KHI CÁI ÁC BƯỚC VÀO LỚP HỌC
Một bản tin được loan đi trrên nhiều mặt báo, nhưng tôi không thể đọc đến hết, không phải vì nó dài, mà vì trái tim không chịu nổi.
Thêm một vụ việc đau lòng nữa lại xảy ra. Hai nam sinh cùng ngồi chung mái trường, cùng khoác chiếc áo đồng phục, chỉ vì một mâu thuẫn nhỏ nào đó của tuổi học trò, mà một em ngã xuống mãi mãi, còn em kia đối diện vòng lao lý. Đây là lần thứ mấy, dưới mái trường Việt Nam lại diễn ra thảm cảnh?
Những dòng tin ngắn ngủi, lạnh lùng, nhưng phía sau đó là tiếng khóc của cha mẹ, là một mái nhà tan nát, là những lớp học nặng trĩu im lặng. Và rồi, những người làm mục tử cũng không thể bình yên khi sợ hãi vì một suy nghĩ bất giác len lỏi vào hồn: Nếu một ngày, sự lạc lối đến day dứt, đến thổn thức và đau đớn ấy, lại nên hiện thực trong đàn chiên nhỏ của mình thì sao? Sợ lắm! Sợ đến run người!
1. CÁI ÁC KHÔNG CHỈ NẰM TRONG LƯỠI DAO.
Đau lắm, khi thấy lưỡi dao, chứ không phải cây bút, lại là thứ quyết định sinh mạng của một đứa trẻ. Nếu người ta dạy cho trẻ biết dùng bút quyết định tương lai của đời người, thì người ta đang dẫn con trẻ đi vào vùng trời bình yên. Nhưng tiếc thay, ở đây lại là lưỡi dao...
Nhưng đau hơn, trong nhiều vụ hạo hành, là những ánh mắt vô cảm xung quanh: Những người quay clip, đăng lên mạng; những bạn đứng xem mà không can ngăn; và cả những người thờ ơ trơ mắt nhìn, mãi đến khi tai nạn thực sự xảy ra. Có lẽ nhiều lần chúng ta cũng vậy, cũng thành kẻ "ngoại cuộc" vì lý luận: "Chuyện xã hội mà, đâu có gì lạ".
Cái ác hôm nay không chỉ nằm trong lưỡi dao. Nó nằm trong sự chết lặng của lương tâm, trong cái chai sạn của tình người, trong sự im lặng đáng sợ của những kẻ không dám lên tiếng.
Và chính điều ấy mới là mũi dao sắc bén nhất đang đâm sâu vào tâm hồn xã hội.
2. KHI GIÁO DỤC ĐÁNH MẤT LINH HỒN.
Người ta từng nói: "Giáo dục là trồng người".
Nhưng nếu hạt giống ấy được gieo xuống mảnh đất khô khan của thành tích, nếu người gieo hạt chỉ lo "chạy chương trình" mà quên vun tưới lòng nhân, thì "cây người" ấy, dù cao lớn, cũng chỉ còn là một thân gỗ rỗng ruột.
Ngày nay, ta có thể đào tạo ra những học sinh thông minh, giỏi công nghệ, nói được nhiều thứ tiếng, nhưng lại:
- Không biết nói lời xin lỗi,
- Không biết khóc khi thấy bạn đau,
- Không biết sợ khi làm điều sai.
Phải chăng, khi cái ác đã len lỏi được vào lớp học, thì đó là lúc chúng ta cần nhìn lại đâu là linh hồn thật của việc giáo dục con người? Nó chỉ có thể là chính con người.
Đồng thời, khi sự dữ có thể hiện diện giữa những trang vở học trò, có lẽ không chỉ học sinh cần được dạy lại, mà người lớn chúng ta cũng cần học lại cách làm người.
Đã quá nhiều lần, tiếng khóc thực sự làm nhói môi trường học đường. Đã đến lúc, tiếng khóc phải khiến ta thổn thức: Phải chăng, đã lâu rồi, chúng ta đã quên mất rằng, dạy học trước hết là dạy làm người?
Cái ác đâu tự nhiên mà có. Nó được nuôi lớn từ trong gia đình, nơi cha mẹ không còn thì giờ để lắng nghe con, nơi bữa cơm chỉ còn lại màn hình điện thoại, nơi những lời yêu thương nhường chỗ cho tiếng cãi vã, hờn giận.
Và rồi, đứa trẻ lớn lên giữa những âm thanh ấy, làm sao hiểu được thế nào là yêu, là tha thứ, là bao dung?
3. KHI CON NGƯỜI ĐƯỢC "THÀNH HÌNH" TRONG BẠO LỰC.
Thế nhưng, nỗi lo còn đi xa hơn thế. Bởi rồi đây, những con người được "thành hình" trong cảnh bạo lực, dù là ở học đường, dù là trong gia đình, sẽ đi đâu, sẽ trở thành ai?
Một đứa trẻ lớn lên trong ngôi nhà mà cha mẹ không còn tin nhau, không còn nhìn nhau, không còn đi chung "một lối" trong việc xây dựng mái ấm; một đứa trẻ hằng ngày chứng kiến sự dối trá, gian manh, thù hận, sẽ dần học được cách sống như thế.
Rồi bước vào trường, nơi lẽ ra là mái nhà thứ hai, thì lại thấy thầy cô của mình, những "kỹ sư tâm hồn", bị biến thành những cỗ máy dạy chữ. Họ không còn được khuyến khích dạy điều thiện, mà chỉ được yêu cầu hoàn thành giáo án, đạt chỉ tiêu, giữ thành tích.
Một giáo viên trung thực, đánh rớt một học sinh yếu, bị trách là "làm xấu bảng điểm của trường". Một người thầy dám nói thật, lại bị xem là "không biết thích nghi".
Và thế là, từng chút, từng chút một, ngọn lửa trong những tâm hồn từng khao khát gieo yêu thương bị dập tắt.
Thế hệ học trò lớn lên trong bầu khí ấy, nơi lòng tốt bị xem là yếu đuối, nơi điểm số quan trọng hơn nhân cách, thì rồi sẽ ra sao? Một lớp người được "định hình" như thế, đi vào đời, sau mười hai năm học tập, sẽ làm được gì cho xã hội?
Họ có thể xây những tòa nhà cao tầng, điều khiển những dây chuyền hiện đại, nhưng không biết xây hạnh phúc; họ có thể tính toán giỏi, lập trình giỏi, nhưng không biết lập trình cho lòng mình biết rung động trước nỗi đau của người khác.
Một thế hệ như thế, thông minh mà vô cảm; tài năng mà lạnh lùng, sẽ là nguy cơ khủng khiếp cho tương lai của dân tộc.
Một xã hội thừa người giỏi, nhưng thiếu người tử tế; thừa tiếng nói, nhưng thiếu tiếng lương tâm; thừa ánh đèn, nhưng thiếu ánh sáng của lòng nhân.
4. CHIÊM NIỆM BỨC ẢNH "BÔNG HỒNG TRẮNG".
Trong bức ảnh ấy, người ta thấy một bạn trẻ tay cầm bông hồng trắng, biểu tượng của trong sáng và bình an.
Nhưng gương mặt em lại lạnh, ánh mắt em trống, như không còn soi thấy một chút nắng nào trong tâm hồn.
Cánh hồng vẫn tinh khôi, nhưng đã bị đặt lạc vào giữa một thế giới không còn tin vào sự tinh khôi nữa.
Bông hồng trắng, đó có thể là phần thiện trong mỗi con người, phần yếu ớt đang run rẩy giữa bóng tối của bạo lực, của dối trá, của vô cảm.
Ánh sáng trong bức ảnh dường như cũng yếu dần, như chính ánh sáng lương tâm trong tâm hồn một thế hệ trẻ đang bị vùi lấp bởi áp lực, cô đơn, và những cơn sóng ngầm của xã hội.
Khi ta nhìn kỹ, sẽ thấy: điều đáng sợ không chỉ là khuôn mặt lạnh, mà là bông hoa vẫn còn đó, vẫn cố nở trong tay một người đã thôi mỉm cười.
Và đó mới là nỗi đau lớn nhất của giáo dục hôm nay, khi điều thiện chưa chết, nhưng đang hấp hối.
Phải chăng, trong từng lớp học, từng mái nhà, từng cộng đoàn, chúng ta cần cùng nhau giữ lấy bông hồng trắng ấy, để cái ác không có chỗ bước vào, để mỗi tâm hồn trẻ còn có thể học lại nghệ thuật làm người, và học lại cách biết yêu thương.
5. LỜI CỦA MỘT MỤC TỬ THẤY MÌNH NHỎ BÉ.
Là mục tử, tôi không thể không đau. Bởi đứng giữa dòng đời cuộn chảy hôm nay, ta thấy bao thứ đang bị cuốn đi: niềm tin, đạo đức, lòng nhân, và cả tiếng nói của đức tin.
Đôi khi, nhìn quanh, tôi tự hỏi: Chúng ta đang đưa con cái mình đi đâu? Chúng ta đang xây xã hội này bằng vật chất, hay bằng con người?
Và nếu chính những người làm giáo dục, làm cha mẹ, làm lãnh đạo, lại không còn biết sợ điều sai, không còn biết đau trước điều ác, thì ai sẽ cứu lấy thế hệ trẻ?
Tôi đã ngồi một mình trong nhà thờ, lòng như thắt lại.
Một người linh mục, nhỏ bé giữa thế giới mênh mông, có thể làm gì?
Không thể thay đổi cả nền giáo dục, không thể sửa hết những sai lầm, không thể xóa đi nỗi đau đã xảy ra.
Chỉ biết đem nỗi xót xa ấy đặt vào lời cầu nguyện, và tin rằng: Nếu một người còn biết đau, còn biết khóc, thì Thiên Chúa vẫn đang ở đó, trong giọt nước mắt của con người.
Tôi thấy mình như một cánh chim nhỏ giữa bầu trời rộng.
Gió bão cuốn đi, sóng dữ tràn đến, mà vẫn cố bay, vì trong lòng còn một điều không bao giờ được phép tắt: Niềm tin rằng tình yêu vẫn mạnh hơn cái ác.
Dù nhỏ bé, dù bất lực, người mục tử vẫn phải khóc cùng nhân loại, vì chỉ khi trái tim còn biết nhói đau, mới có thể giữ cho ngọn lửa nhân vị không tàn.
Vì nếu một ngày, chúng ta không còn biết đau trước cái ác, chắc chắn khi ấy, cái ác đã thắng.
Lạy Chúa Giêsu hiền lành và khiêm nhường, xin thương xót lấy thế hệ chúng con, đang lớn lên giữa bão tố của vô cảm và bạo lực.
Xin cho cha mẹ biết trở lại với gia đình, cho thầy cô được tự do gieo mầm thiện hảo, cho con trẻ học lại cách yêu thương.
Xin cho mỗi người chúng con, dù bé nhỏ, yếu đuối, vẫn giữ được trong tim mình một chút nhân từ, để giữa thế giới khô khan này, vẫn còn một nhịp tim biết đau, biết khóc, biết yêu.
Một bản tin được loan đi trrên nhiều mặt báo, nhưng tôi không thể đọc đến hết, không phải vì nó dài, mà vì trái tim không chịu nổi.
Thêm một vụ việc đau lòng nữa lại xảy ra. Hai nam sinh cùng ngồi chung mái trường, cùng khoác chiếc áo đồng phục, chỉ vì một mâu thuẫn nhỏ nào đó của tuổi học trò, mà một em ngã xuống mãi mãi, còn em kia đối diện vòng lao lý. Đây là lần thứ mấy, dưới mái trường Việt Nam lại diễn ra thảm cảnh?
Những dòng tin ngắn ngủi, lạnh lùng, nhưng phía sau đó là tiếng khóc của cha mẹ, là một mái nhà tan nát, là những lớp học nặng trĩu im lặng. Và rồi, những người làm mục tử cũng không thể bình yên khi sợ hãi vì một suy nghĩ bất giác len lỏi vào hồn: Nếu một ngày, sự lạc lối đến day dứt, đến thổn thức và đau đớn ấy, lại nên hiện thực trong đàn chiên nhỏ của mình thì sao? Sợ lắm! Sợ đến run người!
1. CÁI ÁC KHÔNG CHỈ NẰM TRONG LƯỠI DAO.
Đau lắm, khi thấy lưỡi dao, chứ không phải cây bút, lại là thứ quyết định sinh mạng của một đứa trẻ. Nếu người ta dạy cho trẻ biết dùng bút quyết định tương lai của đời người, thì người ta đang dẫn con trẻ đi vào vùng trời bình yên. Nhưng tiếc thay, ở đây lại là lưỡi dao...
Nhưng đau hơn, trong nhiều vụ hạo hành, là những ánh mắt vô cảm xung quanh: Những người quay clip, đăng lên mạng; những bạn đứng xem mà không can ngăn; và cả những người thờ ơ trơ mắt nhìn, mãi đến khi tai nạn thực sự xảy ra. Có lẽ nhiều lần chúng ta cũng vậy, cũng thành kẻ "ngoại cuộc" vì lý luận: "Chuyện xã hội mà, đâu có gì lạ".
Cái ác hôm nay không chỉ nằm trong lưỡi dao. Nó nằm trong sự chết lặng của lương tâm, trong cái chai sạn của tình người, trong sự im lặng đáng sợ của những kẻ không dám lên tiếng.
Và chính điều ấy mới là mũi dao sắc bén nhất đang đâm sâu vào tâm hồn xã hội.
2. KHI GIÁO DỤC ĐÁNH MẤT LINH HỒN.
Người ta từng nói: "Giáo dục là trồng người".
Nhưng nếu hạt giống ấy được gieo xuống mảnh đất khô khan của thành tích, nếu người gieo hạt chỉ lo "chạy chương trình" mà quên vun tưới lòng nhân, thì "cây người" ấy, dù cao lớn, cũng chỉ còn là một thân gỗ rỗng ruột.
Ngày nay, ta có thể đào tạo ra những học sinh thông minh, giỏi công nghệ, nói được nhiều thứ tiếng, nhưng lại:
- Không biết nói lời xin lỗi,
- Không biết khóc khi thấy bạn đau,
- Không biết sợ khi làm điều sai.
Phải chăng, khi cái ác đã len lỏi được vào lớp học, thì đó là lúc chúng ta cần nhìn lại đâu là linh hồn thật của việc giáo dục con người? Nó chỉ có thể là chính con người.
Đồng thời, khi sự dữ có thể hiện diện giữa những trang vở học trò, có lẽ không chỉ học sinh cần được dạy lại, mà người lớn chúng ta cũng cần học lại cách làm người.
Đã quá nhiều lần, tiếng khóc thực sự làm nhói môi trường học đường. Đã đến lúc, tiếng khóc phải khiến ta thổn thức: Phải chăng, đã lâu rồi, chúng ta đã quên mất rằng, dạy học trước hết là dạy làm người?
Cái ác đâu tự nhiên mà có. Nó được nuôi lớn từ trong gia đình, nơi cha mẹ không còn thì giờ để lắng nghe con, nơi bữa cơm chỉ còn lại màn hình điện thoại, nơi những lời yêu thương nhường chỗ cho tiếng cãi vã, hờn giận.
Và rồi, đứa trẻ lớn lên giữa những âm thanh ấy, làm sao hiểu được thế nào là yêu, là tha thứ, là bao dung?
3. KHI CON NGƯỜI ĐƯỢC "THÀNH HÌNH" TRONG BẠO LỰC.
Thế nhưng, nỗi lo còn đi xa hơn thế. Bởi rồi đây, những con người được "thành hình" trong cảnh bạo lực, dù là ở học đường, dù là trong gia đình, sẽ đi đâu, sẽ trở thành ai?
Một đứa trẻ lớn lên trong ngôi nhà mà cha mẹ không còn tin nhau, không còn nhìn nhau, không còn đi chung "một lối" trong việc xây dựng mái ấm; một đứa trẻ hằng ngày chứng kiến sự dối trá, gian manh, thù hận, sẽ dần học được cách sống như thế.
Rồi bước vào trường, nơi lẽ ra là mái nhà thứ hai, thì lại thấy thầy cô của mình, những "kỹ sư tâm hồn", bị biến thành những cỗ máy dạy chữ. Họ không còn được khuyến khích dạy điều thiện, mà chỉ được yêu cầu hoàn thành giáo án, đạt chỉ tiêu, giữ thành tích.
Một giáo viên trung thực, đánh rớt một học sinh yếu, bị trách là "làm xấu bảng điểm của trường". Một người thầy dám nói thật, lại bị xem là "không biết thích nghi".
Và thế là, từng chút, từng chút một, ngọn lửa trong những tâm hồn từng khao khát gieo yêu thương bị dập tắt.
Thế hệ học trò lớn lên trong bầu khí ấy, nơi lòng tốt bị xem là yếu đuối, nơi điểm số quan trọng hơn nhân cách, thì rồi sẽ ra sao? Một lớp người được "định hình" như thế, đi vào đời, sau mười hai năm học tập, sẽ làm được gì cho xã hội?
Họ có thể xây những tòa nhà cao tầng, điều khiển những dây chuyền hiện đại, nhưng không biết xây hạnh phúc; họ có thể tính toán giỏi, lập trình giỏi, nhưng không biết lập trình cho lòng mình biết rung động trước nỗi đau của người khác.
Một thế hệ như thế, thông minh mà vô cảm; tài năng mà lạnh lùng, sẽ là nguy cơ khủng khiếp cho tương lai của dân tộc.
Một xã hội thừa người giỏi, nhưng thiếu người tử tế; thừa tiếng nói, nhưng thiếu tiếng lương tâm; thừa ánh đèn, nhưng thiếu ánh sáng của lòng nhân.
4. CHIÊM NIỆM BỨC ẢNH "BÔNG HỒNG TRẮNG".
Trong bức ảnh ấy, người ta thấy một bạn trẻ tay cầm bông hồng trắng, biểu tượng của trong sáng và bình an.
Nhưng gương mặt em lại lạnh, ánh mắt em trống, như không còn soi thấy một chút nắng nào trong tâm hồn.
Cánh hồng vẫn tinh khôi, nhưng đã bị đặt lạc vào giữa một thế giới không còn tin vào sự tinh khôi nữa.
Bông hồng trắng, đó có thể là phần thiện trong mỗi con người, phần yếu ớt đang run rẩy giữa bóng tối của bạo lực, của dối trá, của vô cảm.
Ánh sáng trong bức ảnh dường như cũng yếu dần, như chính ánh sáng lương tâm trong tâm hồn một thế hệ trẻ đang bị vùi lấp bởi áp lực, cô đơn, và những cơn sóng ngầm của xã hội.
Khi ta nhìn kỹ, sẽ thấy: điều đáng sợ không chỉ là khuôn mặt lạnh, mà là bông hoa vẫn còn đó, vẫn cố nở trong tay một người đã thôi mỉm cười.
Và đó mới là nỗi đau lớn nhất của giáo dục hôm nay, khi điều thiện chưa chết, nhưng đang hấp hối.
Phải chăng, trong từng lớp học, từng mái nhà, từng cộng đoàn, chúng ta cần cùng nhau giữ lấy bông hồng trắng ấy, để cái ác không có chỗ bước vào, để mỗi tâm hồn trẻ còn có thể học lại nghệ thuật làm người, và học lại cách biết yêu thương.
5. LỜI CỦA MỘT MỤC TỬ THẤY MÌNH NHỎ BÉ.
Là mục tử, tôi không thể không đau. Bởi đứng giữa dòng đời cuộn chảy hôm nay, ta thấy bao thứ đang bị cuốn đi: niềm tin, đạo đức, lòng nhân, và cả tiếng nói của đức tin.
Đôi khi, nhìn quanh, tôi tự hỏi: Chúng ta đang đưa con cái mình đi đâu? Chúng ta đang xây xã hội này bằng vật chất, hay bằng con người?
Và nếu chính những người làm giáo dục, làm cha mẹ, làm lãnh đạo, lại không còn biết sợ điều sai, không còn biết đau trước điều ác, thì ai sẽ cứu lấy thế hệ trẻ?
Tôi đã ngồi một mình trong nhà thờ, lòng như thắt lại.
Một người linh mục, nhỏ bé giữa thế giới mênh mông, có thể làm gì?
Không thể thay đổi cả nền giáo dục, không thể sửa hết những sai lầm, không thể xóa đi nỗi đau đã xảy ra.
Chỉ biết đem nỗi xót xa ấy đặt vào lời cầu nguyện, và tin rằng: Nếu một người còn biết đau, còn biết khóc, thì Thiên Chúa vẫn đang ở đó, trong giọt nước mắt của con người.
Tôi thấy mình như một cánh chim nhỏ giữa bầu trời rộng.
Gió bão cuốn đi, sóng dữ tràn đến, mà vẫn cố bay, vì trong lòng còn một điều không bao giờ được phép tắt: Niềm tin rằng tình yêu vẫn mạnh hơn cái ác.
Dù nhỏ bé, dù bất lực, người mục tử vẫn phải khóc cùng nhân loại, vì chỉ khi trái tim còn biết nhói đau, mới có thể giữ cho ngọn lửa nhân vị không tàn.
Vì nếu một ngày, chúng ta không còn biết đau trước cái ác, chắc chắn khi ấy, cái ác đã thắng.
Lạy Chúa Giêsu hiền lành và khiêm nhường, xin thương xót lấy thế hệ chúng con, đang lớn lên giữa bão tố của vô cảm và bạo lực.
Xin cho cha mẹ biết trở lại với gia đình, cho thầy cô được tự do gieo mầm thiện hảo, cho con trẻ học lại cách yêu thương.
Xin cho mỗi người chúng con, dù bé nhỏ, yếu đuối, vẫn giữ được trong tim mình một chút nhân từ, để giữa thế giới khô khan này, vẫn còn một nhịp tim biết đau, biết khóc, biết yêu.