1. Phó tổng tư lệnh Hải quân Nga tử trận ở Kursk trong cuộc tấn công táo bạo của quân Ukraine

Hôm Thứ Năm, 03 Tháng Bẩy, Thiếu tướng Mikhail Gudkov, phó tư lệnh Hải quân Nga, người cũng chỉ huy lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến 810 chống lại Ukraine, đã thiệt mạng tại vùng Kursk của Nga. Oleg Kozhemyako, thống đốc vùng Primorsky Krai ở Viễn Đông của Nga, cho biết hôm thứ Năm.

Các kênh Telegram quân sự không chính thức của Nga và Ukraine trước đó đã đưa tin rằng Gudkov đã thiệt mạng cùng với 10 quân nhân khác trong một cuộc tấn công của Ukraine vào một sở chỉ huy ở Korenevo thuộc khu vực Kursk, giáp biên giới với Ukraine.

Theo các blogger quân sự Nga, vào rạng sáng ngày Thứ Năm, 03 Tháng Bẩy, Lữ Đoàn Dù số 95 của Ukraine đã tấn công dữ dội sở chỉ huy của Lữ Đoàn Thủy Quân Lục Chiến Nga số 810 và tràn ngập căn cứ này sau hơn một giờ giao tranh. Thiếu Tướng Gudkov bị Tổng thống Zelenskiy cáo buộc là tội phạm chiến tranh, được tường trình là mục tiêu tấn công chủ yếu của Lữ Đoàn Dù Ukraine. Ông ta tử trận tại chỗ cùng với 10 Thủy Quân Lục Chiến Nga. Lữ Đoàn Dù số 95 của Ukraine chỉ rút lui sau khi bắt được một số tù binh Nga và chắc chắn rằng Gudkov đã chết. Cho đến nay, người ta vẫn chưa rõ là xác của Gudkov nằm trong tay quân Ukraine hay được quân Nga di tản.

Ông là một trong những sĩ quan quân đội cao cấp nhất của Nga bị Ukraine sát hại kể từ khi Mạc Tư Khoa phát động cuộc chiến toàn diện chống lại Ukraine vào năm 2022.

Kozhemyako, người cho biết đã nói chuyện rất nhiều với Gudkov trong nhiều năm qua, cho biết trong một tuyên bố rằng Gudkov đã thiệt mạng “khi đang thực hiện nhiệm vụ của mình với tư cách là một sĩ quan” cùng với những người khác, và bày tỏ lời chia buồn tới người thân của những người đã khuất.

“Khi trở thành Phó Tổng tham mưu trưởng Hải quân, anh ấy không ngừng đích thân đến thăm các vị trí của Thủy Quân Lục Chiến của chúng tôi,” Kozhemyako nói trên Telegram.

Alexander Khinshtein, quyền thống đốc tỉnh Kursk của Nga xác nhận tin này vào chiều Thứ Năm, 03 Tháng Bẩy, và cho biết Gudkov đã nhận được giải thưởng vì lòng dũng cảm trong hành động quân sự chống lại Ukraine. Putin đã bổ nhiệm ông làm phó tổng tư lệnh Hải quân vào tháng 3, theo một tuyên bố trên trang web của Điện Cẩm Linh.

Gudkov đã chỉ huy Lữ đoàn Thủy quân Lục chiến 810 thuộc Hạm đội Thái Bình Dương của Nga, đơn vị đã chiến đấu ở Kursk. Một số khu vực của Kursk đã bị lực lượng Ukraine chiếm giữ trong một cuộc tấn công bất ngờ vào tháng 8 năm 2024 trước khi Nga tuyên bố vào đầu năm nay rằng họ đã đánh đuổi họ. Tuy nhiên, “cuộc tấn công giết chết Thiếu tướng Mikhail Gudkov, một tên tội phạm chiến tranh chứng minh chúng tôi vẫn hiện diện ở tỉnh Kursk,” Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết như trên trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều Thứ Năm, 03 Tháng Bẩy.

2. Tổng thư ký NATO kêu gọi Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Ukraine khi Ngũ Giác Đài dừng chuyển giao vũ khí

Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết vào ngày 2 tháng 7 rằng ông hiểu nhu cầu của Washington trong việc bảo vệ nhu cầu quốc phòng của chính mình, nhưng nhấn mạnh rằng Ukraine rất cần sự hỗ trợ liên tục của phương Tây.

“Tôi hoàn toàn hiểu rằng Hoa Kỳ luôn phải bảo đảm lợi ích của mình được bảo vệ,” Rutte nói với Fox News. “Khi nói đến Ukraine, trong ngắn hạn, Ukraine không thể không có tất cả sự hỗ trợ mà họ có thể nhận được.”

Nhận xét của ông được đưa ra trong bối cảnh Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã dừng việc cung cấp các hệ thống vũ khí quan trọng đã hứa trước đó cho Kyiv, bao gồm hỏa tiễn Patriot, đạn pháo dẫn đường chính xác, hỏa tiễn Hellfire và các loại đạn dược tương thích với chiến đấu cơ F-16.

Tòa Bạch Ốc xác nhận việc tạm dừng các chuyến hàng, trích dẫn đánh giá lại rộng rãi hơn về kho dự trữ quân sự của Hoa Kỳ. Không có gói viện trợ quân sự mới nào của Hoa Kỳ được chấp thuận kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhậm chức vào tháng Giêng.

Rutte cho biết: “Tôi hiểu rằng Hoa Kỳ phải chăm lo cho kho dự trữ của mình, đồng thời chúng ta phải cho phép có một số sự linh hoạt ở đây. Trong khi đó, Âu Châu đang thực sự tiến lên”.

Ukraine nói với phái viên Hoa Kỳ rằng việc trì hoãn viện trợ quân sự sẽ 'khuyến khích Nga tiếp tục chiến tranh'

Trong hội nghị thượng đỉnh NATO tuần trước tại The Hague, Tổng thống Trump và Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã gặp nhau sau cánh cửa đóng kín. Rutte mô tả cuộc trò chuyện là “một cuộc thảo luận rất tốt, đặc biệt tập trung vào các hệ thống phòng không”.

Việc báo cáo về việc tạm dừng giao hàng diễn ra trong bối cảnh Ukraine phải đối mặt với một trong những đợt tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn dữ dội nhất của Nga kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện bắt đầu.

Bộ Quốc phòng Ukraine trả lời rằng họ chưa nhận được thông báo chính thức về việc chậm trễ hoặc hủy bỏ và đã yêu cầu tham khảo ý kiến khẩn cấp với các quan chức quốc phòng Hoa Kỳ.

Bộ Ngoại giao đã triệu tập Đại biện lâm thời Hoa Kỳ John Ginkel cùng ngày, cảnh báo rằng bất kỳ sự do dự nào trong việc duy trì năng lực phòng thủ của Ukraine đều sẽ khiến Nga trở nên hung hăng hơn.

Điện Cẩm Linh hoan nghênh việc dừng vận chuyển vũ khí, cho rằng động thái này đưa cuộc chiến đến gần hơn với chiến thắng.

Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov cho biết khi trả lời thông tin này: “Càng ít vũ khí được cung cấp cho Ukraine thì thời điểm kết thúc chiến tranh càng đến gần”.

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth trước đây đã ám chỉ rằng ngân sách quốc phòng sắp tới sẽ cắt giảm hỗ trợ quân sự dài hạn cho Ukraine, phản ánh sự thay đổi trong các ưu tiên của Washington.

[Politico: NATO chief urges continued US support for Ukraine as Pentagon halts arms shipments]

3. Ukraine cảnh báo việc chính quyền Tổng thống Trump dừng viện trợ quân sự chỉ khuyến khích Nga

Hôm thứ Tư, Ukraine đã triệu tập một nhà ngoại giao Hoa Kỳ để giải thích về quyết định của Ngũ Giác Đài về việc hoãn viện trợ quân sự đã được thỏa thuận mà Kyiv cảnh báo là tin tốt cho Nga.

Tờ POLITICO đưa tin hôm thứ Ba rằng Ngũ Giác Đài đã dừng các chuyến hàng hỏa tiễn phòng không và các loại đạn dược chính xác khác tới Ukraine do lo ngại kho vũ khí của Hoa Kỳ đã giảm quá thấp.

Phó Thư ký Báo chí Tòa Bạch Ốc Anna Kelly cho biết trong một tuyên bố rằng quyết định này “được đưa ra nhằm đặt lợi ích của nước Mỹ lên hàng đầu sau khi xem xét lại sự hỗ trợ và trợ giúp quân sự của quốc gia chúng tôi cho các quốc gia khác trên toàn cầu”.

Nhưng việc cắt viện trợ - lần thứ hai kể từ khi Ông Donald Trump nhậm chức vào Tháng Giêng - khiến Ukraine phải chịu thế bất lợi khi phải chống trả ngày càng nhiều cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn của Nga tấn công vào các thành phố của nước này mỗi ngày.

Mariana Betsa, thứ trưởng ngoại giao Ukraine, cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Tư: “Bất kỳ sự chậm trễ hoặc chậm lại nào trong việc hỗ trợ năng lực phòng thủ của Ukraine sẽ chỉ khuyến khích kẻ xâm lược tiếp tục chiến tranh và khủng bố, thay vì tìm kiếm hòa bình”.

Bộ Ngoại giao Ukraine đã triệu tập John Ginkel, phó trưởng phái đoàn tại Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Ukraine, để đàm phán vào thứ Tư. Bộ này bày tỏ lòng biết ơn đối với viện trợ của Hoa Kỳ, nhưng cũng thảo luận về nguồn cung cấp quốc phòng và các mối liên hệ tiếp theo giữa Ukraine và Hoa Kỳ.

Việc tạm dừng vũ khí được Nga hoan nghênh tích cực.

“ Càng ít vũ khí cung cấp cho Ukraine thì chiến dịch quân sự đặc biệt này sẽ càng gần kết thúc”.

Quyết định giữ lại một số khoản viện trợ đã được chính quyền trước của Tổng thống Joe Biden phê duyệt đã được đưa ra vào đầu tháng 6 và các quan chức ở Kyiv đang phải nỗ lực tìm cách giải quyết tác động.

Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Tư rằng: “Ukraine chưa nhận được bất kỳ thông báo chính thức nào về việc đình chỉ hoặc sửa đổi lịch trình cung cấp viện trợ quốc phòng đã thỏa thuận, vì vậy chúng tôi tiến hành dựa trên dữ liệu thực tế và kiểm tra chi tiết từng yếu tố trong quá trình cung cấp”.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte nói với Fox News rằng mặc dù ông hiểu Hoa Kỳ cần bảo vệ kho dự trữ của mình, nhưng ông cảnh báo: “Trong ngắn hạn, Ukraine không thể hoạt động mà không có mọi sự hỗ trợ mà họ có thể nhận được khi nói đến đạn dược và hệ thống phòng không”.

Lần dừng viện trợ vũ khí đầu tiên cho Ukraine diễn ra vào tháng 3, khi Tổng thống Trump cố gắng ép Kyiv đàm phán với Nga. Lần này, quyết định được đưa ra bởi giám đốc chính sách của Ngũ Giác Đài, Elbridge Colby. Sau khi xem xét kho dự trữ của Ngũ Giác Đài, ông nêu lên mối lo ngại rằng tổng số đạn pháo, hỏa tiễn phòng không và đạn dược chính xác đang giảm. Colby là người chỉ trích lâu năm việc Hoa Kỳ cung cấp vũ khí cho Ukraine.

Một số mặt hàng bị giữ lại là hỏa tiễn PAC-3 dành cho hệ thống phòng không Patriot, đạn pháo chính xác, Hellfire và các hỏa tiễn khác mà Ukraine phóng từ chiến đấu cơ F-16 và máy bay điều khiển từ xa.

Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết: “Ukraine phải duy trì sự ổn định, tính liên tục và khả năng dự đoán trong việc cung cấp hỗ trợ quốc phòng phối hợp, chủ yếu trong lĩnh vực tăng cường hệ thống phòng không”.

Sự việc này xảy ra khi quân đội Nga đang tiến nhanh vào Ukraine trong khi số lượng các cuộc không kích nhằm vào các thành phố xa tiền tuyến tăng vọt.

Mykola Bielieskov, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia, cho biết: “Việc dừng sản xuất hỏa tiễn đánh chặn PAC-3 SME cho Patriot là điều đáng báo động — trong bối cảnh sản xuất hỏa tiễn đạn đạo ở Nga và nguồn cung từ [Bắc Hàn] ngày càng tăng, cũng như tính dễ bị tổn thương của một loạt các thành phố tiền tuyến lớn trước tình hình này”.

Ông nói thêm rằng việc dừng lại là “không ổn”, vì Ukraine có thể tồn tại trong vài năm tới nhờ viện trợ theo Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine, một chương trình của Hoa Kỳ mà ông cho biết đã ký hợp đồng với các nhà sản xuất để mua khoảng 35 tỷ đô la vũ khí và đạn dược.

Sidharth Kaushal, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Quân chủng Thống nhất Hoàng gia Luân Đôn, cho biết lập luận cho rằng Hoa Kỳ đang thiếu hỏa tiễn đánh chặn là không có cơ sở.

Kaushal cho biết, trong khi Hoa Kỳ đã gửi một số lượng lớn hỏa tiễn đánh chặn Patriot tới Ukraine, nước này đã bổ sung kho dự trữ thông qua các chương trình mua lại từ Nhật Bản và các lô hàng gần đây hơn được chuyển hướng từ các khách hàng xuất khẩu thay vì từ kho dự trữ của Ngũ Giác Đài.

Hoa Kỳ sản xuất khoảng một chục hệ thống Patriot mỗi năm và sản lượng hỏa tiễn đánh chặn PAC-3 của nước này đã tăng khoảng 30 phần trăm vào năm ngoái lên khoảng 500 hỏa tiễn. Điều đó có nghĩa là lượng dự trữ không hề thấp.

“ Mặc dù số liệu chính xác về kho dự trữ không được công khai, nhưng không nhất thiết là kho dự trữ hỏa tiễn như PAC-3 đã bị cạn kiệt đáng kể theo nghĩa là số lượng tuyệt đối giảm đáng kể”.

Tuy nhiên, quyết định này phản ánh sự thay đổi trong các ưu tiên của Hoa Kỳ.

“Sự khan hiếm là tương đối chứ không phải tuyệt đối và được thúc đẩy bởi sự gia tăng về nhu cầu hơn là về nguồn cung”, Kaushal cho biết. “Ngoài ra, vì việc chuyển hướng ban đầu của Patriot đã gây thiệt hại cho các đối tác xuất khẩu, bao gồm một số đối tác ở Trung Đông, nên có thể có niềm tin (và thực sự là nghĩa vụ theo hợp đồng) là phải cung cấp hỏa tiễn đánh chặn cho các đối tác trong một số trường hợp nằm trong tầm bắn của SRBM của Iran”.

Hôm thứ Hai, Hoa Kỳ đã công bố chấp thuận bán cho Israel bộ dụng cụ dẫn đường bom và các thiết bị hỗ trợ liên quan trị giá 510 triệu đô la.

[Politico: Trump administration military aid halt will only encourage Russia, Ukraine warns]

4. ‘Bị trói vào xe máy và bị kéo lê’ — Nga có thể đã hành quyết một tù binh chiến tranh Ukraine khác, thanh tra viên cho biết

Hôm Thứ Tư, 02 Tháng Bẩy, Thanh tra viên Dmytro Lubinets cho biết lực lượng Nga có khả năng đã hành quyết một tù nhân chiến tranh, gọi tắt là POW người Ukraine khác, ám chỉ đến một đoạn video gần đây dường như cho thấy cảnh tù nhân bị trói vào xe máy và bị kéo lê trên đường.

Vụ hành quyết bị cáo buộc này càng làm tăng thêm bằng chứng cho thấy lực lượng Nga đang vi phạm Công ước Geneva một cách có hệ thống bằng cách giết hại các tù nhân Ukraine.

Lubinets cho biết trong một tuyên bố: “Một đoạn video đang lan truyền trên mạng xã hội cho thấy cảnh một người đàn ông bị trói vào xe máy và bị kéo lê trên đường”.

“Đây rõ ràng là hành động tàn ác và là một tội ác chiến tranh nữa của Liên bang Nga.”

Lubinets cho biết ông đã gửi các lá thư chính thức liên quan đến tội ác chiến tranh bị nghi ngờ tới Liên Hiệp Quốc và Hội Hồng Thập Tự quốc tế, gọi tắt là ICRC.

“Nga đang hành động như một quốc gia khủng bố. Và họ phải chịu trách nhiệm công bằng cho mọi tội ác”, ông nói thêm.

Chỉ riêng cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR đã báo cáo vào tháng 5 rằng họ đã ghi nhận hơn 150 trường hợp binh lính Ukraine bị hành quyết sau khi đầu hàng lực lượng Nga. Các quan chức lưu ý rằng đây chỉ là những vụ việc đã được xác nhận, và con số thực tế có thể cao hơn.

HUR và các cơ quan khác cho biết những vụ hành quyết như vậy không phải là riêng lẻ mà là một phần của chính sách rộng hơn, có chủ đích do giới lãnh đạo quân sự Nga chỉ đạo. Nhiều báo cáo tình báo cho thấy rằng binh lính Nga đã nhận được lệnh rõ ràng là giết tù nhân chiến tranh.

Ủy ban điều tra quốc tế độc lập của Liên Hiệp Quốc về Ukraine đã xác nhận vào tháng 3 rằng ngày càng có nhiều vụ việc quân đội Nga giết hoặc làm bị thương binh lính Ukraine đầu hàng.

Ủy ban đã trích dẫn lời khai của những người Nga đào ngũ cho biết họ được lệnh không bắt tù binh mà phải bắn họ ngay khi nhìn thấy.

Đầu năm nay, Phái bộ giám sát nhân quyền của Liên Hiệp Quốc tại Ukraine đã báo cáo về sự gia tăng mạnh mẽ các vụ hành quyết tù binh chiến tranh, ghi nhận 79 vụ giết người trong 24 vụ việc kể từ tháng 8 năm 2024. Trong nhiều trường hợp, nạn nhân không có vũ khí hoặc bị thương, và một số bị giết theo nhóm.

[Kyiv Independent: 'Tied to a motorcycle and dragged' — Russia likely executed another Ukrainian POW, ombudsman says]

5. Iran được tường trình đang chuẩn bị thả thủy lôi ở eo biển Hormuz, một lợi ích rất lớn cho kho bạc chiến tranh của Nga

Iran được tường trình đang chuẩn bị phong tỏa eo biển Hormuz, một động thái có thể làm tăng giá dầu toàn cầu và thúc đẩy đáng kể nền kinh tế Nga cũng như cỗ máy chiến tranh của nước này tại Ukraine.

Hôm Thứ Tư, 02 Tháng Bẩy, Reuters, trích lời hai quan chức Hoa Kỳ, cho biết Iran đã chất thủy lôi lên các tàu ở Vịnh Ba Tư. Họ nhấn mạnh rằng hoạt động chuẩn bị này đã bị phát hiện sau khi Israel tiến hành cuộc tấn công “phủ đầu” vào Iran vào ngày 13 tháng 6.

Trong bối cảnh xung đột với Israel hiện đang diễn ra dưới lệnh ngừng bắn mong manh, Iran đã nhiều lần đe dọa sẽ phong tỏa eo biển Hormuz như một biện pháp răn đe.

Nếu eo biển này bị phong tỏa, Iran có thể chặn một phần năm nhu cầu dầu mỏ toàn cầu và làm tăng giá năng lượng thế giới - một lợi ích cho nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ của Nga.

“Bất kỳ sự gián đoạn nào đối với nguồn cung cấp dầu của vùng Vịnh cũng sẽ đẩy giá dầu thô toàn cầu lên cao. Giá dầu thô của Nga cũng sẽ tăng theo”, John Gawthrop, biên tập viên của Argus Eurasia Energy, nói với tờ Kyiv Independent.

Ngành năng lượng của Nga chiếm từ 35 đến 40% doanh thu ngân sách trước cuộc xâm lược toàn diện và đóng vai trò cung cấp năng lượng cho cỗ máy chiến tranh của nước này.

Các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với ngành năng lượng Nga và mức giá dầu trần của G7 tại Nga là 60 đô la một thùng đã cản trở lợi nhuận của nước này, khiến Nga mất hơn 150 tỷ đô la trong ba năm qua, nhưng vẫn chưa giáng một đòn nặng nề nào.

Xung đột giữa Israel và Iran đã khiến giá cả tăng đột biến — giá dầu thô Brent, chuẩn mực toàn cầu, đã tăng vọt từ 69,36 đô la lên 75 đô la một thùng vào ngày 13 tháng 6, một mức tăng đột biến dường như có thể giúp nền kinh tế Nga được cứu vãn.

Cho đến khi Israel tấn công, tương lai của dầu thô Nga không mấy tươi sáng. Âu Châu đang lên kế hoạch cho gói trừng phạt thứ 18 nhắm vào ngành năng lượng của Nga, và G7 đang thúc đẩy mức giá trần là 45 đô la. Hung Gia Lợi và Slovakia đã chặn gói trừng phạt này kể từ đó.

Giá cả đã ổn định cùng với xung đột và vào ngày 2 tháng 7, giá dầu thô Brent là 67,50 đô la, nhưng nếu Iran vẫn tiếp tục thả thủy lôi ở eo biển Hormuz, chặn một phần năm nhu cầu dầu toàn cầu, thì một đợt tăng giá khác sẽ xảy ra.

David Fyfe, nhà kinh tế trưởng tại Argus Media, một nhóm phân tích thị trường, đã nói với tờ Kyiv Independent vào tháng trước rằng điều này cũng có nghĩa là Iran sẽ chặn cả hoạt động xuất khẩu dầu của chính mình, do đó đây chỉ là giải pháp cuối cùng của Tehran.

[Kyiv Independent: Iran reportedly preparing to mine Strait of Hormuz, a possible boon for Russia's Ukraine war coffers]

6. Iran sẵn sàng làm giàu Uranium lên cấp độ bom: “Chúng tôi có thể làm được”

Một thành viên nổi bật của quốc hội Iran cho biết sau các cuộc tấn công của Israel và Hoa Kỳ vào chương trình hạt nhân của nước này, Iran hiện có thể làm giàu uranium lên tới mức 90 phần trăm, là mức cần thiết để chế tạo vũ khí hạt nhân mặc dù nước này không có mong muốn chế tạo chúng.

Newsweek đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA để xin bình luận.

Các bình luận nêu bật lập trường cứng rắn của Iran về việc làm giàu uranium sau các cuộc tấn công của Israel và Hoa Kỳ nhắm vào các cơ sở hạt nhân của nước này. Kể từ các cuộc tấn công, Iran và Hoa Kỳ đã không tỏ ra quan tâm đến các cuộc đàm phán ngoại giao ngay lập tức, làm dấy lên triển vọng rằng Iran sẽ tìm cách đẩy nhanh chương trình hạt nhân của mình — mặc dù vẫn còn nhiều câu hỏi về khả năng thực hiện điều đó sau thiệt hại do các cuộc tấn công gây ra.

Theo tuyên bố của Alaeddin Boroujerdi trên truyền hình Iran, nhiều phương tiện truyền thông Iran đưa tin, trong tương lai, Iran sẽ làm giàu uranium theo nhu cầu ở mọi cấp độ và không cần tuân thủ bất kỳ điều kiện nào.

“Iran có thể cần làm giàu uranium đến độ tinh khiết 90% để làm nhiên liệu cho tàu biển của mình. Chúng ta có thể làm được điều đó. Lằn ranh đỏ duy nhất là bom nguyên tử”, thành viên cao cấp của Ủy ban An ninh Quốc gia và Chính sách Đối ngoại của Quốc hội được hãng thông tấn Iran International English có trụ sở tại Anh trích dẫn. Ông mô tả yêu cầu của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về việc Iran không được làm giàu Uranium là một “ảo tưởng”.

Người ta vẫn chưa rõ mức độ thiệt hại tại các cơ sở hạt nhân ngầm của Iran, được Tehran thừa nhận, ảnh hưởng đến sự phát triển của chương trình như thế nào.

Tổng thống Trump và các quan chức chính quyền đã nói về việc “xóa sổ” chương trình hạt nhân của Iran bằng cuộc tấn công nhưng nhà lãnh đạo IAEA Rafael Grossi ước tính sự thất bại của Iran chỉ là vấn đề của “nhiều tháng”.

IAEA đã đánh giá rằng Iran, làm giàu uranium ở mức 60 phần trăm, gần đạt đến mức 90 phần trăm cần thiết cho cấp độ vũ khí. Cơ quan giám sát của Liên Hiệp Quốc cũng đã bày tỏ mối quan ngại về vật liệu và hoạt động hạt nhân chưa được khai báo, cáo buộc Iran không hợp tác thực hiện Hiệp định bảo vệ Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Tranh cãi về những phát hiện này, quốc hội Iran đã kêu gọi đình chỉ hợp tác với các thanh tra viên IAEA, với lý do thiên vị chính trị. Iran cho biết chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích dân sự.

“Chưa bao giờ có hoạt động làm giàu cấp độ vũ khí ở Iran. Xin hãy xem qua các báo cáo của IAEA và cho tôi thấy một manh mối hoặc bằng chứng duy nhất về chương trình hạt nhân của Iran đi chệch khỏi mục đích hòa bình”, Amir-Saeid Iravani, Đại Sứ Iran tại Liên Hiệp Quốc cho biết hôm Thứ Tư, 02 Tháng Bẩy.

Amir-Saeid Iravani nhấn mạnh rằng chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích dân sự. Ông khẳng định rằng lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei trước đây đã tuyên bố rằng ông tin rằng tôn giáo cấm phát triển và sử dụng vũ khí hạt nhân.

[Newsweek: Iran Ready to Enrich Uranium to Bomb-Grade Levels: “We Can Do That”]

7. Iran ngừng hợp tác với cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hiệp Quốc

Theo các phương tiện truyền thông nhà nước đưa tin, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian tuyên bố hôm thứ tư rằng Tehran đã đình chỉ hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA.

Động thái này đánh dấu bước thụt lùi đáng kể trong hợp tác quốc tế của Iran sau cuộc tấn công dữ dội của Washington vào các cơ sở làm giàu hạt nhân của nước này vào ngày 21 tháng 6.

Các nhà lập pháp Iran đã thông qua một dự luật nhằm đóng băng hợp tác vào ngày 25 tháng 7. Phạm vi của dự luật - và nội dung chính xác của nó - vẫn chưa rõ ràng, nhưng phương tiện truyền thông nhà nước cho biết các thanh tra viên của IAEA sẽ cần sự cho phép của Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran để đến thăm các cơ sở hạt nhân của Iran, điều này sẽ phụ thuộc vào việc “an ninh của các cơ sở hạt nhân của quốc gia này và các hoạt động hạt nhân hòa bình” được bảo đảm.

IAEA cho biết trong một tuyên bố rằng họ đã biết về các báo cáo về việc Iran ngừng hợp tác và đang chờ xác nhận chính thức.

Tuần trước, Iran đã cấm Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi đến các cơ sở hạt nhân của nước này và gỡ bỏ các camera giám sát tại các địa điểm này, khiến Anh, Pháp và Đức lên án.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết các cuộc không kích của Mỹ đã “phá hủy hoàn toàn” các cơ sở này, nhưng Grossi ước tính thiệt hại không phải là “hoàn toàn”.

Grossi gần đây đã nói với CBS News rằng Iran có thể bắt đầu sản xuất uranium làm giàu trở lại “trong vài tháng nữa”. Các quan chức Iran chỉ trích nặng nề Grossi vì không lên án các cuộc tấn công, và Pezeshkian đã nói với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong một cuộc gọi rằng “niềm tin vào thanh tra hạt nhân của Liên Hiệp Quốc đã bị phá vỡ bên trong Iran”.

Trước đó, Iran đã cho phép IAEA tiếp cận và thanh tra các nhà máy hạt nhân của nước này và sử dụng các thiết bị giám sát tinh vi như một phần của thỏa thuận hạt nhân mà Tehran đã ký với Pháp, Nga, Anh, Hoa Kỳ, Đức và Liên minh Âu Châu vào năm 2015 để kiểm soát chương trình hạt nhân của nước này.

Chính quyền Tổng thống Trump đầu tiên đã rút khỏi thỏa thuận đó vào năm 2018.

[Politico: Iran halts cooperation with UN nuclear watchdog]

8. ‘Oreshnik sẽ có mặt trên đất Belarus’, Lukashenko nói về việc triển khai hỏa tiễn của Nga vào cuối năm

Hôm Thứ Tư, 02 Tháng Bẩy, nhà độc tài Belarus Alexander Lukashenko tuyên bố rằng hệ thống hỏa tiễn Oreshnik do Nga sản xuất sẽ được điều động tại Belarus vào cuối năm 2025. Phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm Ngày Độc lập, Lukashenko cho biết quyết định này được đưa ra phối hợp với Putin trong một cuộc họp tại Volgograd.

“Các hỏa tiễn Oreshnik đầu tiên sẽ ở Belarus. Bạn đã thấy Oreshnik hoạt động như thế nào: cùng một hỏa tiễn, cùng một cuộc tấn công — nhưng không có đầu đạn hạt nhân, không có ô nhiễm phóng xạ trên đất liền và trên không. Vũ khí này sẽ được triển khai tại Belarus vào cuối năm nay”, Lukashenko nói.

Lukashenko, người đã cai trị từ năm 1994 và tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống liên tiếp lần thứ bảy vào tháng Giêng, lập luận rằng việc lưu trữ vũ khí như vậy sẽ không khiến Belarus trở thành mục tiêu, đồng thời nói thêm rằng những lo ngại như vậy đang được “áp đặt từ bên ngoài”. Ông tuyên bố rằng các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân trong lịch sử đã tránh xâm lược quân sự và cho biết sự hiện diện của các hệ thống như vậy ở Belarus chỉ nhằm mục đích răn đe.

Ông cũng cho biết đã đưa ra cảnh báo tới các quan chức Hoa Kỳ, nêu rõ rằng trong khi vũ khí hạt nhân tại Belarus được cất giữ an toàn theo các tiêu chuẩn quốc tế, bất kỳ hành động xâm nhập trái phép nào vào lãnh thổ Belarus cũng sẽ gây ra “phản ứng nhanh chóng và mạnh mẽ”.

Nhà lãnh đạo Belarus nhấn mạnh rằng bất kỳ việc sử dụng hệ thống Oreshnik nào cũng sẽ không liên quan đến đầu đạn hạt nhân và việc duy trì năng lực quân sự hiện đại là rất quan trọng đối với quốc phòng.

Nga lần đầu tiên phóng hỏa tiễn thử nghiệm Oreshnik trong cuộc tấn công vào thành phố Dnipro của Ukraine vào ngày 21 tháng 11. Putin tuyên bố cuộc tấn công này là để trả đũa việc Ukraine sử dụng hỏa tiễn tầm xa của Mỹ và Anh nhằm vào lãnh thổ Nga.

Mặc dù công chúng biết rất ít về loại hỏa tiễn này, các chuyên gia quốc phòng tin rằng Oreshnik không phải là một phát triển hoàn toàn mới mà có thể là phiên bản nâng cấp của hỏa tiễn RS-26 của Nga, còn được gọi là Rubezh, được sản xuất lần đầu tiên vào năm 2011.

Lukashenko được cho là đã cảm ơn Mạc Tư Khoa vì đã hỗ trợ điều động các hệ thống vũ khí tiên tiến tới Belarus và cho biết việc đưa Oreshnik vào sử dụng sẽ đóng vai trò là công cụ cho sự ổn định trong nước. “Tôi tin rằng ngay cả những người ủng hộ chúng tôi vẫn chưa hiểu điều này cũng sẽ nhận ra điều đó — mà không cần chiến tranh. Đó là lý do tại sao Oreshnik sẽ có mặt trên đất Belarus. Để ngăn chặn các cuộc nổi loạn”, ông nói.

[Kyiv Independent: 'Oreshnik will be on Belarusian soil,' Lukashenko says of Russian missile deployment by year-end]

9. Anh và Đức chuẩn bị ký kết hiệp ước phòng thủ chung rộng rãi

Vương quốc Anh và Đức đang chuẩn bị ký một hiệp ước có phạm vi rộng bao gồm điều khoản hỗ trợ lẫn nhau trong trường hợp một trong hai quốc gia bị đe dọa. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết trong cuộc phỏng vấn hôm Thứ Tư, 02 Tháng Bẩy.

Thủ tướng Keir Starmer và cựu Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã đặt nền móng cho hiệp ước này trong tuyên bố chung vào mùa hè năm ngoái, cam kết hợp tác chặt chẽ hơn về hòa bình, an ninh và tăng trưởng kinh tế.

Hai viên chức có trụ sở tại Luân Đôn cho biết văn bản hiệp ước sắp hoàn thành. Dự kiến sẽ được ký vào ngày 17 tháng 7 trước khi hai quốc hội họp vào kỳ nghỉ hè.

Các chương chính bao gồm một chương dành riêng cho quốc phòng, dựa trên Hiệp định Trinity House được ký kết vào năm ngoái, trong đó nêu rõ rằng bất kỳ mối đe dọa chiến lược nào đối với một quốc gia cũng sẽ là mối đe dọa đối với quốc gia kia.

Điều này sẽ mang lại cho Đức một điều khoản hỗ trợ lẫn nhau với cả hai cường quốc hạt nhân của Âu Châu, phù hợp với mong muốn của Thủ tướng Đức Friedrich Merz nhằm tăng cường khả năng răn đe của lục địa này tách biệt với Hoa Kỳ.

Trong khi hiệp ước có thể tái khẳng định cam kết của cả hai quốc gia đối với NATO như là nền tảng cho phòng thủ tập thể của họ, việc đưa điều khoản này vào nhấn mạnh động lực thúc đẩy các đồng minh Âu Châu hợp tác chặt chẽ hơn về an ninh khi Hoa Kỳ rút khỏi liên minh phòng thủ xuyên Đại Tây Dương.

Tài liệu này dự kiến sẽ bao gồm các biện pháp tiếp theo về giải quyết vấn đề di cư bất hợp pháp, vận chuyển, nghiên cứu và đổi mới. Tài liệu cũng sẽ nêu rõ cam kết thúc đẩy trao đổi xuyên biên giới — một lĩnh vực cực kỳ khó khăn đối với chính phủ của Starmer khi ông phải đối mặt với áp lực giảm cả di cư hợp pháp và bất hợp pháp.

Bất kỳ thỏa thuận cụ thể nào về tính di động của thanh niên sẽ được đàm phán ở cấp độ Liên Hiệp Âu Châu, sau khi Vương quốc Anh không thể đạt được thỏa thuận về lĩnh vực này như một phần của “thiết lập lại” đã được thống nhất vào tháng 5. Berlin là một trong những thủ đô thúc đẩy mạnh mẽ nhất việc tự do hóa các quy tắc đối với những người trẻ tuổi đến Anh.

Hiệp ước giữa Starmer và Merz là kết quả của 18 vòng đàm phán, trong đó có ba vòng được tổ chức trực tiếp tại Berlin và hai vòng ở Luân Đôn.

Phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Đức cho biết: “Hiệp ước sẽ giải quyết toàn bộ phạm vi quan hệ của chúng tôi”.

Văn phòng Đối ngoại, Khối thịnh vượng chung và Phát triển của Vương quốc Anh vẫn chưa trả lời yêu cầu bình luận cho đến thời điểm xuất bản.

[Politico: UK and Germany prepare to sign wide-ranging mutual defense treaty]

10. Sĩ quan Nga thừa nhận bắn hạ máy bay chở khách của Azerbaijan trong vụ rò rỉ được báo cáo

Một người tự xưng là sĩ quan Nga cho biết anh ta đã nhận được lệnh nổ súng vào một mục tiêu trên không vào tháng 12 năm ngoái, sau đó phát hiện ra đó là một máy bay chở khách của Azerbaijan, hãng tin Minval của Azerbaijan đưa tin hôm Thứ Tư, 02 Tháng Bẩy, trích dẫn đoạn ghi âm và một tuyên bố bằng văn bản mà hãng này nhận được.

Một chiếc máy bay Embraer 190AR do Azarbaijan Airlines khai thác đã bị rơi ở Kazakhstan vào ngày 25 tháng 12 năm 2024, sau khi bị tấn công trên bầu trời Grozny, Chechnya. Ba mươi tám người đã thiệt mạng.

Chính quyền Azerbaijan đổ lỗi cho Nga, với cuộc điều tra chỉ ra hệ thống phòng không Pantsir-S1 của Nga đã nhắm nhầm vào máy bay trong bối cảnh có báo cáo về một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Ukraine.

Minval viết rằng họ đã nhận được ba bản ghi âm, một lá thư nặc danh và một ghi chú giải thích của một người đàn ông ký tên là Đại úy Dmitry Paladichuk, một đội trưởng phi hành đoàn phòng không Nga, người tuyên bố đã chuyển tiếp lệnh bắn hạ máy bay.

Trong ghi chú giải thích được cho là, Paladichuk cho biết ông không có phương tiện liên lạc đáng tin cậy nào với bộ chỉ huy quân sự Nga ngoài kết nối di động. Một radar phát hiện ra một mục tiêu lúc 8:11 sáng giờ địa phương, sau đó Paladichuk được cho là đã được lệnh phá hủy máy bay — không nhìn thấy được do sương mù dày đặc — qua điện thoại.

Cơ trưởng tuyên bố rằng sau khi quả đạn đầu tiên trượt mục tiêu, ông đã ra lệnh bắn tiếp. Paladichuk không nêu rõ tên chuyến bay Azerbaijan trong lá thư giải thích của mình.

Minval viết rằng họ không thể xác nhận tính xác thực của tuyên bố bằng văn bản nhưng có thể xác nhận ba tin nhắn thoại bị rò rỉ, trong đó cũng xác nhận lệnh bắn hạ máy bay và thiệt hại sau đó.

Các hãng tin độc lập của Nga là Agentstvo và Insider xác nhận danh tính của Paladichuk là một sĩ quan phòng không từng phục vụ trong nhiều đơn vị khác nhau, bao gồm Tập đoàn quân số 14 của Không quân và Phòng không ở Novosibirsk.

Tờ Insider cũng viết rằng ghi chú này có vẻ là xác thực và chỉ ra rằng tốc độ của máy bay được tiết lộ trong các tài liệu bị rò rỉ cho thấy bộ chỉ huy Nga hẳn phải biết mục tiêu không phải là máy bay điều khiển từ xa.

Vụ việc dẫn đến một cuộc đụng độ công khai giữa Azerbaijan và Nga, vốn là những đối tác chính trị và kinh tế thân thiết. Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev cáo buộc Mạc Tư Khoa che giấu bằng chứng và chỉ trích người đồng cấp Nga, Vladimir Putin, vì không công khai thừa nhận tội lỗi.

Putin đã gửi lời chia buồn về sự việc xảy ra trên không phận Nga, nhưng không thừa nhận trách nhiệm của Nga.

Những chi tiết mới của vụ án xuất hiện ngay khi quan hệ Nga-Azerbaijan lại trở nên tồi tệ. Hơn 50 người Azerbaijan đã bị bắt giữ như một phần của cuộc điều tra giết người ở Yekaterinburg vào ngày 27 tháng 6, hai người trong số họ đã chết trong khi bị giam giữ.

Baku gọi cái chết của họ là “có động cơ sắc tộc” và là những vụ giết người “phi pháp”. Vài ngày sau, chính quyền Azerbaijan đã đột kích một văn phòng của hãng thông tấn tuyên truyền Nga Sputnik ở Baku, bắt giữ những người mà họ cho là điệp viên Nga.

[Kyiv Independent: Russian officer admits to downing Azerbaijani airliner in reported leak]

11. Hệ thống điều hòa của Nghị viện Âu Châu bị hỏng do thời tiết nóng

Nghị viện Âu Châu đang trở nên căng thẳng và nóng nực, nhưng không phải vì các cuộc đàm phán sắp tới về ngân sách Liên Hiệp Âu Châu.

Hệ thống điều hòa không khí ở Khu C của tòa nhà Paul-Henri Spaak tại Brussels, nơi làm việc của các nhân viên Đảng Xanh, đảng Tự do Renew Europe, đảng Bảo thủ và Cải cách cánh hữu Âu Châu, đã trục trặc.

Ít nhất thì các bên bị ảnh hưởng có vẻ đang đón nhận sự việc này với thái độ vui vẻ.

“Tình hình chưa bao giờ nóng như thế này kể từ khi Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cắt giảm các yêu sách về môi trường!” một phát ngôn viên của Renew nói đùa, ám chỉ đến tình hình chính trị hỗn loạn tuần trước về thông điệp trái chiều của Ủy ban về việc liệu họ có bãi bỏ dự luật chống tẩy xanh hay không.

Phát ngôn nhân nói thêm: “Tôi nghe nói ở tầng 5 tốt hơn, nơi họ không tin vào biến đổi khí hậu”, ám chỉ đến văn phòng của ECR, một nhóm muốn làm loãng các chính sách về khí hậu của Liên Hiệp Âu Châu.

Không chịu thua kém, một phát ngôn viên của ECR cho biết: “Tôi biết họ muốn khiến chúng ta phải đổ mồ hôi vì lập trường chính trị của mình, nhưng điều này không phải là nực cười sao?”

Tòa nhà Spaak được lên kế hoạch cải tạo với kinh phí 440 triệu euro bắt đầu từ năm 2027, sẽ mất khoảng năm năm. Theo ban quản lý của Quốc hội, dự án này nhằm mục đích đưa cơ sở hạ tầng lên tiêu chuẩn an toàn và xanh hiện đại sau khi trần phòng họp toàn thể bị sập một phần.

Vào đêm thứ Ba, hệ thống đã gặp phải “một sự việc lớn” do “nhiệt độ cao bất thường”, một thông báo nội bộ từ bộ phận cơ sở hạ tầng của Quốc hội cho biết. “Nhóm của chúng tôi không thể khôi phục hệ thống trong đêm và công việc sửa chữa đang tiếp tục vào sáng nay như một vấn đề ưu tiên tuyệt đối”, thông báo cho biết thêm.

[Politico: European Parliament’s air conditioning breaks down due to hot weather]

NewsUKMor04Jul2025