1. Chiến dịch Mạng nhện của Ukraine đã phá hủy 21 máy bay ném bom và làm hư hại 41 chiếc khác, Trung Tướng Vasyl Maliuk tuyên bố
Chỉ cách trụ sở của Cục An ninh Liên bang, gọi tắt là FSB tại vùng Chelyabinsk của Nga một dãy nhà, Cục An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU đã lặng lẽ thuê một văn phòng và nhà kho để chuẩn bị cho một trong những nhiệm vụ táo bạo nhất của cuộc chiến.
Trong vòng một năm rưỡi tiếp theo, SBU đã sử dụng cơ sở đó để tiến hành Chiến dịch Spiderweb — một cuộc tấn công nhiều giai đoạn đã phá hủy 21 máy bay ném bom hạng nặng của Nga và làm hư hại 41 máy bay khác, giám đốc SBU Vasyl Maliuk cho biết trong một cuộc phỏng vấn được phát sóng vào ngày 12 tháng 8.
Các máy bay ném bom Tu-95 và Tu-22M3 được tấn công là một trong những tài sản quan trọng của Điện Cẩm Linh để phóng loạt hỏa tiễn tầm xa vào các thành phố của Ukraine, có nghĩa là việc mất chúng có thể hạn chế nghiêm trọng khả năng thực hiện các cuộc tấn công như vậy của Nga.
“ Chúng tôi đã phải trải qua rất nhiều khó khăn để đạt được kết quả này”, đồng thời gọi Spiderweb là “một hoạt động đặc biệt, nhiều giai đoạn” bao gồm hậu cần, công tác đặc vụ, truyền thông và giao hàng bí mật.
Maliuk cho biết thêm rằng SBU đã áp dụng các phương pháp được sử dụng để chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, nghiên cứu cách các băng đảng ma túy quốc tế buôn lậu hàng lậu qua hải quan và kiểm soát biên giới.
Kế hoạch của Ukraine dựa vào việc tuồn lậu máy bay điều khiển từ xa góc nhìn thứ nhất, gọi tắt là FPV hàng ngàn km vào Nga, giấu chúng bên trong mái che có thể điều khiển từ xa của cabin bằng gỗ.
Maliuk cho biết những chiếc máy bay điều khiển từ xa được sử dụng trong chiến dịch này trông giống như FPV thông thường nhưng được cải tiến đặc biệt, mang theo 1,6 kg chất nổ được thiết kế riêng để đốt cháy thân máy bay và phát nổ bên trong.
Các cabin, hoàn toàn tự động với pin EcoFlow và tấm pin mặt trời để giữ cho máy bay điều khiển từ xa được sạc ngay cả trong thời tiết âm 40 độ, sau đó được vận chuyển bằng xe tải để tấn công vào bốn căn cứ không quân của Nga — Belaya ở Tỉnh Irkutsk, Olenya ở Tỉnh Murmansk, Diaghilev ở Tỉnh Ryazan và Ivanovo ở Tỉnh Ivanovo.
Sau khi lắp đặt xong, mái nhà sẽ được mở ra từ xa và máy bay điều khiển từ xa sẽ phóng thẳng vào máy bay ném bom.
Những tài xế xe tải người Nga lái những chiếc xe này là những người tham gia vô tình. “Họ bị lợi dụng trong bóng tối, và hành động của họ hoàn toàn không có chủ đích”, Maliuk nói.
Vào ngày 11 tháng 7, Nga đã bắt giữ Mikhail Ryumin, 55 tuổi, cư dân Chelyabinsk, vì cáo buộc vận chuyển máy bay điều khiển từ xa trên xe tải trong khuôn khổ Chiến dịch Spiderweb của Ukraine, hãng thông tấn độc lập Mediazona của Nga đưa tin, trích dẫn phán quyết của tòa án.
Các nhà phân tích và quan chức quân sự phương Tây đã ca ngợi sự khéo léo của Ukraine trong chiến dịch “Mạng nhện”. Đô đốc NATO Pierre Vandier gọi nhiệm vụ này là một sự tái hiện hiện đại của “Con ngựa thành Troy”, thể hiện sự tinh vi về kỹ thuật và khả năng tấn công sâu ngày càng tăng của Ukraine. Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Richard Blumenthal trả lời phỏng vấn Politico được công bố ngày 3 tháng 6 rằng cuộc không kích của Ukraine là một minh chứng cho “kỹ năng và sự táo bạo” sánh ngang với chiến dịch tiêu diệt Osama bin Laden của Hoa Kỳ.
Theo Maliuk, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã liên lạc thường xuyên với những người tổ chức chiến dịch. “Ông ấy đã nhiều lần quan tâm đến các chi tiết cụ thể và thẳng thắn mà nói, đã thúc đẩy chiến dịch này”, Maliuk nói.
Kể từ chiến dịch này, Nga đã di chuyển hàng chục máy bay ném bom tầm xa đến các căn cứ xa hơn, hãng tin độc lập Agentstvo của Nga đưa tin vào ngày 11 tháng 6, trích dẫn lời nhà phân tích AviVector của OSINT.
[Kyiv Independent: 'We went to hell and back to achieve this result' – SBU chief on Ukraine’s Operation Spiderweb strike on Russian bombers]
2. Nga đánh phá quyết liệt hàng phòng ngự của Ukraine tại Donetsk để chào mừng cuộc họp thượng đỉnh Alaska
Theo nhóm nghiên cứu DeepState của Ukraine, lực lượng Điện Cẩm Linh đang tìm cách chọc thủng tuyến phòng thủ của Ukraine tại khu vực Donetsk trước thềm các cuộc đàm phán quan trọng giữa Mỹ và Nga về tương lai của cuộc chiến.
Các nhà phân tích quân sự cho biết vụ tấn công này phơi bày những vấn đề trong quân đội Ukraine, trong khi Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết các vụ tấn công mới cho thấy Nga không muốn chấm dứt tình trạng thù địch.
“Putin chắc chắn không chuẩn bị cho một lệnh ngừng bắn hay chấm dứt chiến tranh,” Tổng thống Zelenskiy phát biểu tối thứ Hai. “Ngược lại, bọn xâm lược đang tái điều động quân đội và lực lượng của chúng theo những cách cho thấy sự chuẩn bị cho các chiến dịch tấn công mới.”
Vào thứ Sáu, bạo chúa Nga Putin sẽ gặp Tổng thống Mỹ Ông Donald Trump tại Alaska để thảo luận về khả năng chấm dứt chiến tranh giữa Mạc Tư Khoa và Kyiv. Tổng thống Zelenskiy đã bày tỏ lo ngại rằng Nga sẽ cố gắng lừa dối Hoa Kỳ về ý định thực sự của họ.
Nga, nước đã phát động cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022, được tường trình đã yêu cầu Ukraine giao nộp một số khu vực thuộc vùng Donetsk mà Mạc Tư Khoa không kiểm soát hoàn toàn như một phần của thỏa thuận ngừng bắn có thể đạt được, nhưng Kyiv đã từ chối.
Quân đội Ukraine phủ nhận việc quân đội Nga đã bảo đảm các vị trí mới ở Donetsk sau khi tiến khoảng 15 km trong năm ngày qua xuyên qua một khu vực hẹp.
Mặc dù còn “quá sớm” để gọi những tiến bộ của Nga ở Donetsk là một bước đột phá ở cấp độ tác chiến, Viện Nghiên cứu Chiến tranh đã viết vào thứ Hai, quân đội Nga “rất có thể sẽ tìm cách hoàn thiện những tiến bộ chiến thuật của họ thành một bước đột phá ở cấp độ tác chiến trong những ngày tới”.
Bước tiến này cản trở hoạt động hậu cần của Ukraine và khiến một số thành phố, vốn là pháo đài phòng thủ quan trọng trong khu vực, có nguy cơ bị bao vây và mất mát.
[Kyiv Independent: Russia pierces Ukrainian defense in Donetsk]
3. Phần Lan cáo buộc thủy thủ đoàn tàu dầu ngầm của Nga tội phá hoại cáp
Phần Lan đã đệ đơn kiện hình sự vào thứ Hai đối với thuyền trưởng và thủy thủ đoàn của tàu ngầm Eagle S bị tình nghi tấn công và làm hỏng năm tuyến cáp viễn thông ở Vịnh Phần Lan.
Các cáo buộc chống lại thuyền trưởng và hai thuyền phó của tàu chở dầu — mà chính quyền Phần Lan tin rằng thuộc cái gọi là “hạm đội ngầm” của Nga — bao gồm tội phá hoại tài sản nghiêm trọng và cản trở thông tin liên lạc, cùng các cáo trạng khác. Bộ ba này đã bị cấm rời khỏi Phần Lan kể từ khi cuộc điều tra bắt đầu.
Các công tố viên Phần Lan cho biết các bị cáo phủ nhận cáo buộc, tuyên bố Helsinki không có thẩm quyền vì các tuyến cáp bị hư hỏng nằm ngoài vùng biển lãnh hải của nước này.
Các cáo buộc này là diễn biến mới nhất trong cuộc điều tra của Phần Lan, cũng dẫn đến việc bắt giữ tàu Eagle S, nghi phạm chính trong vụ việc xảy ra vào tháng 12 năm 2024 khiến bốn cáp ngầm bị hư hại và một cáp khác bị gián đoạn ở Vịnh Phần Lan.
Hành động phá hoại này đã dẫn đến lời kêu gọi hành động mạnh mẽ hơn đối với hạm đội ngầm của Mạc Tư Khoa, một đội tàu chở dầu cũ kỹ, thường không có bảo hiểm mà các quốc gia bị trừng phạt như Nga dựa vào để lách luật quốc tế.
NATO cũng đã huy động lực lượng để bảo vệ đáy biển và cơ sở hạ tầng truyền thông quan trọng trong bối cảnh liên tiếp xảy ra các sự việc tương tự ở Biển Baltic, bao gồm cả việc cắt đứt tuyến cáp internet giữa Phần Lan và Đức vào tháng 11 năm 2024 và một tuyến khác giữa Phần Lan và Thụy Điển vào tháng 12 năm 2024.
POLITICO đã liên hệ với văn phòng công tố để xin bình luận.
[Politico: Finland charges suspected Russian shadow fleet ship crew over cable sabotage]
4. Ukraine sẽ không từ bỏ Donbas, Tổng thống Zelenskiy thề
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết ông sẽ không trao vùng Donbas cho Nga như một phần của thỏa thuận ngừng bắn, vài ngày trước cuộc gặp giữa Ông Donald Trump và Vladimir Putin tại Alaska.
Tổng thống Hoa Kỳ và Nga dự kiến sẽ gặp nhau vào thứ sáu để thảo luận về lệnh ngừng bắn trong cuộc chiến tranh Ukraine, mà Tổng thống Trump cho biết sẽ yêu cầu trao đổi một số lãnh thổ.
“Chúng tôi sẽ không rời khỏi Donbas. Chúng tôi không thể làm vậy. Donbas đối với người Nga là bàn đạp cho một cuộc tấn công mới trong tương lai”, Tổng thống Zelenskiy phát biểu với các nhà báo tại Kyiv hôm thứ Ba.
“Nếu hôm nay chúng ta rời khỏi Donbas, khỏi các công sự, các cứ điểm, các cao điểm mà chúng ta kiểm soát, chúng ta sẽ mở ra một bàn đạp rõ ràng cho quân Nga chuẩn bị tấn công. Chỉ vài năm nữa, Putin sẽ có một con đường rộng mở đến cả vùng Zaporizhzhia và Dnipro. Và không chỉ vậy. Còn đến cả Kharkiv nữa.”
Hôm thứ Hai, Tổng thống Trump nói rằng một giải pháp hòa bình sẽ đòi hỏi “trao đổi đất đai” giữa cả Ukraine và Nga, nhưng không nêu rõ những vùng lãnh thổ nào đang được xem xét. “Nếu đó là một thỏa thuận công bằng, tôi sẽ trình bày với các nhà lãnh đạo Liên minh Âu Châu, các nhà lãnh đạo NATO và cả Tổng thống Zelenskiy nữa”, Tổng thống Trump nói. “Tôi có thể nói, 'Chúc may mắn, hãy tiếp tục chiến đấu', hoặc tôi có thể nói chúng ta có thể đạt được một thỏa thuận.”
Một người hiểu rõ vấn đề này nói với tờ POLITICO rằng đằng sau hậu trường, Hoa Kỳ đã đưa ra ý tưởng về việc Ukraine trao Donbas để đổi lấy việc Nga ngừng tấn công ở phía nam.
“Bất kỳ vấn đề lãnh thổ nào cũng không thể tách rời khỏi các bảo đảm an ninh. Nếu không, giờ đây họ muốn trao cho họ khoảng 9.000 km2, chiếm khoảng 30% diện tích vùng Donetsk, và đây chính là bàn đạp cho hành động xâm lược mới của họ”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Tổng thống Ukraine cũng chỉ trích ý tưởng trao đổi lãnh thổ như một thỏa thuận bất động sản.
“Tôi sẽ không đầu hàng đất nước mình, vì tôi không có quyền làm như vậy,” Tổng thống Zelenskiy nói. “Nhà nước là gì, tài sản tư nhân à? 30% vùng Donetsk là gì, tài sản tư nhân ư? Hay của anh? Hay của người khác? Việc trao đổi lãnh thổ là một vấn đề rất phức tạp, không thể tách rời khỏi các bảo đảm an ninh cho Ukraine, cho nhà nước có chủ quyền của chúng tôi và nhân dân chúng tôi.”
Mặc dù ủng hộ mục tiêu chấm dứt chiến tranh nhanh chóng của Tổng thống Trump, ông nói rằng cần có một lệnh ngừng bắn lâu dài trước bất kỳ cuộc đàm phán thực chất nào. “Bất kỳ cuộc đàm phán hiệu quả nào mà không có Ukraine sẽ không hiệu quả với chúng tôi. Chúng có thể, nhưng chúng tôi sẽ không chấp nhận.”
Tổng thống Ukraine cho biết ông không biết Tổng thống Trump sẽ thảo luận điều gì với Putin trong cuộc gặp song phương, nhưng hy vọng rằng Tổng thống Trump sẽ thúc đẩy lệnh ngừng bắn - và lý tưởng nhất là áp đặt các lệnh trừng phạt.
[Politico: Ukraine won’t give up Donbas, Zelenskyy vows]
5. ‘Hãy tin tưởng vào trực giác của Tổng thống Trump’: Tòa Bạch Ốc đặt ra kỳ vọng khiêm tốn trước hội nghị thượng đỉnh với Putin
Các quan chức Tòa Bạch Ốc đang giảm bớt kỳ vọng trước hội nghị thượng đỉnh vào thứ sáu giữa Tổng thống Trump và Vladimir Putin, coi đây là một bước tiến tới giải pháp hòa bình cho cuộc chiến tranh Ukraine và tránh những lời hứa về lệnh ngừng bắn hoặc bất kỳ loại mặc cả lớn nào khác.
Phát ngôn nhân Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết mục tiêu của Tổng thống Trump chỉ đơn giản là đánh giá Putin, tìm hiểu xem nhà lãnh đạo Nga có nghiêm chỉnh hay không và hướng tới cuộc gặp ba bên với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.
Một quan chức Tòa Bạch Ốc, giống như những người khác trong câu chuyện này, đã được giấu tên để thảo luận về suy nghĩ của chính quyền, cho biết: “Tất cả đều liên quan đến việc “tin tưởng vào trực giác của Tổng thống Trump”.
Mặc dù tổng thống liên tục phàn nàn về “sự nhảm nhí” và lời nói hai mặt của Putin, chính quyền tin rằng Putin đã đưa ra những dấu hiệu cho thấy lần này sẽ khác.
Putin “đã đưa ra một kế hoạch”, vị quan chức này nói. “Có thể đó không phải là một kế hoạch khả thi, nhưng đã có một số điều trên giấy tờ cho thấy sự tiến triển.”
Đặc phái viên Steve Witkoff đã trở về từ Nga tuần trước và nói với Tổng thống Trump rằng Putin muốn gặp. Tổng thống Trump coi đó là một bước tiến, “vì vậy ông ấy sẽ đến để lắng nghe ông ấy”, vị quan chức này cho biết.
Tòa Bạch Ốc chưa tiết lộ chính xác Putin muốn gì, nhưng Tổng thống Trump và Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã nói rằng việc đổi đất lấy hòa bình đang được xem xét. Tổng thống Zelenskiy đã thẳng thừng bác bỏ ý tưởng đó và nhấn mạnh rằng chiếm được hoàn toàn Donbass, Putin sẽ có bàn đạp để mở cuộc xâm lược Ukraine lần thứ ba.
Tướng Úc Mick Ryan cho rằng việc đổi đất lấy hòa bình “là sự thiếu hiểu biết nghiêm trọng, thể hiện sự vô cảm chiến lược và hoàn toàn không hiểu biết về các mục tiêu của Ukraine.” Trong khi Tướng Mỹ Ben Hodges nói rằng đó là “sự ngu dốt về chiến lược quân sự.”
Việc Tổng thống Trump sẵn sàng gặp mặt mà không có điều kiện tiên quyết nhấn mạnh mong muốn chấm dứt chiến tranh của ông và niềm tin của ông vào khả năng hiểu rõ ý định của Putin.
“Sau khi họ nói chuyện, Tổng thống Trump sẽ có thể đánh giá được mức độ nghiêm chỉnh của Putin đối với hòa bình”, Leavitt cho biết. Cuộc gặp này là “khởi đầu của một giai đoạn mới”.
Hôm thứ Hai, Tổng thống Trump tuyên bố rằng ông có thể biết liệu có thể đạt được tiến triển hay không chỉ trong vòng hai phút sau khi gặp Putin.
Tổng thống cho biết: “Tôi có thể nói 'chúc may mắn, hãy tiếp tục chiến đấu' hoặc tôi có thể nói rằng chúng ta có thể đạt được thỏa thuận”.
Một người thân cận với Tòa Bạch Ốc lưu ý rằng Tổng thống Zelenskiy, một phần là do cáo buộc tham nhũng, đang yếu thế về mặt chính trị, tạo cơ hội cho Putin tận dụng lợi thế của mình.
Người này cho biết: “Tất cả những điều này đang hướng tới việc POTUS phải đưa ra phán đoán về ý định của Putin”.
Trong khi đó, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đang triệu tập một hội nghị thượng đỉnh trực tuyến vào thứ Tư, nơi Tổng thống Trump, Tổng thống Zelenskiy và các nhà lãnh đạo Âu Châu có thể thảo luận về một thỏa thuận tiềm năng với Putin.
Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến sẽ tập trung vào các giải pháp gây áp lực lên Nga, các câu hỏi về lãnh thổ Ukraine bị Nga chiếm giữ, bảo đảm an ninh cho Kyiv và trình tự các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng.
[Politico: ‘Trusting Trump’s instincts’: White House sets modest expectations ahead of Putin summit]
6. Các nhà lập pháp Thụy Sĩ phản đối thỏa thuận F-35 sau đòn thuế quan của Tổng thống Trump
Đơn đặt hàng 36 máy bay F-35 có thể trở thành nạn nhân của cuộc chiến thương mại giữa Ông Donald Trump và Thụy Sĩ khi sự phản đối chính trị đối với thỏa thuận quốc phòng trị giá hàng tỷ franc này gia tăng ở Bern.
Phản ứng dữ dội này diễn ra sau quyết định của tổng thống Hoa Kỳ đánh thuế xuất khẩu 39 phần trăm vào hàng hóa của Thụy Sĩ – là mức thuế cao nhất áp dụng cho bất kỳ quốc gia phát triển nào và cao hơn gấp đôi mức thuế áp dụng cho Liên minh Âu Châu.
Máy bay Lockheed Martin F-35 dự kiến sẽ được chuyển giao cho lực lượng không quân Thụy Sĩ trong khoảng thời gian từ năm 2027 đến năm 2030.
Thụy Sĩ đã chọn mua F-35 thay vì Dassault Rafale của Pháp vào năm 2021, được tường trình đã khiến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bất bình. Trong nước, dự án trị giá 6 tỷ franc này chỉ được thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ý với 50,1% phiếu ủng hộ, một tỷ lệ sít sao đối với một chương trình mua sắm quân sự lớn.
Rồi tin xấu ập đến. Tháng trước, Washington thông báo với Bern rằng chi phí cho chiếc máy bay này có thể cao hơn dự kiến hơn 1 tỷ franc. Và không giống như các thỏa thuận giá cố định khác của Âu Châu, khuôn khổ Bán hàng Quân sự Nước ngoài của Hoa Kỳ không đưa ra bất kỳ bảo đảm nào về giá.
“Hoa Kỳ chỉ bảo đảm rằng những người mua như Thụy Sĩ sẽ phải trả các điều kiện tương tự như quân đội Hoa Kỳ”, Balthasar Glättli, một nhà lập pháp của Đảng Xanh Thụy Sĩ, cho biết trong một email gửi cho POLITICO. “Nhưng giá cả vẫn có thể tăng - đặc biệt là khi các phụ tùng nhập khẩu vào Hoa Kỳ đang bị áp thuế.”
Đầu năm nay, đảng Xanh của Thụy Sĩ đã đệ trình một kiến nghị chính thức lên quốc hội yêu cầu hủy bỏ đơn đặt hàng F-35. Đề xuất này, do Glättli đệ trình vào tháng 3, lập luận rằng Hoa Kỳ đã trở thành một đối tác an ninh không đáng tin cậy và Thụy Sĩ nên xem xét một “giải pháp thay thế có chủ quyền” liên kết với các đối tác Âu Châu.
Quyết định về thuế quan đang làm gia tăng sự hoài nghi về các chiến đấu cơ Mỹ.
Hans-Peter Portmann, một nhà lập pháp tự do cùng đảng với Tổng thống Karin Keller-Sutter, phát biểu với giới truyền thông Thụy Sĩ rằng: “Máy bay chiến đấu F-35 hiện lại trở thành vấn đề chính trị”.
“Trong tình hình hiện tại, chúng ta không thể cứ tiếp tục như thể chưa có chuyện gì xảy ra. Vấn đề là liệu chúng ta có nên rút dây hay không,” ông nói. “Hoặc là chúng ta chấp nhận thua lỗ và chấm dứt hợp đồng — hoặc chúng ta chỉ nhận những gì đã thanh toán, dừng các đợt giao hàng tiếp theo từ Hoa Kỳ và lấp đầy khoảng trống quốc phòng bằng các giao dịch mua từ Âu Châu. Điều này cần được xem xét kỹ lưỡng.”
Cho đến nay, chính phủ vẫn chưa thay đổi lập trường. “Hội đồng Liên bang đã nhiều lần khẳng định sẽ tiếp tục sử dụng F-35. Nếu chúng tôi không làm vậy, chúng tôi sẽ không có hệ thống phòng không”, Keller-Sutter nói.
Nhưng thuế quan đang thay đổi suy nghĩ.
Thụy Sĩ đã chọn mua máy bay F-35 thay vì Dassault Rafale của Pháp vào năm 2021, điều này được tường trình đã khiến Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tức giận. | Ảnh chụp tại hồ bơi của Ed Jones qua EPA
“Cả nước đang bị sốc,” Oscar Mazzoleni, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Lausanne, cho biết. “Vì nhiều lý do, Thụy Sĩ tự coi mình là đồng minh đặc quyền của Hoa Kỳ. Giống như Luân Đôn, Thụy Sĩ đại diện cho Hoa Kỳ tại Iran ở cấp độ ngoại giao,” ông nói.
Ông nói thêm rằng mức thuế quan của Tổng thống Trump “sẽ tạo ra những tác động hiện tại không thể đoán trước được vì trong nền chính trị Thụy Sĩ đang diễn ra sự thay đổi quan điểm khỏi Hoa Kỳ và xích lại gần hơn với Liên Hiệp Âu Châu”.
Thụy Sĩ không phải là quốc gia duy nhất xem xét lại chương trình F-35.
Tây Ban Nha vừa loại trừ khả năng mua F-35, xác nhận rằng họ sẽ lựa chọn giữa Eurofighter do Âu Châu sản xuất và Hệ thống Không quân Chiến đấu Tương lai, một dự án hợp tác Pháp-Đức với sự tham gia của ngành công nghiệp Tây Ban Nha.
Bồ Đào Nha cũng đang chùn bước trước các máy bay chiến đấu. Sau khi Tổng thống Trump đe dọa sáp nhập Canada và áp thuế quan, Ottawa bắt đầu xem xét lại việc mua F-35 của mình, mặc dù một đánh giá quốc phòng gần đây cho thấy việc tiếp tục mua máy bay phản lực của Mỹ là hợp lý.
Vào tháng 5, chính phủ Thụy Sĩ đã chính thức khuyến nghị quốc hội bác bỏ đề xuất của Đảng Xanh. Tuy nhiên, bà Glättli nhấn mạnh rằng đề xuất này vẫn còn hiệu lực. Đảng Xanh đang thúc đẩy việc đưa đề xuất này vào chương trình nghị sự cho kỳ họp quốc hội tiếp theo, diễn ra từ ngày 9 đến 26 tháng 9.
Khi được yêu cầu bình luận, Lockheed Martin cho biết: “Việc bán vũ khí cho nước ngoài là giao dịch giữa chính phủ với chính phủ và vấn đề này tốt nhất nên được chính phủ Hoa Kỳ hoặc Thụy Sĩ giải quyết”.
[Politico: Swiss lawmakers turn against F-35 deal after Trump’s tariff bombshell]
7. Ý tưởng ‘trao đổi đất đai’ của Tổng thống Trump đã vắn số khi đến Ukraine
Cơn ác mộng của Ukraine là Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ sử dụng hội nghị thượng đỉnh vào thứ Sáu với người đồng cấp Nga Vladimir Putin để tự coi mình là ứng cử viên cho Giải Nobel Hòa bình bằng cách thúc đẩy một giải pháp chiến tranh bán đứng Kyiv. Cựu Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis đưa ra lập trường trên hôm Thứ Tư, 13 Tháng Tám.
Đó là lý do tại sao Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và các đồng minh chủ chốt ở Âu Châu sẽ sử dụng cuộc họp trước hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Trump vào thứ Tư để vạch ra các ranh giới đỏ mà họ hy vọng sẽ ngăn cản Putin sử dụng thỏa thuận với Tổng thống Trump như một cơ hội để tập hợp lại và tiếp tục theo đuổi mục tiêu cốt lõi của mình - không phải là chiếm giữ một phần miền đông Ukraine mà là phá hủy một nhà nước Ukraine độc lập và dân chủ.
Tổng thống Zelenskiy phát biểu đầu tuần này: “Chúng tôi hiểu ý định của người Nga trong việc cố gắng lừa dối nước Mỹ - chúng tôi sẽ không cho phép điều này xảy ra”.
Ngoài những cuộc tranh luận gay gắt về việc quân đội Nga tiếp tục xâm lược bất hợp pháp lãnh thổ Ukraine, Kyiv còn muốn bảo đảm rằng Mạc Tư Khoa phải trả giá cho hàng trăm tỷ đô la thiệt hại mà họ đã gây ra và trả lại 20.000 trẻ em bị bắt cóc cùng với các tù nhân chiến tranh.
Chủ yếu, Ukraine muốn một thỏa thuận có những bảo đảm an ninh có ý nghĩa, chứ không chỉ đơn thuần cho phép Tổng thống Trump và Putin hợp tác để tái hòa nhập Nga vào nền kinh tế toàn cầu. Điều đó sẽ chỉ cho phép Putin củng cố sức mạnh cho Nga để tiếp tục các cuộc tấn công.
Tâm trạng của Kyiv hiện nay là hoài nghi về những gì sẽ xảy ra ở Alaska.
“Tôi không kỳ vọng bất kỳ đột phá nào từ hội nghị thượng đỉnh này. Putin không từ bỏ mục tiêu cuối cùng là hủy diệt Ukraine. Ông ta chỉ có thể đồng ý một lệnh ngừng bắn tạo điều kiện cho sự hủy diệt của chúng ta”, Oleksandr Merezhko, nhà lãnh đạo Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Ukraine, phát biểu.
“Trong trường hợp của Tổng thống Trump và chính sách ngoại giao của ông ấy, tất cả chỉ vì lợi ích hình ảnh… Một màn trình diễn cho truyền thông, giống như cuộc gặp với nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Chính Ân. Nhưng đối với Putin, cuộc gặp này có ý nghĩa rất lớn, vì nó cho thấy ông ấy là nhà lãnh đạo của một quốc gia vĩ đại với những lợi ích chính trị riêng, chứ không phải là một tội phạm bị quốc tế ruồng bỏ như lẽ ra ông ấy phải là, bởi vì ông ấy vẫn chưa từ bỏ tham vọng phá hoại nhà nước Ukraine,” Merezhko nói thêm.
Nếu muốn có hòa bình, Nga phải lùi bước, Tổng thống Zelenskiy nhấn mạnh trong diễn từ gởi quốc dân đồng bào tối Thứ Ba, 12 Tháng Tám.
“Cuộc chiến này phải chấm dứt — và Nga phải chấm dứt nó”, ông nói, đồng thời nói thêm rằng bất kỳ động thái nào nhằm chấm dứt giao tranh cũng phải bao gồm cả Ukraine. “Bất kỳ quyết định nào chống lại chúng tôi, bất kỳ quyết định nào không có sự tham gia của Ukraine, đều đồng thời là những quyết định chống lại hòa bình.”
Trong bài phát biểu năm 2022 công bố cuộc xâm lược Ukraine, Putin nói rằng một trong những mục tiêu chính của ông là “giải phóng Donbas khỏi chế độ Kiev” - cũng như “phi quân sự hóa và phi phát xít hóa” đất nước. Nga gọi Thủ đô của Ukraine là Kiev thay vì Kyiv như chính người Ukraine và các nước phương Tây gọi.
Phía Mỹ đang đưa ra ý tưởng rằng Ukraine nên từ bỏ lãnh thổ phía đông Donbas để đổi lấy việc Putin ngừng quân đội của mình tiếp tục xâm lược miền nam Ukraine.
Bản thân Tổng thống Trump cho rằng hòa bình đòi hỏi phải “trao đổi đất đai”.
Lập trường của Ukraine là sẽ không nhượng bộ bất kỳ điều gì về biên giới của mình theo quy định của luật pháp quốc tế và hiến pháp của nước này.
“Chúng tôi ủng hộ những gì Tổng thống Trump mong muốn - một lệnh ngừng bắn, sau đó ngồi vào bàn đàm phán và thảo luận về mọi vấn đề khác”, Tổng thống Zelenskiy nói với các phóng viên vào thứ Ba.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng đất nước ông sẽ không rút lui khỏi tiền tuyến.
“Chúng tôi sẽ không rời khỏi Donbas. Chúng tôi không thể làm vậy”, Tổng thống Zelenskiy nói. “Donbas đối với người Nga là bàn đạp cho một cuộc tấn công mới trong tương lai. Nếu chúng tôi tự nguyện rời khỏi Donbas hoặc nếu bị gây áp lực, chúng tôi sẽ mở ra một cuộc chiến tranh thứ ba.”
“Nếu hôm nay chúng tôi rời khỏi Donbas, khỏi các công sự, các cứ điểm, các cao điểm mà chúng ta kiểm soát, chúng ta sẽ mở ra một bàn đạp rõ ràng cho quân Nga chuẩn bị tấn công. Chỉ vài năm nữa, Putin sẽ có một con đường rộng mở đến cả vùng Zaporizhzhia và Dnipro. Và không chỉ vậy. Còn đến cả Kharkiv nữa.”
“Putin không muốn nhà nước chúng tôi bị tạm chiếm về mặt lãnh thổ. Ông ta không muốn một nước Ukraine có chủ quyền tồn tại. Và đó là toàn bộ kết cục,” ông nói thêm.
Một người giấu tên am hiểu vấn đề này chia sẻ với POLITICO rằng nếu cuối cùng Kyiv phải đưa ra một số thỏa hiệp như một phần của thỏa thuận cuối cùng dựa trên thực tế trên chiến trường, thì khi đó họ sẽ chỉ thảo luận về các vấn đề lãnh thổ sau khi Nga đồng ý và tuân thủ lệnh ngừng bắn.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho rằng thỏa hiệp cuối cùng sẽ là một số vùng lãnh thổ nhất định sẽ phải thuộc về Nga thông qua sự xâm lược quân sự, nhưng về mặt pháp lý vẫn thuộc về Ukraine.
Ông nói với ABC vào Chúa Nhật rằng: “Khi nói đến toàn bộ vấn đề lãnh thổ này, khi nói đến việc thừa nhận, ví dụ, có thể trong một thỏa thuận tương lai rằng Nga đang kiểm soát trên thực tế, trên thực tế là một phần lãnh thổ của Ukraine, thì đó phải là sự công nhận có hiệu lực, chứ không phải là sự công nhận về mặt chính trị”.
Một số người lên án hành động này là bán mình cho chủ nghĩa đế quốc Nga.
Cựu Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis gọi những điều kiện của nhà lãnh đạo NATO là “bệnh hoạn”.
Ông cho biết: “Rutte đang tiết lộ rằng nước cờ 5D thiên tài mới nhất để cứu Ukraine là thản nhiên ném hàng triệu người vào hố đen của sự áp bức, tra tấn, hãm hiếp, bắt cóc, giết người và hủy hoại bản sắc dân tộc - 'trên thực tế, nhưng không phải trên danh nghĩa'“.
Những quyết định như vậy có thể gây tổn hại về mặt chính trị cho chính quyền Tổng thống Zelenskiy. Việc thay đổi biên giới sẽ cần sự chấp thuận của hiến pháp - điều này rất khó đạt được - sẽ khiến người dân, vốn đã hy sinh xương máu và tài sản để chống lại Nga, phẫn nộ, và có thể chứng kiến hàng trăm ngàn người phải di dời khỏi lãnh thổ bị trao cho Nga.
“Người dân Ukraine sẽ không tặng đất đai của họ cho kẻ xâm lược”, Tổng thống Zelenskiy cho biết như trên.
Ngoài ra, các khu vực Dontesk vẫn do Ukraine kiểm soát có hệ thống phòng thủ mạnh mẽ - việc chuyển giao chúng có thể làm suy yếu khả năng chống lại cuộc tấn công của Nga trong tương lai của Ukraine.
Tổng thống Zelenskiy cho biết: “Nếu hôm nay chúng ta rời khỏi Donbas, khỏi các công sự, các điểm cứu trợ, các cao điểm mà chúng ta kiểm soát, chúng ta sẽ mở ra một đầu cầu để chuẩn bị cho một cuộc tấn công của quân Nga”.
Từ Sydney, Australia, Thiếu tướng Úc đã nghỉ hưu Mick Ryan phát biểu trên Substack rằng
“Việc tổng thống Mỹ nghĩ rằng ông ta có thể mặc cả lãnh thổ Ukraine là sự thiếu hiểu biết nghiêm trọng, thể hiện sự vô cảm chiến lược và hoàn toàn không hiểu biết về các mục tiêu của Ukraine.”
“Do đó, đây là một chiến thắng rất có ý nghĩa đối với Putin”, Tướng Ryan cảnh cáo.
[Politico: Trump’s ‘land-swapping’ ideas dead on arrival for Ukraine]
8. Putin chuẩn bị cho cuộc tấn công mới sau cuộc gặp với Tổng thống Trump: Tổng thống Zelenskiy cảnh báo
Putin đang lên kế hoạch tấn công tiếp theo bất chấp hy vọng của Ông Donald Trump rằng hội nghị thượng đỉnh sắp tới ở Alaska có thể mang lại hòa bình cho Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết.
Tổng thống Ukraine cho biết cơ quan tình báo nước này đã phát hiện Putin không có ý định chấm dứt giao tranh, làm tăng thêm nghi ngờ rằng có thể đạt được bước đột phá trong các cuộc đàm phán vào thứ Sáu, trong đó Tổng thống Zelenskiy có khả năng sẽ vắng mặt.
Các chuyên gia nói với Newsweek rằng có lý do để hy vọng hội nghị thượng đỉnh Putin-Tổng thống Trump có thể giúp thúc đẩy chấm dứt chiến tranh ở Ukraine nhưng các cuộc đàm phán cuối cùng sẽ phải có sự tham gia của Kyiv.
Tổng thống Trump đã chào mời hội nghị thượng đỉnh vào thứ sáu tại Alaska như một cơ hội để đạt được bước đột phá nhưng việc Tổng thống Zelenskiy có khả năng vắng mặt trong các cuộc đàm phán và liên tục bác bỏ khả năng trao đổi đất đai đã làm tăng thêm nghi ngờ rằng có thể đạt được bất kỳ tiến bộ ngoại giao thực sự nào.
Những bình luận của nhà lãnh đạo Ukraine về cuộc tấn công sắp xảy ra của Nga càng làm tăng thêm những lo ngại đó.
Tổng thống Zelenskiy cho biết hôm thứ Hai rằng tình báo Ukraine không có bằng chứng nào cho thấy quân đội Nga đã nhận được lệnh chuẩn bị sau chiến tranh và thực tế đang lên kế hoạch cho các hoạt động tấn công.
Ông cho biết Putin muốn coi cuộc gặp vào thứ Sáu là chiến thắng cá nhân của mình và sau đó tiếp tục gây áp lực lên Ukraine như trước.
Ông cho biết quân đội Nga đang được tái điều động theo cách cho thấy sự chuẩn bị cho các hoạt động tấn công mới và Kyiv đang thông báo cho các đồng minh về kế hoạch chiến trường của Putin.
Theo Viện Nghiên Cứu Chiến Tranh Hoa Kỳ, gọi tắt là ISW, các nhóm phá hoại và trinh sát của Nga đã xâm nhập vào các khu vực gần phía tây bắc Pokrovsk ở vùng Donetsk, gần nơi lực lượng Nga có thể đã tiến quân.
ISW nhấn mạnh rằng Ukraine sẽ phải tham gia đàm phán vào một thời điểm nào đó—dù là thứ Sáu hay sau đó và cả hai bên đều phải nhượng bộ.
ISW cho biết vai trò của Tổng thống Trump là giúp hai bên tìm ra một giải pháp mà có lẽ họ sẽ không thể tự thương lượng được.
Ông cho biết Nga sẽ phải thừa nhận Ukraine có quyền theo đuổi tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu trong khi Kyiv và phương Tây sẽ phải thừa nhận rằng Ukraine sẽ không phải là thành viên của NATO và các thành viên liên minh sẽ không đưa lực lượng quân sự vào lãnh thổ Ukraine.
ISW cho biết thêm rằng điều này có thể tạo ra một khuôn khổ tạo tiền đề cho các cuộc đàm phán tiếp theo nhằm đạt được giải pháp hòa bình cuối cùng.
[Newsweek: Putin Preparing For New Offensive After Trump Meeting: Zelensky]
9. Tòa Bạch Ốc cho biết hội nghị thượng đỉnh Tổng thống Trump-Putin tại Alaska sẽ là một ‘bài tập lắng nghe’
Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết vào ngày 12 tháng 8 rằng cuộc gặp ngày 15 tháng 8 giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Putin tại Anchorage, Alaska sẽ là một “bài tập lắng nghe” đối với Tổng thống Trump.
Hội nghị thượng đỉnh dự kiến được tổ chức tại Anchorage, là thành phố lớn nhất Alaska, sẽ đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của Putin tới Hoa Kỳ sau một thập niên và là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của họ với Tổng thống Trump kể từ khi tổng thống Hoa Kỳ nhậm chức vào ngày 20 tháng Giêng.
Leavitt cho biết: “Đây là bài tập lắng nghe dành cho Tổng thống (Tổng thống Trump)”, ám chỉ rằng các cuộc đàm phán có thể không mang lại kết quả ngay lập tức và nói thêm rằng các cuộc thảo luận riêng là “một phần của kế hoạch”.
Chính quyền Tổng thống Trump đã quảng bá cuộc họp này là một bước đột phá trong tiến trình hòa bình, mặc dù các quan chức Ukraine và Âu Châu vẫn cảnh giác với các cuộc đàm phán không có sự tham gia của Kyiv. Bản thân Tổng thống Trump đã mô tả các cuộc đàm phán này là một “cuộc gặp thăm dò” để đánh giá mức độ sẵn sàng của Nga cho hòa bình.
Tổng thống Hoa Kỳ đã công bố hội nghị thượng đỉnh vào ngày 8 tháng 8, được tường trình đã nói với các nhà lãnh đạo Ukraine và Âu Châu rằng Mạc Tư Khoa có thể sẵn sàng đàm phán nếu bao gồm cả “trao đổi đất đai”.
Một nguồn tin từ Văn phòng Tổng thống Ukraine nói với tờ Kyiv Independent rằng đề xuất của Điện Cẩm Linh sẽ yêu cầu Kyiv rút quân khỏi các tỉnh Donetsk và Luhansk bị tạm chiếm một phần để đổi lấy việc Nga rút quân khỏi một số khu vực thuộc tỉnh Sumy và Kharkiv.
Putin cũng đã công khai yêu cầu Ukraine rút quân khỏi các tỉnh Kherson và Zaporizhzhia bị tạm chiếm một phần và cấm Ukraine gia nhập NATO như là điều kiện tiên quyết cho hòa bình.
Mạc Tư Khoa đã nhắc lại những yêu cầu này trong cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào tháng 5 và một lần nữa trong vòng đàm phán ngày 3 tháng 7, kết thúc trong vòng chưa đầy một giờ.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã từ chối bàn giao bất kỳ vùng lãnh thổ mới nào, kêu gọi ngừng bắn như bước đầu tiên hướng tới đàm phán, một lập trường được các đối tác Âu Châu của Kyiv ủng hộ.
Tổng thống Ukraine dự kiến sẽ có cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Trump và các nhà lãnh đạo Âu Châu vào ngày 13 tháng 8, hai ngày trước hội nghị thượng đỉnh Alaska.
[Kyiv Post: Trump-Putin Alaska summit to be a 'listening exercise,' White House says]
10. Chuyến thăm của Đức Đạt Lai Lạt Ma của nhà lãnh đạo Tiệp khiến Trung Quốc tức giận
Hôm Thứ Tư, 13 Tháng Tám, Bộ Ngoại giao Bắc Kinh tuyên bố hôm thứ Ba rằng Trung Quốc sẽ cắt đứt mọi liên lạc với Tổng thống Tiệp Petr Pavel vì cuộc gặp của ông với Đức Đạt Lai Lạt Ma vào tháng trước.
“Bất chấp sự phản đối liên tục và mạnh mẽ của Trung Quốc, Tổng thống Tiệp Petr Pavel đã đến Ấn Độ để gặp Đức Đạt Lai Lạt Ma. Điều này vi phạm nghiêm trọng cam kết chính trị của chính phủ Tiệp với chính phủ Trung Quốc, gây tổn hại đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc”, Phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh tuyên bố.
“Trung Quốc cực lực lên án và kiên quyết phản đối việc này, đồng thời đã gửi công hàm phản đối nghiêm chỉnh tới phía Tiệp. Trước hành động khiêu khích nghiêm trọng của Pavel, Trung Quốc quyết định chấm dứt mọi quan hệ với ông ta”, phát ngôn nhân nói thêm.
Pavel đã gặp Đức Đạt Lai Lạt Ma, nhà lãnh đạo tinh thần lớn tuổi của Tây Tạng hiện đang sống lưu vong ở Ấn Độ, trong một chuyến đi riêng vào cuối tháng 7 để chúc mừng sinh nhật lần thứ 90 của ngài.
Trung Quốc không công nhận chính phủ Tây Tạng lưu vong, coi Tây Tạng là một phần lãnh thổ của mình và cáo buộc Đức Đạt Lai Lạt Ma là người ly khai.
Pavel và Trung Quốc đã xung đột về những vấn đề tương tự, đáng chú ý nhất là khi tổng thống Tiệp khiến Bắc Kinh tức giận khi gọi điện cho Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn ngay sau khi nhậm chức vào Tháng Giêng năm 2023.
Đức Đạt Lai Lạt Ma, nhà lãnh đạo Phật giáo Tây Tạng, gần đây đã nói rằng ngài hy vọng sẽ sống đến hơn 130 tuổi.
[Politico: Czech leader’s Dalai Lama visit sparks Chinese fury]