đã xâm phạm không phận của ít nhất tám quốc gia Âu Châu. Làn sóng này bắt đầu với 19 máy bay điều khiển từ xa xâm phạm lãnh thổ Ba Lan vào đầu tháng 9.
Kể từ đó, nhiều sự việc khác đã được báo cáo ở Đan Mạch, Lithuania, Phần Lan, Estonia, Rumani, Đức, vụ việc mới nhất xảy ra ở Bỉ, trong một số trường hợp dẫn đến việc đóng cửa không phận và trì hoãn chuyến bay.
Kyslytsia cho rằng nếu Nga không đối mặt với phản ứng cứng rắn từ Mỹ và Liên Hiệp Âu Châu, Putin sẽ tiếp tục “leo thang căng thẳng”, có thêm nhiều hành động nhằm phá vỡ và làm tê liệt phương Tây.
Kyslytsia cho biết: “Tôi chắc chắn Putin sẽ cảm thấy thỏa mãn về mặt cảm xúc nếu không muốn nói là về mặt thể chất, khi làm nhục phương Tây bằng cách thể hiện những gì ông ta coi là sức mạnh siêu phàm của mình”.
Putin, phát biểu tại Câu lạc bộ thảo luận Valdai ở Sochi, Nga, vào ngày 2 tháng 10, đã chế giễu mối lo ngại của Âu Châu về việc phát hiện máy bay điều khiển từ xa, phủ nhận việc đồn trú quân đội ở biên giới Phần Lan và gọi NATO là “hổ giấy”.
Khi được người dẫn chương trình hỏi “Tại sao ông lại gửi nhiều máy bay điều khiển từ xa đến Đan Mạch như vậy?”, Putin cười và trả lời: “Tôi sẽ không làm thế nữa”. Ông phủ nhận sự liên quan của Nga trong hoạt động máy bay điều khiển từ xa gần đây và ví những vụ việc này với các báo cáo về UFO.
Tại Đan Mạch, máy bay điều khiển từ xa được phát hiện gần nhiều cơ sở quân sự, bao gồm cả Căn cứ Không quân Karup. Một sự việc đã buộc Sân bay Aalborg phải đóng cửa gần một giờ. Những cảnh tượng tương tự cũng diễn ra trên khắp Đức và Lithuania, nơi ba máy bay điều khiển từ xa gần phi trường Vilnius đã gây ra sự chậm trễ cho một số chuyến bay.
Tại Phần Lan, một máy bay điều khiển từ xa đã bay qua một nhà máy điện ở Rovaniemi. Các quan chức Đan Mạch thậm chí còn cân nhắc viện dẫn Điều 4 của NATO, một điều khoản được sử dụng khi một thành viên cảm thấy toàn vẹn lãnh thổ của mình bị đe dọa.
[Kyiv Independent: 'Get serious' — Russia is already at war with Europe, Ukraine’s deputy foreign minister says]
9. Ukraine cáo buộc Trung Quốc cung cấp dữ liệu vệ tinh cho Nga để tấn công bằng hỏa tiễn
Cơ quan tình báo nước ngoài Ukraine, gọi tắt là SZRU cho biết vào ngày 4 tháng 10 rằng Kyiv có bằng chứng cho thấy Trung Quốc đã cung cấp cho Nga dữ liệu vệ tinh được sử dụng để tấn công tấn công hỏa tiễn vào Ukraine, bao gồm các cuộc tấn công vào các cơ sở do các công ty nước ngoài sử dụng.
Phát ngôn nhân SZRU, Oleh Alexandrov, cho biết có bằng chứng về “sự hợp tác cao cấp giữa Nga và Trung Quốc trong việc tiến hành trinh sát vệ tinh lãnh thổ Ukraine”.
Theo Alexandrov, mục tiêu của trinh sát là xác định các mục tiêu chiến lược để tấn công.
“Đồng thời, như chúng ta đã thấy trong những tháng gần đây, những mục tiêu này có thể thuộc về các nhà đầu tư nước ngoài”, ông nói thêm.
Alexandrov không tiết lộ thêm chi tiết về các mục tiêu của Ukraine được tường trình đã bị tấn công bằng dữ liệu tình báo vệ tinh của Trung Quốc.
Trung Quốc chính thức tuyên bố trung lập trong cuộc xâm lược Ukraine của Nga, nhưng gián tiếp ủng hộ cuộc chiến của Mạc Tư Khoa thông qua hoạt động thương mại liên tục và cung cấp hàng hóa có mục đích sử dụng kép cho Nga.
Trong chuyến thăm Trung Quốc gần đây nhất của Putin, nơi ông gặp nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, hai nước đã ký kết hơn 20 thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, công nghệ và các lĩnh vực khác, hãng thông tấn nhà nước Nga TASS đưa tin.
Putin ca ngợi mối quan hệ giữa hai nước và cho biết mối quan hệ này đã đạt đến “mức độ chưa từng có”.
[Kyiv Independent: Ukraine accuses China of providing Russia with satellite data for missile strike targeting]