1. Nghiên cứu cho thấy Mỹ đang tụt hậu so với Nga và Trung Quốc trong cuộc đua vũ khí siêu thanh

sự phát triển chậm chạp của vũ khí siêu thanh của Hoa Kỳ, kết hợp với những nỗ lực của Nga và Trung Quốc, đang tạo ra “sự bất cân xứng trên chiến trường”.

Đánh giá cho thấy một khoảng cách nghiêm trọng trong năng lực quân sự của Hoa Kỳ khi Nga điều động hỏa tiễn siêu thanh chống lại Ukraine và Trung Quốc nhanh chóng phát triển kho vũ khí của mình.

Bản phân tích do một nhóm gồm các cựu quan chức quốc phòng và hạt nhân cao cấp của Hoa Kỳ thực hiện, kêu gọi Washington đẩy nhanh việc điều động và cải tổ sản xuất để thu hẹp khoảng cách.

Báo cáo đánh giá hỏa tiễn Kinzhal của Nga, loại hỏa tiễn đã được sử dụng chống lại Ukraine, cùng với các hệ thống Tsirkon và Avangard. Báo cáo cũng xem xét năng lực hỏa tiễn của Trung Quốc, bao gồm DF-17 và DF-26.

Theo cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR, Nga dự kiến sẽ sản xuất gần 2.500 hỏa tiễn có độ chính xác cao vào năm 2025, bao gồm các loại hỏa tiễn hành trình, hỏa tiễn đạn đạo và hỏa tiễn siêu thanh.

Hoa Kỳ đang phát triển một số loại vũ khí, bao gồm Vũ khí siêu thanh tầm xa, Vũ khí tấn công nhanh thông thường, Vũ khí phản ứng nhanh phóng từ trên không và Hỏa tiễn hành trình tấn công siêu thanh.

Vũ khí siêu thanh di chuyển với tốc độ vượt quá Mach 5 (khoảng 3.800 dặm một giờ hoặc 6.200 km một giờ), có thể di chuyển quãng đường dài chỉ trong vài giây, điều này có thể khiến các hệ thống đánh chặn truyền thống trở nên kém hiệu quả.

Các hệ thống phòng thủ, bao gồm vũ khí tầm cao đầu cuối và hệ thống phòng không Patriot, có thể bị áp đảo bởi hỏa lực bắn phá, và việc bổ sung chúng quá tốn kém.

Hệ thống Patriot, một hệ thống hỏa tiễn đất đối không do Hoa Kỳ sản xuất, được công nhận rộng rãi vì khả năng phát hiện, theo dõi và đánh chặn máy bay, hỏa tiễn hành trình và hỏa tiễn đạn đạo có độ chính xác cao.

Nghiên cứu này xuất hiện trong bối cảnh có báo cáo rằng chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang phát triển các chương trình quốc phòng tốn kém, chẳng hạn như lá chắn hỏa tiễn trị giá 175 tỷ đô la, được gọi là “Golden Dome”.

Các tác giả của báo cáo khuyến nghị nên kết hợp điều động nhanh chóng với những thay đổi lâu dài trong sản xuất và hợp tác quốc tế để thu hẹp khoảng cách với Nga và Trung Quốc.

Hoa Kỳ gần đây kết luận rằng họ cũng đang tụt hậu so với Nga trong lĩnh vực sản xuất máy bay điều khiển từ xa. Washington đã công bố một máy bay điều khiển từ xa chiến đấu giá rẻ nhằm cạnh tranh với máy bay điều khiển từ xa tấn công loại Shahed do Iran thiết kế.

[Kyiv Independent: US falling behind Russia and China in hypersonic weapons race, study says]

2. Ông Donald Trump xứng đáng nhận giải Nobel, Vladimir Putin nói

Putin cho biết Ông Donald Trump “đang làm rất nhiều” cho hòa bình thế giới và chỉ trích ủy ban Nobel sau khi họ từ chối trao giải thưởng cao nhất cho nhà lãnh đạo Mỹ.

Cơ quan Na Uy này đã trao giải thưởng hòa bình nổi tiếng cho nhà lãnh đạo phe đối lập Venezuela María Corina Machado vào thứ sáu để tỏ lòng khinh thường Tổng thống Trump, người đã công khai và mạnh mẽ vận động để giành được giải thưởng này.

Thông báo này đã vấp phải sự chỉ trích từ Putin, người đã bảo vệ Tổng thống Hoa Kỳ và nói với các phóng viên hôm thứ Sáu trong chuyến thăm Tajikistan rằng “uy tín của ủy ban phần lớn đã bị mất”.

“Đã có những trường hợp ủy ban Nobel trao giải thưởng cho những người chẳng làm được gì cho hòa bình”, Putin nói, nhưng không nêu tên cụ thể. “Điều đó đã làm tổn hại đến uy tín của giải thưởng.”

Trong khi ông tỏ ra ngần ngại khi được hỏi liệu ông có cảm thấy Tổng thống Trump xứng đáng với giải thưởng này hay không, tổng thống Nga - người hiện đang tiến hành một cuộc chiến đẫm máu kéo dài nhiều năm ở Ukraine và bị Tòa án Hình sự Quốc tế truy nã vì cáo buộc tội ác chiến tranh - cho biết Tổng thống Trump “thực sự đang làm rất nhiều để giải quyết các cuộc khủng hoảng kéo dài nhiều năm, trong một số trường hợp là nhiều thập niên”.

Putin cho biết Tổng thống Trump “thực sự muốn hướng tới hòa bình” ở Ukraine, đồng thời nói thêm “ví dụ nổi bật nhất” về năng lực kiến tạo hòa bình của ông “là tình hình ở Trung Đông”.

Tổng thống Mỹ tuyên bố hôm thứ Tư rằng Israel và Hamas đã “ký kết giai đoạn đầu tiên” của thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Gaza, và Israel tuyên bố hôm thứ Sáu rằng lệnh ngừng bắn đã có hiệu lực tại vùng đất bị bao vây này.

Đây là một trong số nhiều cuộc xung đột mà Tổng thống Trump tuyên bố đã làm trung gian chấm dứt nhiệm kỳ thứ hai của mình - mặc dù The Associated Press đã kiểm tra thực tế phần lớn lời khẳng định này là sai.

Tổng thống Nga phát biểu đầy phấn khích: “Nếu Donald thành công trong việc đạt được mọi mục tiêu mà ông ấy hướng tới, mọi điều ông ấy đã nói và cố gắng thực hiện, thì đó sẽ là một khoảnh khắc lịch sử”.

Machado, một nhà phê bình gay gắt chế độ độc tài Venezuela Nicolás Maduro, đã sống ẩn náu tại Venezuela trong năm qua và “đã lên tiếng ủng hộ độc lập tư pháp, nhân quyền và đại diện cho người dân”, Chủ tịch Ủy ban Nobel Jørgen Watne Frydnes cho biết hôm thứ sáu khi ông thông báo bà đã nhận giải thưởng.

Bốn tổng thống và một phó tổng thống Hoa Kỳ đã giành được giải thưởng hòa bình, bao gồm các cựu tổng thống Barack Obama, Jimmy Carter, Woodrow Wilson và Theodore Roosevelt; và cựu phó tổng thống Al Gore.

[Politico: Donald Trump deserved the Nobel prize, says … Vladimir Putin]

3. Tổng thống Colombia tuyên bố ‘Kịch bản chiến tranh’ đã mở ra sau vụ đánh bom tàu của Tổng thống Trump

Tổng thống Colombia Gustavo Petro cho biết hôm thứ Tư trong bài đăng trên X rằng một “kịch bản chiến tranh” đã xuất hiện ở vùng Caribe sau khi tuyên bố rằng có dấu hiệu cho thấy một chiếc thuyền được tường trình chở công dân Colombia đã bị đánh bom trong bối cảnh căng thẳng leo thang với lực lượng Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Trump.

Các hành động quân sự leo thang của Hoa Kỳ ở vùng Caribe dưới thời Tổng thống Trump đã vấp phải sự lên án mạnh mẽ và làm dấy lên lo ngại từ các nhà lập pháp ở Washington.

Cuộc xung đột không chỉ đặt ra câu hỏi về tính hợp pháp và chính đáng của các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ chống lại các cáo buộc buôn bán ma túy mà còn thử thách mối quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và các nước láng giềng ở Mỹ Latinh, trong bối cảnh các cuộc tranh luận rộng rãi hơn về việc sử dụng vũ lực trong các chiến dịch chống ma túy.

Petro cáo buộc Washington đang tiến hành “một cuộc chiến tranh giành dầu mỏ”, kêu gọi các quốc gia Mỹ Latinh và cộng đồng quốc tế can thiệp và ngăn chặn hành vi xâm lược.

Petro đã chia sẻ bài đăng của Thượng nghị sĩ Dân chủ Adam Schiff đến từ California về kế hoạch bỏ phiếu ủng hộ dự luật nhằm hạn chế khả năng sử dụng vũ lực quân sự gây chết người của Tổng thống Trump chống lại các băng đảng ma túy. Đảng Dân chủ và ít nhất một thành viên Đảng Cộng hòa, Thượng nghị sĩ Rand Paul đến từ Kentucky, đang tìm cách phản đối việc chính quyền khẳng định một cách bất thường quyền lực chiến tranh của tổng thống nhằm phá hủy tàu thuyền ở vùng Caribe.

Tổng thống Colombia đã đăng trên X, “Thượng nghị sĩ Adam Schiff nói đúng. Giờ tôi đang họp với các chính phủ Âu Châu và tôi cũng sẽ nói điều tương tự. Một kịch bản chiến tranh mới đã mở ra: vùng Caribe. Các dấu hiệu cho thấy chiếc thuyền cuối cùng bị đánh bom là của Colombia với công dân Colombia bên trong. Tôi hy vọng gia đình họ sẽ lên tiếng và báo cáo sự việc. Không có cuộc chiến chống buôn lậu; chỉ có cuộc chiến giành dầu mỏ và thế giới phải ngăn chặn nó. Cuộc xâm lược này nhắm vào toàn bộ Mỹ Latinh và Caribe.”

Quân đội Hoa Kỳ đã tiến hành nhiều cuộc không kích ở vùng Caribe trong những tuần gần đây, mà chính quyền Tổng thống Trump tuyên bố là nhằm vào các tàu buôn ma túy ngoài khơi Venezuela. Những cuộc không kích này được tường trình đã gây ra nhiều thương vong.

Khi được yêu cầu bình luận về phát biểu của Petro, Ngũ Giác Đài đã chuyển Newsweek tới Tòa Bạch Ốc.

Một quan chức Tòa Bạch Ốc nói với Newsweek rằng chính quyền mong Petro “công khai rút lại tuyên bố vô căn cứ và đáng trách của mình” để hai nước có thể “trở lại cuộc đối thoại hiệu quả về việc xây dựng một tương lai vững mạnh và thịnh vượng cho người dân Hoa Kỳ và Colombia”.

Vị quan chức này cho biết thêm rằng mặc dù có những khác biệt về chính sách với chính phủ Colombia, quốc gia này “vẫn là đối tác chiến lược thiết yếu” của Hoa Kỳ: “Chúng tôi cam kết hợp tác chặt chẽ về một loạt các ưu tiên chung, bao gồm an ninh và ổn định khu vực, và chúng tôi vẫn tham gia vào các nỗ lực cải thiện cuộc sống của cả người Mỹ và người Colombia.”

Bộ Ngoại giao Mỹ gần đây cũng đe dọa sẽ thu hồi thị thực của Petro, nói rằng ông “đã kêu gọi binh lính Hoa Kỳ không tuân lệnh và kích động bạo lực” khi ở Thành phố New York.

4. ‘Kỷ lục mới về sự tàn nhẫn của Nga’ - Tổng thống Zelenskiy nói rằng Nga đã chờ đợi thời tiết xấu, diễn biến ở Trung Đông để phát động cuộc tấn công quy mô lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng

Sau cuộc tấn công quy mô lớn của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine vào đêm qua, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã cáo buộc Nga vào ngày 10 tháng 10 cố tình trì hoãn các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine nhằm mục đích tối đa hóa thiệt hại, đồng thời cố gắng giảm thiểu những tác động chính trị của các cuộc tấn công.

Reuters đưa tin, Tổng thống Zelenskiy phát biểu với các phóng viên trong cuộc họp báo sau vụ tấn công rằng: “Tôi tin rằng điều kiện thời tiết đã ảnh hưởng đến khả năng đẩy lùi của chúng tôi khoảng 20-30%”.

Bình luận của Tổng thống Zelenskiy được đưa ra sau cuộc tấn công quy mô lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine trong đêm 9-10 tháng 10, trong đó Nga đã sử dụng 465 máy bay điều khiển từ xa cũng như 32 hỏa tiễn hành trình và hỏa tiễn đạn đạo để nhắm vào các thành phố của Ukraine.

Lực lượng phòng không Ukraine được tường trình đã đánh chặn 405 máy bay điều khiển từ xa và 15 hỏa tiễn của Nga trong cuộc tấn công khiến một trẻ em thiệt mạng và ít nhất 24 người bị thương.

Điều kiện thời tiết đêm qua thuận lợi cho nỗ lực né tránh hệ thống phòng không của Nga, với tầm nhìn thấp được báo cáo ở Kyiv và các khu vực phía đông đất nước. Nhiệt độ ở Kyiv cũng giảm xuống còn khoảng bốn độ C qua đêm.

Trong bài phát biểu buổi tối, Tổng thống Zelenskiy tiếp tục chỉ trích Nga vì đã dàn dựng vụ tấn công trong bối cảnh quốc tế đang tập trung vào thỏa thuận hòa bình đang diễn ra giữa Hamas và Israel.

“Putin rõ ràng đang tận dụng thời điểm thế giới đang gần như toàn tâm toàn ý hướng đến khả năng thiết lập hòa bình ở Trung Đông. Hầu hết các quốc gia trên thế giới, tất cả các nhà lãnh đạo chủ chốt, đều tập trung sự chú ý vào những gì đang diễn ra ở đó. Và đây là một cơ hội thực sự tốt để đạt được hòa bình thực sự sau khi có quá nhiều nạn nhân ở khu vực đó”, Tổng thống Zelenskiy nói.

“Và đây là một kỷ lục mới về sự tàn ác của Nga - khi tăng cường các cuộc tấn công khủng bố vào thời điểm như thế này, nhằm vào chính mạng sống của người dân chúng tôi”, ông nói thêm.

Các cuộc tấn công diễn ra trong bối cảnh Nga đang tăng cường chiến dịch không kích nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine trước thềm mùa đông. Hàng triệu người dân Ukraine đã phải chịu cảnh mất điện và nước trong bối cảnh các cuộc tấn công vào nhiều thành phố.

Bloomberg đưa tin vào ngày 9 tháng 10, trích dẫn nguồn tin giấu tên, rằng các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng đã phá hủy hơn một nửa công suất sản xuất khí đốt tự nhiên của Ukraine trước mùa đông.

Sau vụ tấn công, Tổng thống Zelenskiy đã nói chuyện với các nhà lãnh đạo Phần Lan, Đức và Vương quốc Anh vào ngày 10 tháng 10, nhấn mạnh rằng ông hy vọng “liên minh những người tự nguyện” sẽ tổ chức một cuộc họp trong những tuần tới.

Tổng thống Zelenskiy tiết lộ thêm rằng một phái đoàn Ukraine sẽ đến thăm Washington vào tuần tới để đàm phán về việc mua thêm các hệ thống phòng không cũng như hệ thống hỏa tiễn HIMARS khi nước này tiếp tục đối phó với các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng.

[Kyiv Independent: 'New record of Russian meanness' — Russia waited for bad weather, Middle East developments to launch large-scale attack on energy infrastructure, Zelensky says]

5. Chính quyền Tổng thống Trump được tường trình đề xuất cấm các hãng hàng không Trung Quốc bay qua Nga trên các tuyến bay của Hoa Kỳ

Reuters đưa tin vào ngày 9 tháng 10, trích dẫn một lệnh được đề xuất từ Bộ Giao thông Vận tải Hoa Kỳ, chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump có kế hoạch cấm các hãng hàng không Trung Quốc sử dụng không phận Nga trên các chuyến bay đến và đi từ Hoa Kỳ.

Động thái này diễn ra sau sự thất vọng ngày càng tăng của các hãng hàng không Mỹ khi bị cấm bay qua Nga kể từ năm 2022, trong khi các hãng hàng không Trung Quốc vẫn tiếp tục sử dụng tuyến bay này.

Bộ Giao thông Vận tải Hoa Kỳ cho biết tình hình hiện tại là “không công bằng và đã gây ra những tác động cạnh tranh bất lợi đáng kể đối với các hãng hàng không Hoa Kỳ”.

Các hãng hàng không Hoa Kỳ cho rằng các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc có lợi thế vì họ có chi phí nhiên liệu thấp hơn khi bay qua không phận Nga, trong khi các hãng hàng không Hoa Kỳ buộc phải đi những tuyến đường dài hơn.

Nga đã cấm các hãng hàng không của Hoa Kỳ và phương Tây khác bay vào không phận của mình để trả đũa quyết định của Washington cấm các hãng hàng không Nga bay qua Hoa Kỳ sau cuộc xâm lược toàn diện của Mạc Tư Khoa vào Ukraine.

Các hãng hàng không Trung Quốc, không bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của phương Tây, đã mở rộng thị phần trên các tuyến bay xuyên Thái Bình Dương, tận dụng lợi thế thời gian di chuyển và chi phí vận hành được rút ngắn. Lệnh cấm của Hoa Kỳ sẽ xóa bỏ lợi thế này bằng cách buộc các hãng hàng không Trung Quốc cũng phải tránh xa lãnh thổ Nga.

Mạc Tư Khoa đã nhiều lần tìm cách nới lỏng lệnh trừng phạt đối với ngành hàng không của mình.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov trước đó cho biết Nga đã yêu cầu Hoa Kỳ dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với hãng hàng không nhà nước Aeroflot để khôi phục các chuyến bay trực tiếp giữa hai nước, nhưng Washington vẫn chưa đồng ý.

Andriy Yermak, nhà lãnh đạo Văn phòng Tổng thống Ukraine, cảnh báo rằng các đối tác phương Tây không nên nhượng bộ Nga quá sớm, vì các lệnh trừng phạt có thể được sử dụng để buộc Mạc Tư Khoa phải chấm dứt chiến tranh.

Mặc dù Trung Quốc tỏ ra trung lập trong cuộc chiến, nhưng nước này đã cung cấp cho Nga công nghệ sử dụng kép và tiếp tục mua một lượng lớn dầu của Nga, gián tiếp hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Mạc Tư Khoa.

Mối lo ngại về an toàn liên quan đến không phận Nga cũng gia tăng sau khi một máy bay chở khách của hãng hàng không Azerbaijan Airlines bay từ Baku đến Grozny bị rơi ở Kazakhstan vào ngày 25 tháng 12 năm 2024, khiến 38 người thiệt mạng.

Các cuộc điều tra trước đó phát hiện rằng hệ thống phòng không của Nga đã bắn hạ máy bay.

Putin xác nhận vào ngày 9 tháng 10 rằng lực lượng Nga đã bắn hai hỏa tiễn phát nổ gần máy bay chở khách của Azerbaijan, tuyên bố các mảnh vỡ đã bắn trúng máy bay.

[Kyiv Independent: Trump admin reportedly proposes banning Chinese airlines from flying over Russia on US routes]

6. Putin nói thỏa thuận Alaska với Tổng thống Trump về Ukraine vẫn còn hiệu lực

Putin cho biết vào ngày 10 tháng 10 rằng các thỏa thuận mà ông đạt được với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong hội nghị thượng đỉnh vào tháng 8 tại Alaska vẫn có hiệu lực, bất chấp những căng thẳng gần đây về cuộc chiến ở Ukraine.

Nhận xét của Putin được đưa ra sau khi Tổng thống Trump thay đổi giọng điệu, người cho rằng Ukraine có thể lấy lại toàn bộ lãnh thổ của mình và cho biết ông đang cân nhắc cung cấp hỏa tiễn tầm xa Tomahawk cho Kyiv.

“Chúng tôi hiểu rõ cần phải đi đâu và phấn đấu vì điều gì để chấm dứt xung đột Ukraine bằng biện pháp hòa bình”, Putin nói. “Chúng tôi chưa tiết lộ đầy đủ những gì đã được thảo luận tại Anchorage. Chúng tôi vẫn cam kết với nền tảng của cuộc thảo luận đó và không thay đổi bất cứ điều gì cho chính mình.”

Hội nghị thượng đỉnh Anchorage hồi tháng 8 là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa Putin và Tổng thống Trump sau sáu năm, cũng là chuyến thăm đầu tiên của Putin tới Mỹ sau một thập niên. Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về chiến tranh ở Ukraine, kiểm soát vũ khí và các điều chỉnh lãnh thổ tiềm năng, mặc dù Kyiv không được mời tham dự.

Putin cũng cho biết Nga có thể sớm công bố hệ thống vũ khí mới sau các cuộc thử nghiệm thành công và một thỏa thuận với Hoa Kỳ về cắt giảm vũ khí chiến lược sẽ “có thể chấp nhận được và hữu ích”. Ông nói thêm rằng nếu không thì “sẽ không còn gì” trong khuôn khổ kiểm soát vũ khí toàn cầu.

Khi được hỏi liệu Nga có sẵn sàng đáp trả việc Hoa Kỳ có thể chuyển giao hỏa tiễn Tomahawk cho Ukraine hay không, Putin cho biết câu trả lời của Mạc Tư Khoa sẽ là “tăng cường hệ thống phòng không”.

Cùng lúc đó, Putin bác bỏ cuộc thảo luận về việc chuyển giao Tomahawk như một hình thức “khoe khoang”.

“Đây cũng là một kiểu nói khoác. Có yếu tố khoe khoang ở đây,” Putin nói.

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy phát biểu với các phóng viên vào ngày 8 tháng 10 rằng những vũ khí như vậy có thể “buộc người Nga phải tỉnh táo và ngồi vào bàn đàm phán”, đồng thời cho biết thêm rằng Tổng thống Trump không loại trừ khả năng cung cấp hỏa tiễn tầm xa trong cuộc họp mới nhất của họ tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

Tomahawk, một hỏa tiễn hành trình cận âm có tầm bắn lên tới 2.500 km, sẽ cung cấp cho Ukraine khả năng tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga. Mạc Tư Khoa đã cảnh báo rằng bất kỳ sự chuyển giao nào như vậy sẽ đánh dấu một “giai đoạn leo thang mới”.

Tuần trước, Putin cho biết việc chuyển giao hỏa tiễn Tomahawk có thể “làm suy yếu nghiêm trọng” tiến trình trong quan hệ Mỹ-Nga và có thể làm mất ổn định các nỗ lực đàm phán hòa bình.

[Kyiv Independent: Putin says Alaska agreements with Trump on Ukraine still relevant]

7. Latvia yêu cầu hơn 800 công dân Nga ra khỏi nước này trước giữa tháng 10

Latvia đã ra lệnh cho 841 công dân Nga rời khỏi đất nước trước ngày 13 tháng 10 sau khi họ không chứng minh được trình độ tiếng Latvia và không phải trải qua các cuộc kiểm tra an ninh bắt buộc.

Sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine vào đầu năm 2022, Latvia đã sửa đổi Luật Di trú vào cuối năm đó - và thắt chặt hơn nữa vào năm 2024 - đưa ra các quy định chặt chẽ hơn đối với công dân Nga muốn ở lại quốc gia Baltic này.

Các sửa đổi yêu cầu công dân Nga phải nộp đơn xin tư cách thường trú dài hạn tại Liên Hiệp Âu Châu, chứng minh trình độ tiếng Latvia ở mức A2 và vượt qua các cuộc kiểm tra lý lịch và an ninh trước ngày 30 tháng 6 năm 2025 để có thể lưu trú hợp pháp tại quốc gia này.

Khoảng 30.000 công dân Nga bị ảnh hưởng bởi các quy định mới. Mặc dù hầu hết đã tuân thủ, khoảng 2.600 người đã tự nguyện rời khỏi Latvia.

Tuy nhiên, 841 công dân Nga đã không nộp các giấy tờ theo yêu cầu đúng thời hạn.

Madara Puķe, nhà lãnh đạo bộ phận quan hệ công chúng tại Văn phòng Công dân và Di trú Latvia, gọi tắt là OCMA, nói với POLITICO rằng họ hiện đã được thông báo phải rời đi vào ngày 13 tháng 10.

Nhưng có vẻ như vẫn còn nhiều người không biết đến những thay đổi này.

“Chỉ khi không còn lương hưu nữa, họ mới nhận ra có điều gì đó không ổn”, bà Maira Roze, giám đốc OCMA, phát biểu trên chương trình “De facto” của Đài Truyền hình Latvia. “Sau đó, họ gọi điện. Tại sao tôi không được trả lương hưu? Chúng tôi trả lời: Các anh không có giấy phép cư trú. Họ hỏi: Giấy phép cư trú của tôi đâu? Chúng tôi nói: Các anh phải tuân thủ pháp luật”, bà nói.

Việc lưu trú tại Latvia sau ngày 13 tháng 10 đối với những cá nhân như vậy sẽ trở nên “bất hợp pháp”, Puķe cho biết trong một phản hồi bằng văn bản, đồng thời nói thêm rằng quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội sẽ bị thu hồi. Việc không tuân thủ liên tục mà không có lý do chính đáng có thể dẫn đến việc bị Lực lượng Biên phòng Nhà nước trục xuất.

Gần đây đã có nhiều động thái tăng cường an ninh quốc gia ở Latvia trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Mạc Tư Khoa.

Vào tháng 5, Ngoại trưởng Baiba Braže đã kêu gọi các nước Liên Hiệp Âu Châu ngừng cấp thị thực cho công dân Nga, viện dẫn những lo ngại về an ninh. Vào tháng 6, quốc hội đã cấm công dân Nga và Belarus làm việc trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng quan trọng và mua bất động sản ở Latvia.

[Politico: Latvia orders more than 800 Russian citizens to leave by mid-October]

8. Ngoại trưởng Ba Lan thăm miền tây Ukraine trong bối cảnh Nga tấn công ồ ạt vào Kyiv và các thành phố khác

Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski đã đến tỉnh Lviv ở miền tây Ukraine trong chuyến thăm chính thức, Thống đốc Maksym Kozytskyi thông báo vào ngày 10 tháng 10.

Chuyến thăm của Sikorski diễn ra trong bối cảnh Nga phóng gần 500 hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa vào nước này, gây mất điện ở Kyiv và các khu vực miền trung, miền nam và miền đông.

Mặc dù không có cuộc tấn công nào được ghi nhận tại Lviv vào đêm 10 tháng 10, khu vực này đã hứng chịu một cuộc tấn công lớn vào ngày 5 tháng 10.

Bốn thành viên trong một gia đình, bao gồm một bé gái 15 tuổi, đã thiệt mạng vào đêm đó tại Lapaivka, một thị trấn ở ngoại ô Lviv — cách biên giới Ba Lan hơn 50 km (30 dặm).

Trong chuyến thăm này, Sikorski đã đến thăm hiện trường vụ tấn công và đặt hoa tưởng niệm các nạn nhân. Tháp tùng ông có Kozytskyi, Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Oleksandr Mishchenko, và Đại biện lâm thời Ba Lan tại Kyiv Piotr Lukasiewicz.

“Cảm ơn Ba Lan vì sự ủng hộ và chia sẻ nỗi đau của chúng tôi trong những thời khắc khó khăn nhất,” Kozytskyi nói trên kênh Telegram của mình. “Đây chính là tình anh em đích thực.”

Đầu tuần này, Sikorski đã đăng một bài viết trên tờ New York Times, cảnh báo rằng Nga chỉ leo thang các cuộc tấn công ở Ukraine và thực hiện các hành động khiêu khích trên lãnh thổ NATO bất chấp nỗ lực ngoại giao do Hoa Kỳ dẫn đầu.

Theo Bộ trưởng, các cuộc đàm phán với Nga chỉ có thể thực hiện được thông qua áp lực, cụ thể là tăng cường hỗ trợ cho Ukraine và cắt giảm mua năng lượng từ Nga.

Ba Lan là nước ủng hộ trung thành của Kyiv kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện nổ ra vào năm 2022, chào đón hàng triệu người tị nạn Ukraine và đóng vai trò là trung tâm chính cho viện trợ quân sự đổ vào Ukraine.

Đầu tháng 9, khoảng 20 máy bay điều khiển từ xa của Nga đã xâm phạm không phận Ba Lan trong một cuộc tấn công ồ ạt vào Ukraine. Sự việc này đánh dấu lần đầu tiên một thành viên NATO bắn hạ các phương tiện quân sự của Mạc Tư Khoa trên lãnh thổ của mình.

Nhiều vụ xâm nhập trên không và phát hiện máy bay điều khiển từ xa đã được ghi nhận trên khắp Âu Châu kể từ đó, một số trường hợp có liên quan đến Nga.

[Kyiv Independent: Poland's foreign minister visits western Ukraine amid mass Russian attack on Kyiv, other cities]

9. Phái đoàn Ukraine sẽ đề nghị mua hệ thống phòng không HIMARS trong chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Zelenskiy tới Hoa Kỳ

Một phái đoàn Ukraine dự kiến sẽ đến Washington vào tuần tới để đàm phán về việc mua thêm các hệ thống phòng không cũng như hệ thống hỏa tiễn HIMARS như một phần của “Thỏa thuận lớn”, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết trong cuộc họp báo ngày 10 tháng 10.

Trước đó, Tổng thống Zelenskiy đã tuyên bố rằng Ukraine đang lên kế hoạch cho cả “Thỏa thuận lớn” - một thỏa thuận lớn về việc mua vũ khí của Mỹ - và “Thỏa thuận máy bay điều khiển từ xa” để bán các hệ thống điều khiển từ xa của Ukraine cho Hoa Kỳ. Thỏa thuận ban đầu được dự kiến có giá trị lên tới 90 tỷ đô la.

“Điều quan trọng nhất trong thỏa thuận này (“Siêu Thỏa thuận”) là hệ thống phòng không. Chúng tôi sẵn sàng mua và sẵn sàng sử dụng nhiều loại chương trình khác nhau. PURL nằm trong số đó”, Tổng thống Zelenskiy nói, ám chỉ khuôn khổ mua sắm vũ khí do NATO dẫn đầu.

“Các đối tác hiểu rằng cần phải phân bổ ngân sách cho các hệ thống phòng không, chủ yếu là của Mỹ, nhưng không chỉ riêng Mỹ”, tổng thống nói thêm, theo Suspilne đưa tin. Tờ Kyiv Independent không được mời tham dự buổi họp báo.

Bình luận của Tổng thống Zelenskiy được đưa ra sau cuộc tấn công quy mô lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine trong đêm 9-10 tháng 10, trong đó Nga đã sử dụng 32 hỏa tiễn hành trình và hỏa tiễn đạn đạo để nhắm vào các thành phố của Ukraine.

Lực lượng phòng không Ukraine được tường trình đã đánh chặn 405 máy bay điều khiển từ xa và 15 hỏa tiễn của Nga trong cuộc tấn công khiến một trẻ em thiệt mạng và ít nhất 24 người bị thương.

Phái đoàn do Thủ tướng Yuliia Svyrydenko dẫn đầu sẽ bao gồm các quan chức chính phủ cao cấp, trong đó có Chánh văn phòng của Tổng thống Zelenskiy, Andriy Yermak, và ủy viên trừng phạt, Vladyslav Vlasiuk.

Tổng thống Zelenskiy cũng nói thêm rằng phái đoàn Ukraine sẽ tìm kiếm những sửa đổi chưa được nêu rõ đối với hỏa tiễn ATACMS.

Cuộc đàm phán được lên kế hoạch diễn ra sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bật đèn xanh cho việc hỗ trợ quân sự mới cho Ukraine và công khai cung cấp hỏa tiễn hành trình tầm xa Tomahawk, một loại hỏa tiễn hành trình tầm xa được thiết kế để tấn công chính xác.

Tổng thống Hoa Kỳ cho biết vào ngày 6 tháng 10 rằng ông đã “đưa ra quyết định” về việc có cung cấp hỏa tiễn tầm xa Tomahawk cho Ukraine hay không, nhưng muốn “tìm hiểu xem họ đang làm gì với chúng”.

Phát biểu với các phóng viên, Tổng thống Zelenskiy đã nhắc đến các loại vũ khí mà ông đã ủng hộ kể từ mùa thu năm ngoái tại New York, khi Tổng thống Trump vẫn còn là ứng cử viên tổng thống.

“Tất cả các bạn đều biết những cái tên này. Đó là HIMARS, ATACMS, Tomahawk. Chúng tôi không ngại nhắc đến chúng, nhưng chúng tôi không muốn cuộc thảo luận về vấn đề này kéo dài. Chúng tôi mong đợi một phản ứng tích cực từ Hoa Kỳ”, Tổng thống Zelenskiy nói.

Phát biểu tại Diễn đàn Valdai, Putin cho biết động thái như vậy sẽ đánh dấu “giai đoạn leo thang mới” và có thể làm suy yếu mọi tiến triển trong quan hệ Mỹ-Nga.

Bất chấp những lời đe dọa của Nga, Tổng thống Zelenskiy cho biết vào ngày 9 tháng 10 rằng việc chuyển giao hỏa tiễn hành trình Tomahawk có thể buộc Nga phải nhìn nhận tình hình thực tế và ngồi vào bàn đàm phán.

[Kyiv Independent: Ukrainian delegation to offer purchase of air defense, HIMARS systems during upcoming US visit, Zelensky says]